Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • English
  • Język Polski

The Art of Editing. Textological and Editorial Studies

The rhetoric of a book binding. A few touches and glances at the overall concept
  • Home
  • /
  • The rhetoric of a book binding. A few touches and glances at the overall concept
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Vol. 26 No. 2 (2024): A cover to cover. The rhetoric of a book binding /
  4. TREATISES AND ARTICLES

The rhetoric of a book binding. A few touches and glances at the overall concept

Authors

  • Jan A. Choroszy Uniwersytet Wrocławski https://orcid.org/0000-0003-0447-9277

DOI:

https://doi.org/10.12775/SE.2024.0020

Keywords

book binding, cover, rhetoric, rhetorical styles, speech acts, anthropology of text, anthropology of image, performance, texture, text and image relations, visuality, visual parameters, visual act, perception

Abstract

The rhetoric of a book binding seems to be an ambivalent concept, certainly one distant from the traditional perception of this physical part of a book. The commonly used term “book cover” limits a binding to a single dimension, reduces its spatial complexity, shifts it towards a poster. The need for a new definition of the rhetoric of a book binding stems from the realisation that the previous approaches are incomplete and overlook the entirety of its impact in the cultural environment. Contemporary theories of perception and emotions, neuropsychology, psychiatry and cognitive science may serve as a source of inspiration, although on an ad hoc basis it is enough to embed these deliberations in the anthropology of painting, sculpture, performing arts and performance. In this context, it is necessary to evolve towards the approach in which a book binding is a sign, a construct that is semantic, ideological, graphic-figurative, and rhetorical (linguistic), yet at the same time dynamic, relational, and performing; it becomes a visual act. If a book binding cannot be limited to image and imagery, much less to graphic representations of its verbal components, if materiality affects its perception, which takes shape of a flickering result of individual or collective symbolisation, a binding may be defined as a visual-verbal-textural rhetorical figure – a composition which dictates the specific type of an open communicative relationship, the context of which is both the content (text) of the book and the socio-historical-cultural environment, and the process of its perception is conditioned by the reader’s personality.

Author Biography

Jan A. Choroszy, Uniwersytet Wrocławski

dr hab., profesor Uniwersytetu Wrocławskiego zatrudniony w Instytucie Filologii Polskiej, kierownik Zakładu Edytorstwa i Pracowni Badań nad Spuścizną Stanisława Vincenza. Zorganizował i koordynuje proces kształcenia w ramach specjalności edytorskiej na kierunku filologia polska oraz kultura i praktyka tekstu. Prowadzi i stymuluje badania nad twórczością Stanisława Vincenza (m.in. jako redaktor serii „Biblioteka Vincenzowska” i promotor prac dyplomowych), zajmuje się również naukową refleksją nad obecnością tekstów świętych (a zwłaszcza Modlitwy Pańskiej) w różnych przestrzeniach kultury. Przez trzy dekady był czynnym wydawcą (Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Agencja Wydawnicza a linea, Wydawnictwo Warstwy). Ostatnio opublikował Stanisława Vincenza Na wysokiej połoninie (wybór opowieści) w serii „Biblioteka Narodowa”.

References

Ambrose G., Harris P., 2008, Layout. Zasady, kompozycja, zastosowanie, tłum. J. Jagiełło i U. Kowalczyk, Warszawa.

Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, 2003, oprac. G. Godlewski, A. Mencwel i R. Sulima, red. i wstęp G. Godlewski, Warszawa.

Austin J. L., 1993, Jak działać słowami, w: idem, Mówienie i poznanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne, tłum. B. Chwedeńczuk, Warszawa.

Barański J., 2007, Świat rzeczy. Zarys antropologiczny, Kraków.

Barthes R., 1985, Retoryka obrazu, tłum. Z. Kruszyński, „Pamiętnik Literacki”, z. 3.

Belting H., 2012, Antropologia obrazu. Szkice do nauki o obrazie, tłum. M. Bryl, Kraków.

Berger J., 2008, Sposoby widzenia, tłum. M. Bryl, Warszawa.

Bieńkowska B., 2005, Książka na przestrzeni dziejów, Warszawa.

Bierkowski T., 2008, O typografii, Gdańsk.

