„Zamyślam o nowej edycyi…” – przyczynek do zmagań z wydaniem „Ballad, Romansów, i Powiastek ludu” Stefana Witwickiego
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2021.0005Słowa kluczowe
Stefan Witwicki, rękopis, ballady, edycja, problemy tekstologiczneAbstrakt
Artykuł został poświęcony zagadnieniom edytorskim związanym z Balladami, Romansami, i Powiastkami ludu, czyli z drugim, niepublikowanym wydaniem Ballad i romansów Stefana Witwickiego, w którym autor dokonał wielu zmian w stosunku do pierwszej edycji. Jak pisał we wstępie do nowego wydania, miało ono „odwoływać i kasować” pierwszy zbiór. Opublikowane w latach 1824–1825 Ballady i romanse spotkały się z negatywną reakcją krytyki i wpłynęły na odbiór późniejszej twórczości pisarza – autora uważano za epigona Adama Mickiewicza. Nowe wydanie, mimo determinacji autora, nie zostało przygotowane w ostatecznej wersji do druku. Zachowało się jednak w rękopisie, ukazującym efekty pracy poety. Artykuł przedstawia opinie o młodzieńczych balladach Witwickiego – zarówno krytyków, jak i autora, który również nieprzychylnie wypowiadał się o własnej twórczości. Opisano również strukturę rękopisu i niektóre zmiany wprowadzone do niego przez Witwickiego. W tekście poruszono też kwestię problemów redakcyjnych, jakie mogą się pojawić podczas przygotowania zbioru do druku. Mimo tych wątpliwości należy opublikować poprawione wydanie ballad – utwory Witwickiego są ciekawym przykładem tekstów kształtujących wczesny etap polskiego romantyzmu.
Bibliografia
Chmielowski P., 1899, Historia literatury polskiej, t. 3, Warszawa.
Dropiowski W., 1902, Z korespondencji Stefana Witwickiego, „Pamiętnik Literacki”, t. 2, nr 1/4.
Grabowski M., 1991, Uwagi nad balladami Stefana Witwickiego, z przyłączeniem uwag ogólnych nad szkołą romantyczną w Polszcze, w: Idee programowe romantyków polskich. Antologia, oprac. A. Kowalczykowa, Wrocław.
Inwentarz rękopisów Biblioteki Jagiellońskiej, 1963, nr 6001–7000, część 2 nr 6501–7000, oprac. A. Jałbrzykowska i J. Zathey przy współudziale Z. Łagodowej i J. Tyszkowskiej, Kraków.
Janion M., 1975, Dwie wizje ludowości romantycznej, „Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza”, R. 10.
Janion M., 1975, Romantyzm a początek świata nowożytnego, w: eadem, Gorączka romantyczna, Warszawa.
Korespondencja Józefa Bohdana Zaleskiego, 1901, t. 2, wyd. D. Zaleski, Lwów.
Krasiński Z., 2017, Dzieła zebrane. Nowe wydanie, t. 1–8, pod red. M. Strzyżewskiego, Toruń.
Krukowska H., Ławski J., 2015, Od redakcji, w: S. Witwicki, Edmund, oprac. H. Krukowska i J. Ławski, Białystok.
Krysowski O., 2016, Słowo wstępne, w: Romantyzm warszawski 1815–1864, pod red. O. Krysowskiego, Warszawa.
Mickiewicz A., 1999, O poezji romantycznej, w: idem, Dzieła, t. 5: Proza artystyczna i pisma krytyczne, oprac. Z. Dokurno, Warszawa.
Mickiewicz A., 2003, Dzieła, t. 15: Listy. Część druga 1830–1855, oprac. M. Dernałowicz, E. Jaworska i M. Zielińska, Warszawa.
Podgórski W. J., 1988, Stefan Witwicki (13.IX.1801–19.IV.1847). Zarys monograficzny, t. 1, Warszawa.
Polihymnia, czyli Piękności poezyi autorów tegoczesnych dla miłośników literatury polskiey, 1827–1828, wyd. przez J. J. Szczepańskiego, t. 1–6, Lwów.
Rękopisy i papiery Stefana Witwickiego znalezione po jego śmierci w Rzymie i oddane stosownie do jego woli Bohdanowi Zaleskiemu, 1825–1847, Biblioteka Jagiellońska, rkp. 6285 IV.
Sławiński J., 1988, Romans, hasło w: Słownik terminów literackich, pod. red. J. Sławińskiego, Wrocław.
Szczeglacka-Pawłowska E., 2015, Romantyzm „brulionowy”, Warszawa.
Witwicki S., 1822, Xenor i Zelina. Ballada (oryg.), „Pamiętnik Warszawski”, t. 2.
Witwicki S., 1823, Ballada Odsługa, „Pamiętnik Warszawski”, t. 5.
Witwicki S., 1825, Czarowny Zamek albo Próby Rycerza, w: idem, Ballady i romanse, t. 2, Warszawa.
Witwicki S., 1830–1844, Przemowa do drugiego wydania, w: idem, Ballady, Romanse, i Powiastki ludu przez Stefana Witwickiego. Wydanie drugie, znacznie zmienione. Z dodatkiem oraz zbioru Wierszów różnych tegoż autora, , Biblioteka Jagiellońska, rkp. 6684 II, k. 1.
Witwicki S., 1912, Wieczory pielgrzyma: rozmaitości moralne, literackie i polityczne, t. 1, Poznań.
Witwicki S., 1960, [Spór klasyka z romantykiem], w: Walka romantyków z klasykami, wstęp, wypisy źródłowe i oprac. S. Kawyn, Wrocław.
Witwicki S., 1962, Ksenor i Zelina. Ballada; Rycerz i paź, w: Ballada polska, oprac. C. Zgorzelski, przy współudziale I. Opackiego, Wrocław.
Witwicki S., 1986, Przemowa, w: idem, Piosnki sielskie, poezje biblijne i inne wiersze, wstęp w: Żyw dotąd w młodej Chopina piosence, wybór, układ i opracowanie tekstu W. J. Podgórski, Warszawa.
Wojciechowski K., 1925, Liczmany werterowskie. „Werter” na scenie. Witwickiego „Edmund”, w: idem, Werter w Polsce, wyd. 2, przygotował Z. Szweykowski, Lwów–Warszawa–Kraków.
Zielińska M., 1984, Mickiewicz i naśladowcy. Studium o zjawisku epigonizmu w systemie literatury romantycznej, Warszawa.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 570
Liczba cytowań: 0