Circling around a chasm. Variety of endings of “Nie-Boska komedia” and eternal questions
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2023.0021Keywords
Zygmunt Krasiński, Nie-Boska komedia – latest edition, varieties of the drama’s ending, crime and forgiveness, problem of salvationAbstract
In the article, interpretative attention was paid to varieties of Nie-Boska komedia by Zygmunt Krasiński, especially its different endings. This is made possible by the latest edition of the drama, edited by Magdalena Bizior-Dombrowska (Toruń 2017). The editorial material allows a closer look at Krasiński’s direct, almost organic relationship with the created work, eternally unfinished, as it were. It also makes particularly vivid the persistence of questions related to the direction of human society and the hope that there is, however, some way out of the circle in which hatred, crime, death are constantly triumphant. The various variants of the ending could be looked at as still unsatisfactory forms of “positive” answer that such hope exists, despite the non-obviousness of both positive and negative human values. Such a perspective allows one to look at and contemporary dreams/concerns organizing the imaginarium of 21st century human.
References
Biblia Tysiąclecia. Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych, 1965, oprac. zespół polskich biblistów pod red. benedyktynów tynieckich, Poznań.
Bielik-Robson A., 2022, Najpierw pytaj, potem strzelaj. Z Agatą Bielik-Robson rozmawia Ewa Kaleta, „Gazeta Wyborcza”, z 5 marca.
Bizior Dombrowska M., 2017, Wstęp, w: Z. Krasiński, Dzieła zebrane. Nowe wydanie, pod red. M. Strzyżewskiego, t. 3: Dramaty, vol. 1, opracowanie edytorskie M. Bizior-Dombrowska, Toruń.
Bizior-Dombrowska M., 2020, „Łatwiejsza i bardziej przyjemna” – „Nie-Boska komedia” w szkolnym wydaniu, „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie”, nr 2 (18): Edytorstwo literatury dla dzieci i młodzieży, pod red. M. Lutomierskiego.
Dalman M., 2014, Bóg jak czarne słońce. O obrazowaniu symbolicznym w „Nie-Boskiej komedii” Zygmunta Krasińskiego, w: Zygmunt Krasiński. Światy poetyckie i artystowskie, pod red. A. Markuszewskiej, Toruń.
Danek D., 2014, Inne spojrzenie na Krasińskiego. Tezy, w: Zygmunt Krasiński. Dylematy egzystencji – problemy biografii, pod red. M. Bizior-Dombrowskiej, Toruń.
Eco U., 1994, Sztuka i piękno w średniowieczu, tłum. M. Olszewski i M. Zabłocka, Kraków.
Eliade M., 1994, Przeżycia światłości mistycznej, w: idem, Mefistofeles i androgyn, przeł. B. Kupis, oprac. R. Reszke, Warszawa.
Fiećko J., 2011, Krasiński przeciw Mickiewiczowi. Najważniejszy spór romantyków, Poznań.
Janion M., 1989, Powstrzymać Prometeusza, w: eadem, Wobec zła, Chotomów.
Janion M., 1991, Trzy dramaty o rewolucji: Krasiński, Witkiewicz, Gombrowicz, w: eadem, Projekt krytyki fantazmatycznej. Szkice o egzystencjach ludzi i duchów, Warszawa.
Janion M., 1969, Wstęp, tekst i przypisy oprac. M. Grabowska, w: Z. Krasiński, Nie-Boska komedia, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Kołakowski L., 2006, Czy diabeł może być zbawiony, w: idem, Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Kraków.
Krasiński Z., 1975, Listy do Delfiny Potockiej, t. 3, oprac. i wstępem poprzedził Z. Sudolski, Warszawa.
Krasiński Z., 1977, Listy do Koźmianów, oprac. i wstępem poprzedził Z. Sudolski, Warszawa.
Krasiński Z., 2017, Nie-Boska komedia, w: idem, Dzieła zebrane. Nowe wydanie, t. 3: Dramaty, vol. 1, opracowanie edytorskie M. Bizior-Dombrowska, Toruń.
Krysowski O., 2014, „Zamęt, skąd światło Chrystusa wybłysło”. Gnostycki mit początku w twórczości Zygmunta Krasińskiego, w: Zygmunt Krasiński. W świetle i cieniu myśli romantycznej, pod red. M. Strzyżewskiego, Toruń.
Leociak J., 2009, Doświadczenie graniczne. Studia o dwudziestowiecznych formach reprezentacji, Warszawa.
Leociak J., 2022, Zapraszamy do nieba. O nawróconych zbrodniarzach, Wołowiec.
Leszczyński A., 2020, Ludowa historia Polski: historia wyzysku i oporu: mitologia panowania, Warszawa.
Listy Zygmunta Krasińskiego do Augusta Cieszkowskiego, 1912, t. 1, oprac. J. Kallenbach, Kraków–Warszawa.
Ławski J., 2003, Poezja i Armagedon. „Nie-Boska komedia” Zygmunta Krasińskiego – dramat eschatologicznych prowokacji, w: idem, Marie romantyków. Metafizyczne wizje kobiecości. Mickiewicz – Malczewski – Krasiński, Białystok.
Łosski W., 1989, Teologia mistyczna kościoła wschodniego, tłum. M. Sczaniecka, Warszawa.
Mickiewicz A., 1998, Literatura słowiańska. Kurs czwarty, w: idem, Dzieła, t. 11, oprac. J. Maślanka, Warszawa.
Mickiewicz A., 1998, Literatura słowiańska. Kurs trzeci, w: idem, Dzieła, t. 10, oprac. J. Maślanka, Warszawa.
Miłosz C., 1981, Odwrót Krasińskiego, przeł. z ang. E. Morawiec, „Pismo”, nr 5–6.
Moore J. W., 2019, Natura nie jest tania, „Tygodnik Powszechny”, z 22–29 grudnia.
Platon, 2001, Państwo, w: idem, Państwo, prawa, tłum. W. Witwicki, Kęty.
Pseudo-Dionizy Areopagita, 1997, Teologia mistyczna, w: idem, Pisma teologiczne. Imiona Boskie. Teologia mistyczna. Listy, tłum. M. Dzielska, Kraków.
Rzepińska M., 1988, Zjawisko tenebryzmu w malarstwie XVII w. i jego podłoże ideowe, w: eadem, W kręgu malarstwa, Warszawa.
Słowacki J., 1990, Listy do matki, w: idem, Dzieła wybrane, t. 6, oprac. Z. Krzyżanowska, Wrocław 1990.
Sokulski M., 2014, Apokaliptyczna wizja dziejów w „Nie-Boskiej komedii”, w: Zygmunt Krasiński. W świetle i cieniu myśli romantycznej, pod red. M. Strzyżewskiego, Toruń.
Śpiewak P., 2022, Niektórym nie wybaczę, „Gazeta Wyborcza”, z 17–18 grudnia.
Tomaszewska G., 2014, Światło, które niczego nie oświeca. Obraz Boga w „Nie-Boskiej komedii”, w: Zygmunt Krasiński. Światy poetyckie i artystowskie, pod red. A. Markuszewskiej, Toruń.
Wat A., 1988, Szkice o Krasińskim, w: idem, Ucieczka Lotha. Proza, oprac. K. Rutkowski, Londyn.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Grażyna B. Tomaszewska

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 309
Number of citations: 0