Bierkowski T., Repucho E., 2017, Co mówią okładki? O jakości komunikatów wizualnych współczesnych edycji wydawanych przez bibliologów i dla bibliologów, „Studia o Książce i Informacji”, nr 36.

Bieszczad L., 2013, Wstęp, w: Zwrot performatywny w estetyce, red. L. Bieszczad, Kraków.

Bobiński W., 2015, Przygody człowieka patrzącego. Ponowoczesna teoria obrazu a szkolne praktyki interpretacyjne, w: Ikoniczne i literackie teksty w przestrzeni nowoczesnej dydaktyki, red. A. Pilch i M. Rusek, Kraków.

Boehm G., 2014, O obrazach i widzeniu. Antologia tekstów, red. D. Kołacka, tłum. M. Łukasiewicz i A. Pieczyńska-Sulik, Kraków.

Bonsiepe G., 1985, Retoryka wizualno-werbalna, tłum. M. B. Fedewicz, „Pamiętnik Literacki”, z. 3.

Borowicz S., 2015, Demon interpretacji. Obraz jako tekst ikoniczny w studiach filologicznych, w: Ikoniczne i literackie teksty w przestrzeni nowoczesnej dydaktyki, red. A. Pilch i M. Rusek, Kraków.

Bruner E. M., 2011, Przeżycie i jego ekspresje, w: Antropologia doświadczenia, z epilogiem C. Geertza, red. V. W. Turner, E. M. Bruner, tłum. E. Klekot i A. Szczurek, Kraków.

Crane W., 2018, O zdobnictwie książek dawnych i nowych, red. nauk. i wstęp K. Krzak-Weiss, tłum. A. Chłoń et al., Kraków.

Dant T., 2007, Kultura materialna w rzeczywistości społecznej. Wartości, działania, style życia, przekład zred. i popr. J. Barański, Kraków.

Debray R., 2010, Wprowadzenie do mediologii, tłum. A. Kapciak, Warszawa.

Detjen K., 2018, Światy zewnętrzne. O projektowaniu okładek, tłum. P. Piszczatowski, Kraków.

Encyklopedia książki, 2017, t. 1–2, red. A. Żbikowska-Migoń i M. Skalska-Zlat, Wrocław.

Encyklopedia wiedzy o książce, 1971, red. A. Birkenmajer et al., Wrocław.

Felici J., 2006, Kompletny przewodnik po typografii. Zasady doskonałego składania tekstu, przedm. F. Romano, tłum. M. Kotwicki i P. Biłda, Gdańsk.

Fischer O., 2006, Dowody na ikoniczność w języku, tłum. M. Majewska, w: Ikoniczność znaku. Słowo – przedmiot – obraz – gest, red. E. Tabakowska, Kraków.

Fischer-Lichte E., 2008, Estetyka performatywności, tłum. M. Borowski i M. Sugiera, Kraków.

Gadżety popkultury. Społeczne życie przedmiotów, 2007, red. W. Godzic i M. Żakowski, Warszawa.

Gill E., 2016, Esej o typografii, tłum. M. Komorowska, Kraków.

Głombiowski K., 1980, Książka w procesie komunikacji społecznej, Wrocław.

Godlewski G., 2010, Antropologia pisma: nowe obszary, w: Antropologia pisma. Od teorii do praktyki, red. Ph. Artières i P. Rodak, Warszawa.

Godlewski G., 2008, Słowo – pismo – sztuka słowa. Perspektywy antropologiczne, Warszawa.

Górski J., 2020, Dosłownie. Liternicze i typograficzne okładki polskich książek 1944–2019, wyd. 2, Kraków.

Hojka B., 2012, Okładka książkowa z perspektywy komunikacyjnej, w: W poszukiwaniu odpowiedniej formy. Rola wydawcy, typografa, artysty i technologii w pracy nad książką, red. M. Komza, Wrocław.

Houston K., 2017, Książka. Najpotężniejszy przedmiot naszych czasów zbadany od deski do deski, tłum. P. Lipszyc, Kraków.

Introligatorzy i ich klienci, 2017, red. A. Wagner, Toruń.

Johnson A. W., 1985, The Practical Guide to Craft Bookbinding, London.

