Zdobione edycje pomnikiem literaturze krajowej wzniesionym
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2013.016Słowa kluczowe
edycje ilustrowane, XIX wiek, polska literatura narodowa, szata graficzna książki, rola społeczna książki, artystyczne walory publikacjiAbstrakt
Wiek XIX przyniósł nowe spojrzenie na rolę szaty graficznej książki. Ilustracje wzbudzały początkowo negatywne emocje, z czasem uznano ich dużą rolę w propagowaniu literatury. Wiele na ten temat pisano także w Polsce, podkreślając ich znaczenie jako „ozdoby literatury ojczystej”. Literatura ta odgrywała szczególną rolę społeczną, więc starannie przygotowana edycja, zwłaszcza bogato ilustrowana, traktowana była jako wyraz hołdu składanego zarówno jej samej, jak i twórcy. Była traktowana jako szczególny rodzaj pomnika. Takie przekonanie było formułowane w wielu wypowiedziach, czy to deklaracjach wydawców, czy anonsach reklamowych i wstępach do droższych edycji. Można je odnaleźć także w wielu recenzjach. W tekstach tych podnoszono też dydaktyczną funkcję ilustracji, które według autorów powinny zachęcić zwłaszcza młodzież do kontaktu z polską literaturą. Jednocześnie zdawano sobie sprawę, że zdobione edycje mogą zainteresować również odbiorców niezwiązanych bezpośrednio z polskimi sprawami, a którzy dzięki wyszukanym artystycznie dziełom zwrócą na nie uwagę. Takimi założeniami kierowali się często wydawcy emigracyjni.Bibliografia
Altenberg H., 1896, Przedmowa, w: A. Mickiewicz, Dziady, cz. I, II, IV, z ilustracjami Cz. B. Jankowskiego, Lwów.
Androli M. E., 1976, Andriolli świadek swoich czasów. Listy i wspomnienia, oprac. J. Wiercińska, Wrocław.
Chmielowski P. (red.), 1902, Wielka encyklopedia powszechna ilustrowana, t. 29–30: Hirschberg Aleksander–Instrumenty muzyczne, Warszawa.
Dunin J., 1982, Rozwój cech wydawniczych polskiej książki literackiej XIX–XX wieku, Łódź.
Gebethner G. A., A. R. Wolff, 1898, Od wydawców, w: Album Jubileuszowe Henryka Sienkiewicza, z wstępem krytycznym S. hr. Tarnowskiego, Warszawa.
Gusman P., 1929, La gravure sur bois en France au XIX siècle, Paris.
Illustracyje, w: Encyklopedia powszechna, t. 12: Hof.–Jan., nakład, druk i własność S. Orgelbranda, Księgarza i Typografa, Warszawa 1863, s. 464.
Jaskuła R., 2002, Karol Forster, emigracyjny działacz, pisarz i wydawca 1800–1879, Kraków.
Kamionkowa J., 1973, Almanachy literackie jako przejaw dziewiętnastowiecznej kultury popularnej, w: Formy literatury popularnej: studia, pod red. A. Okopień-Sławińskiej, Wrocław.
Kenig J., 1889, Drzeworytnictwo, „Tygodnik Ilustrowany”, nr 354.
Komza M., 2010, Apoteoza pisarza jako szczególny rodzaj ilustracji, w: Książka zawsze obecna. Prace ofiarowane Profesorowi Krzysztofowi Migoniowi, Wrocław, s. 161–173.
Komza M., 1989, Artyści książki – dziewiętnastowieczny ilustrator Gustave Doré, „Studia o Książce”, nr 18.
Komza M., 1987, Mickiewicz ilustrowany, Wrocław.
Korn W. B., 1825, Przedmowa Nowego Wydawcy, w: I. Krasicki, Pan Podstoli. Nowe i poprawne wydanie z rycinami. Dwa tomy, Wrocław.
Kraszewski J. I., 1857, Listy do Redakcji, „Gazeta Warszawska”, nr 166.
Ogłoszenie o wyjściu dzieła pod tytułem PLEJADA POLSKA, wydana staraniem Bolesława Maurycego Wolffa, [1854].
Paprocki T., 1896, Podręcznik księgarski. Przewodnik praktyczny dla wydawców, księgarzy i praktykantów księgarskich, na podstawie swojskich i obcych źródeł opracowany, Warszawa.
Porębski M., 1972, Ikonosfera, Warszawa.
Przedmowa Wydawców, w: L. Siemieński, Dzieje narodu polskiego, ozdobione rycinami Antoniego Oleszczyńskiego, [Paryż] 1848.
Renonciat A., 1983, La vie et l’oeuvre de Gustave Doré, Paris.
S. Orgelbranda encyklopedia powszechna z ilustracjami i mapami, t. 7: Od Hercegowina do Jylland, Warszawa 1900.
Tarnowski S., 1890, [Album Pamiątkowe Adama Mickiewicza], „Przegląd Polski”, t. 95, nr 284, s. 393–394.
Turkowski T. (red.), 1935, Materiały do dziejów literatury i oświaty na Litwie i Rusi. Z archiwum drukarni i księgarni Józefa Zawadzkiego w Wilnie z lat 1805–1865, t. 1: Czasy Uniwersytetu Wileńskiego po rozbiorach (do roku 1841), Wilno.
Turkowski T. (red.), 1937, Materiały do dziejów literatury i oświaty na Litwie i Rusi. Z archiwum drukarni i księgarni Józefa Zawadzkiego w Wilnie z lat 1805–1865, zebrał T. Turkowski, t. 2: Czasy Uniwersytetu Wileńskiego po rozbiorach (do roku 1841), Wilno.
Turkowski T., (red), 1937, Materiały do dziejów literatury i oświaty na Litwie i Rusi. Z archiwum drukarni i księgarni Józefa Zawadzkiego w Wilnie z lat 1805–1865, t. 3: Okres międzypowstaniowy, cz. 1, Wilno.
Tysiewicz J., 1851, Objaśnienia do Grażyny, w: A. Mickiewicz, Konrad Wallenrod, Grażyna, z przekładem francuskim K. Ostrowskiego i angielskim L. Jabłońskiego, wydanie ozdobne wykonane pracą, nakładem i staraniem J. Tysiewicza, Paryż.
Tysiewicz J., 1851, [Przedmowa], w: A. Mickiewicz, Konrad Wallenrod, Grażyna, z przekładem francuskim K. Ostrowskiego i angielskim L. Jabłońskiego, wydanie ozdobne wykonane pracą, nakładem i staraniem J. Tysiewicza, Paryż.
Uzanne O., 1884, Vieux airs – jeunes paroles, „Le Livre”, No. 55.
W. G., 1876, Marya. Powieść przez Antoniego Malczewskiego […], „Ateneum”, t. 1, z. 2.
Wiercińska J., 1986, Sztuka i książka, Warszawa.
Z. L., 1844, Sztuki piękne. Projekt, „Tygodnik Petersburski”, nr 11.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 665
Liczba cytowań: 0
