Komentarz i modernizacja dzieła literackiego dla uczniów szkoły podstawowej

Abstrakt

W artykule pokazano, w jaki sposób wydawcy podręczników do języka polskiego dla szkół podstawowych przygotowują teksty źródłowe. Analiza została dokonana na przykładzie wybranych utworów Adama Mickiewicza (Pani Twardowska, Powrót taty, Przyjaciele), które od wielu lat są zamieszczane w podręcznikach do przedmiotu dla najmłodszych uczniów (przede wszystkim z klas IV–VI). Szczególny nacisk kładzie się na analizę podręczników, które zostały wydane w ostatnich latach, kontekst stanowią liczne publikacje z lat dziewięćdziesiątych XX stulecia i pierwszej dekady XXI wieku. Dzięki temu możliwe jest sformułowanie wniosków, zwrócenie m.in. uwagi na wzrost liczby przypisów w podręcznikach do języka polskiego w ostatnich latach.

Artykuł został podzielony na dwie części. W pierwszej z nich autor przygląda się konstrukcji przypisów w podręcznikach szkolnych. Zwraca uwagę na treść przypisów, zastanawia się, czy komentarze są zrozumiałe dla uczniów. Ponadto zanalizowano tu przypisy pod względem ilościowym oraz graficznym. Pochylono się również nad podręcznikiem internetowym, w którym przypisy mają inny charakter niż w tradycyjnych publikacjach.

W drugiej części artykułu autor podejmuje problem modernizacji pisowni oraz podstawy tekstu w podręcznikach szkolnych. Jak się okazuje, twórcy podręczników nie są pod tym względem konsekwentni. Pedagodzy uwspółcześniają pisownię w różnym stopniu, podstawę druku stanowią natomiast niekiedy wydania niepewne, często też odbiorcy nie są informowani o źródle utworu.