Kaczmarczyk K., 2017, O podstawowych założeniach narratologii transmedialnej i o jej miejscu wśród narratologii klasycznych i postklasycznych, w: Narratologia transmedialna. Teorie, praktyki, wyzwania, red. nauk. K. Kaczmarczyk, Kraków.

Kampka A., 2011, Retoryka wizualna. Perspektywy i pytania, „Forum Artis Rhetoricae”, nr 1 (25): Retoryka i sztuka.

Kapferer B., 2011, Performans a strukturalizacja znaczenia i doświadczenia, w: Antropologia doświadczenia, z epilogiem C. Geertza, red. V. W. Turner, E. M. Bruner, tłum. E. Klekot i A. Szczurek, Kraków.

Karpowicz A., 2010, Wizualność logosfery. Relacja słowo – obraz w literaturze i sztuce awangardowej, w: Almanach antropologiczny. Communicare, t. 3: Słowo/obraz, red. A. Mencwel et al., oprac. I. Kurz i A. Karpowicz, Warszawa.

Kawka M., 2016, Dyskurs multimodalny – nowa kategoria badawcza?, „Zeszyty Prasoznawcze”, t. 59, nr 2.

Kordys J., 2006, Kategorie antropologiczne i tożsamość narracyjna. Szkice z pogranicza neurosemiotyki i historii kultury, Kraków.

Koziak-Podsiadło M., 2020, Wzornik tłoków introligatorskich Wzorcowego Warsztatu Introligatorskiego dawnego Muzeum Techniczno-Przemysłowego w Krakowie, Kraków.

Kurz I., 2012, Wobec obrazu – wobec świata. Projekt antropologii kultury wizualnej, w: Antropologia kultury wizualnej. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. I. Kurz, P. Kwiatkowska i Ł. Zaremba, wstęp I. Kurz, Warszawa.

Kurz I., 2012, Wobec obrazu – wobec świata. Projekt antropologii kultury wizualnej, w: Antropologia kultury wizualnej. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. I. Kurz, P. Kwiatkowska i Ł. Zaremba, wstęp I. Kurz, Warszawa.

Kwiatkowska E., 2020, Energia obrazu. Źródła i konteksty zwrotu ikonicznego, Kraków.

Lenart B., 1928, Piękna książka jako zespół czynników materialnych, papieru, czcionek, ilustracyj światłokowych, druku i oprawy, Wilno.

Leśniak A., 2013, Ikonofilia. Francuska semiologia pikturalna i obrazy, Warszawa.

Lewiński P. H., 1999. Retoryka reklamy, Wrocław.

Llop R., 2021, System graficzny w projektowaniu okładek książek. W poszukiwaniu języka parametrów, tłum. N. Pluta, Kraków.

Ludzie w świecie przedmiotów, przedmioty w świecie ludzi. Antrolpologia wobec rzeczy, 2016, red. A. Rybus i M. W. Kornobis, Warszawa.

Łukaszewicz-Alcaraz A., 2013, Obraz – akt wizualny, w: Zwrot performatywny w estetyce, red. L. Bieszczad, Kraków.

McLuhan M., 2004, Zrozumieć media. Przedłużenia człowieka, tłum. N. Szczucka, Warszawa.

Merleau-Ponty M., 2001, Fenomenologia percepcji, tłum. M. Kowalska i J. Migasiński, posłowie J. Migasiński, Warszawa.

Merleau-Ponty M., 1996, Oko i umysł, tłum. S. Cichowicz, w: idem, Oko i umysł. Szkice o malarstwie, wybór i oprac., wstęp S. Cichowicz, Gdańsk.

Mitchell M., Wightman S., 2012, Typografia książki. Podręcznik projektanta, tłum. D. Dziewońska, Kraków.

Mitchell W. J. T., 2015, Czego chcą obrazy? Pragnienia przedstawień, życie i miłość obrazów, tłum. Ł. Zaremba, Warszawa.

Mrowczyk J., 2008, Niewielki słownik typograficzny, Gdańsk.

Norman D. A., 2015, Wzornictwo i emocje. Dlaczego kochamy lub nienawidzimy rzeczy powszednie, tłum. D. Skalska-Stefańska, Warszawa.

