[„Zapylona droga”] Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Próba krytyki genetycznej
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2025.0011Słowa kluczowe
Krzysztof Kamil Baczyński, krytyka genetyczna, rękopisy, przed-tekst, proces twórczy, brulionAbstrakt
Celem artykułu jest próba analizy i interpretacji pod kątem krytyki genetycznej opowiadania z czasu wojny pt. Zapylona droga… Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Omawiany utwór istnieje tylko w jednym brulionowym przekazie rękopiśmiennym i nigdy nie został opublikowany, dlatego analiza ta jest analizą przed-tekstu zgodnie z definicją Pierre-Marca de Biasiego. Wykorzystując metodę krytyki genetycznej, krok po kroku odtworzono proces tworzenia opowiadania przez Baczyńskiego, który pisał pod wpływem chwili, bez szczegółowego planu, co widać na przykładzie licznych zmian koncepcyjnych. Jedynie krótka notatka świadczy o zaplanowaniu jednego wątku, a rysunki na marginesach i skreślone wyliczenia wskazują na głębokie zastanowienie nad dalszym ciągiem fabuły i próby wyobrażenia sobie przestrzeni utworu.
Bibliografia
Antoniuk M., 2017, Jak czytać stronę brulionu. Krytyka genetyczna i materialność tekstu, „Wielogłos”, nr 31.
Baczyński K. K., 1941–1943, [Osiem opowiadań], Biblioteka Cyfrowa POLONA, sygn. Rps 7989 III, https://polona.pl/preview/9abe26cb-a589-4db3-8834-8ac9acf73762 (dostęp: 17.12.2023).
Baczyński K. K., 1961, Utwory zebrane, wyd. 1, t. 1, oprac. K. Wyka i A. Kmita-Piorunowa, Warszawa.
Baczyński K. K., 1970, Utwory zebrane, wyd. 2, t. 1–2, oprac. K. Wyka i A. Kmita-Piorunowa, Warszawa.
Baczyński K. K., 1979, Utwory zebrane, wyd. 3, t. 1–2, oprac. K. Wyka i A. Kmita-Piorunowa, Warszawa.
Baczyński K. K., 1994, Utwory zebrane, wyd. 4, t. 1–2, oprac. K. Wyka i A. Kmita-Piorunowa, Warszawa.
de Biasi P.-M., 2015, Genetyka tekstów, Warszawa.
Borkiewicz-Celińska A., 1990, Batalion „Zośka”, Warszawa.
Bornstein G., 2017, Jak czytać stronę. Modernizm i materialność tekstu, „Wielogłos”, nr 1.
Budzyński W., 2014, Miłość i śmierć Krzysztofa Kamila, Warszawa.
Chorązki M., 2021, Polacy wobec wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej, „Przystanek Historia”, https://przystanekhistoria.pl/pa2/tematy/okupacja-niemiecka/82223,Polacy-wobec-wybuchu-wojny-niemiecko-sowieckiej.html (dostęp: 21.04.2024).
Czapiewski K., Janc K., 2019, Od analfabetyzmu do wykształcenia wyższego, w: Ciągłość i zmiana. Sto lat rozwoju polskiej wsi, t. 1, Warszawa.
Deczkowski J. B., 2004, Wspomnienia żołnierza z baonu AK „Zośka”, Warszawa.
Drabik R., 2022, 97 sprawiedliwych. Pacyfikacja Białki za pomoc ukrywającym się Żydom i jeńcom sowieckim, „Przystanek Historia”, https://przystanekhistoria.pl/pa2/tematy/zbrodnie-niemieckie/97354,97-sprawiedliwych-Pacyfikacja-Bialki-za-pomoc-ukrywajacym-sie-Zydom-i-jencom-sow.html (dostęp: 28.04.2024).
Gdyby nie wojna, byłby grafikiem. Nieznany talent Baczyńskiego, 21.10.2014 , „Polskie Radio”, https://www.polskieradio.pl/8/3669/artykul/1264550,gdyby-nie-wojna-bylby-grafikiem-nieznany-talent-baczynskiego (dostęp: 19.12.2024).
Golik D., 2023, Rok 1943. Niemiecki odwet na polskiej wsi, „Przystanek Historia”, https://przystanekhistoria.pl/pa2/teksty/104095,Rok-1943-Niemiecki-odwet-na-polskiej-wsi.html?search=61346683 (dostęp: 28.04.2024).
Jedynak M., 2022, Współpraca wsi z oddziałami partyzanckimi AK, „Przystanek Historia”, https://przystanekhistoria.pl/pa2/tematy/konspiracja/75967,Wspolpraca-wsi-z-oddzialami-partyzanckimi-AK.html (dostęp: 22.04.2024).
Kiepura E., 2008, „Będziemyż sobie jak posąg wydarty pokrywom wieków?” Ślady doświadczenia zagłady w poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Próba zrozumienia, „Pamiętnik Literacki”, nr 2.
Klimczak P., 2022, Krzysztof Kamil Baczyński, Warszawa.
Parowóz, hasło w: „Wielki Słownik Języka Polskiego”, https://wsjp.pl/haslo/podglad/3279/parowoz (dostęp: 30.12.2024).
Płońska K., 2021, „Edycja krytyczna prozy z czasu wojny Krzysztofa Kamila Baczyńskiego”, Toruń (praca niewydana).
Replewicz M., 2022, 80 lat temu oddziały AK przeprowadziły akcję „Wieniec”, „Dzieje.pl”, https://dzieje.pl/wiadomosci/80-lat-temu-oddzialy-ak-przeprowadzily-akcje-wieniec (dostęp: 22.04.2024).
Rękopis Krzysztofa Kamila Baczyńskiego zakupiony na aukcji antykwarycznej Rara Avis, „Biblioteka Narodowa”, https://www.bn.org.pl/aktualnosci/1072-rekopis-krzysztofa-kamila-baczynskiego-zakupiony-na-aukcji-antykwarycznej-rara-avis.html (dostęp: 01.12.2023).
Wichowska M., 2017, Śladami Sublokatorów Przyszłości, jamnika Dana i Sielanki Wergilego. O nieznanym utworze Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, w: K. K. Baczyński, Cudowne przygody pana Pinzla rudego, Warszawa.
Wydusić, hasło w: Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, https://sjp.pwn.pl/doroszewski/wydusic;5519645.html (dostęp: 28.05.2024).
Zaczkowska-Szypowska E., 2022, Dlaczego Krzysztof Kamil Baczyński nie prowadził dziennika?, w: Zapisywanie wojny. Dzienniki z lat 1939–1945, red. M. Libich i P. Sadzik, Warszawa.
Żukowski T., 2004, Kręgiem ostrym rozdarty na pół. O niektórych wierszach K. K. Baczyńskiego z lat 1942–1943, „Teksty Drugie”, nr 3.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Katarzyna Płońska

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 20
Liczba cytowań: 0