O miejsce książki w historii sztuki, 2015, red. A. Gronek, Kraków.

Olson D. R., 2010, Papierowy świat. Pojęciowe i poznawcze implikacje pisania i czytania, tłum. M. Rakoczy, wstęp i red. nauk. G. Godlewski, Warszawa.

Pokorzyńska E., Pronobis-Brzezińska M., Wagner A., 2023, Leksykon oprawoznawczy, Bydgoszcz.

Porębski M., 1972, Ikonosfera, Warszawa.

Reuss R., 2017, Perfekcyjna maszyna do czytania. O ergonomii książki, tłum. P. Piszczatowski, Kraków.

Rose G., 2010, Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością, Warszawa.

Rusinek M., 2012, Retoryka obrazu. Przyczynek do percepcyjnej teorii figur, Gdańsk.

Searle R., 1987, Czynności mowy. Rozważania z filozofii języka, tłum. B. Chwedeńczuk, Warszawa.

Smyk K., 2020, Obrzęd jako tekst kultury. Przykład Bożego Ciała w Spycimierzu, Lublin.

Socha K., 2012, Podstawowe problemy tworzenia projektu typograficznego książki, w: W poszukiwaniu odpowiedniej formy. Rola wydawcy, typografa, artysty i technologii w pracy nad książką, red. M. Komza, Wrocław.

Speidel K., 2017, Jak pojedyncze obrazy opowiadają historie? Krytyczne wprowadzenie do problematyki obrazów narracyjnych i narracji ikonicznej, w: Narratologia transmedialna. Teorie, praktyki, wyzwania, red. nauk. K. Kaczmarczyk, Kraków.

Straus J., 2021, Teraz okładka!, t. 1–2, Warszawa.

Strzemiński W., 1974, Teoria widzenia, przedm. J. Przyboś, wyd. 3, Kraków.

Szczęśniak K., 2011, Okładka i obwoluta książki jako przedmiot badań interdyscyplinarnych, „Toruńskie Studia Bibliologiczne”, nr 2 (7).

Tedesco T. J., Clossey D., Hershey J.-M., 2008, Procesy introligatorskie i wykończeniowe współczesnej poligrafii, współpraca M. Anson et al., tłum. J. Hamerliński, Warszawa.

Tidcombe M., 2004, Women Bookbinders in Britain before the First World War, w: Eloquent Witnesses. Bookbrinding and Their History, ed. M. M. Foot, London.

Tomaszewski A., 2011, Architektura książki dla wydawców, redaktorów, poligrafów, grafików, autorów, księgoznawców i bibliofilów, Warszawa.

Tomaszewski J., 2018, Oprawa książkowa w Polsce 1450–1600. Studium tegumentologiczno-ikonograficzne, Warszawa.

Trzynadlowski J., 1976, Edytorstwo. Tekst, język, opracowanie, Warszawa.

Wachowski J., 2013, O performatywności sztuk performatywnych, w: Zwrot performatywny w estetyce, red. L. Bieszczad, Kraków.

Wzrokocentryzm, wizualność, wizualizacja we współczesnej kulturze, 2017, red. B. Bodzioch-Bryła, L. Dorak-Wojakowska, D. Smołucha, Kraków.

Zbierski T., 1978, Semiotyka książki, Wrocław.

The Art of Editing. Textological and Editorial Studies

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2025-02-24

How to Cite

1.
CHOROSZY, Jan A. The rhetoric of a book binding. A few touches and glances at the overall concept. The Art of Editing. Textological and Editorial Studies. Online. 24 February 2025. Vol. 26, no. 2, pp. 9-19. [Accessed 29 June 2025]. DOI 10.12775/SE.2024.0020.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

Vol. 26 No. 2 (2024): A cover to cover. The rhetoric of a book binding

Section

TREATISES AND ARTICLES

License

Copyright (c) 2025 Jan A. Choroszy

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

Stats

Number of views and downloads: 295
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • English
  • Język Polski

Tags

Search using one of provided tags:

book binding, cover, rhetoric, rhetorical styles, speech acts, anthropology of text, anthropology of image, performance, texture, text and image relations, visuality, visual parameters, visual act, perception
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop