Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie

Słowacki w rękopisach (przypadek „Samuela Zborowskiego”)
  • Strona domowa
  • /
  • Słowacki w rękopisach (przypadek „Samuela Zborowskiego”)
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 22 Nr 2 (2022): Książka bez granic /
  4. Artykuły i rozprawy

Słowacki w rękopisach (przypadek „Samuela Zborowskiego”)

Autor

  • Magdalena Bizior-Dombrowska Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu https://orcid.org/0000-0002-2211-6165

DOI:

https://doi.org/10.12775/SE.2022.00022

Słowa kluczowe

Samuel Zborowski, Juliusz Słowacki, edycja krytyczna, transliteracja topograficzna

Abstrakt

Artykuł stanowi prezentację edytorskich losów Samuela Zborowskiego, mistycznego dramatu Juliusza Słowackiego, napisanego w 1845 roku i pozostawionego w rękopisie. Na trudnych dziejach tekstu zaważyła decyzja pierwszego edytora dzieł Słowackiego, Antoniego Małeckiego, który nie włączył niedokończonego dramatu do Pism pośmiertnych w 1866 roku, widząc w nim jedynie „bezład i zamęt”. Następni edytorzy – Artur Górski, Henryk Biegeleisen, Wiktor Hahn, Stanisław Cywiński, Juliusz Kleiner – postawieni przed niezwykle trudnym autografem (pozbawionym początku i ostatecznego zakończenia pełnego skreśleń, zawierającym kilka wariantów tych samych fragmentów) uznali, że przede wszystkim należy uporządkować autorski chaos i na podstawie brulionowych zapisków stworzyć ostateczne dzieło. Podczas opracowania tekstu podejmowali arbitralne decyzje – często w dowolny i nieuzasadniony sposób odrzucając poszczególne warianty fragmentów – i tym samym stawali się współtwórcami utworu. W rezultacie następne edycje mistycznego dramatu okazywały się edytorskimi tworami, dalekimi od autorskiego rękopisu.

Wyrazem zupełnie innej postawy edytorskiej – opierającej się na szacunku wobec autografu, dążącej do zachowania brulionowego charakteru dzieła – jest edycja Marka Troszyńskiego z 2017 roku. Główny cel edytora stanowi udostępnienie czytelnikowi rękopiśmiennego chaosu będącego istotą mistycznego dramatu Słowackiego. Aby osiągnąć ten cel, edytor zdecydował się zamieścić w edycji podobiznę autografu, transliterację topograficzną oraz transkrypcję diachroniczną. Zaproponowana przez Troszyńskiego transkrypcja diachroniczna porządkuje tekst, ale w niewielkim, minimalistycznym zakresie, zgodnie z przyjętym założeniem o konieczności zachowania brulionowego charakteru utworu (edytor nie ingeruje w dzieło autora, nie wydziela tekstu ostatecznego i wariantów, nie wprowadza koniektur i emendacji, nie oznacza postaci mówiących w dramacie, ogranicza do minimum modernizację pisowni i interpunkcji).

Biogram autora

Magdalena Bizior-Dombrowska - Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

dr hab., prof. UMK, zatrudniona w Katedrze Edytorstwa i Literatury Polskiej Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół tekstologii i edytorstwa naukowego, opracowała tom Dramatów Zygmunta Krasińskiego w ramach Dzieł zebranych pod redakcją Mirosława Strzyżewskiego (2017), razem z Maciejem Dombrowskim tom Dzieł zebranych Stanisława Ignacego Witkiewicza pt. „Nauki ścisłe a filozofia” i inne pisma filozoficzne (1933–1939), nowe wydanie krytyczne Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego (2015) oraz zbiór listów do Romana Ingardena. Autorka książek Od egzotyki do mistycznej całości. Przemiany wizji zła w twórczości Juliusza Słowackiego (2006) i Romantyczna nuda. Wielka nostalgia za niczym (2016) oraz artykułów naukowych poświęconych literaturze romantyzmu i zagadnieniom tekstologiczno-edytorskim.

Bibliografia

Brzozowski J., Przychodniak Z., 2005, Od wydawców, w: J. Słowacki, Wiersze, oprac. J. Brzozowski i Z. Przychodniak, Poznań.

Małecki A., 1901, Juliusz Słowacki, Lwów.

Troszyński M., 2017, Alchemia rękopisu, w: J. Słowacki, Alchemia rękopisu. „Samuel Zborowski” Juliusza Słowackiego, Warszawa.

Słowacki J., 1954, [Szkic przedmowy z r. 1845], w: idem, Dzieła wszystkie, t. 14, pod red. J. Kleinera, oprac. W. Florian i J. Kleiner, Wrocław.

Bizior-Dombrowska M., 2008, Problemy tekstologiczne edycji „Samuela Zborowskiego” Juliusza Słowackiego, w: Z warsztatu edytora dzieł romantyków, pod red. M. Bizior-Dombrowskiej i M. Lutomierskiego, Toruń.

Rychter J. H., 1884, Z nieznanych poezyj Juliusza Słowackiego, „Kłosy”, t. 38, nr 972.

Górski A., 1909, Przedmowa, w: idem, Pisma Juliusza Słowackiego, t. 1, Warszawa.

Górski K., 1976, O krytycznym wydaniu „Dzieł wszystkich” Juliusza Słowackiego, „Pamiętnik Literacki”, z. 1.

Kleiner J., 1924, Słowo wstępne. O metodach wydania „Dzieł wszystkich” Słowackiego, w: J. Słowacki, Dzieła wszystkie, pod red. J. Kleinera, t. 1, Lwów.

Rymkiewicz J. M., 1982, Juliusz Słowacki pyta o godzinę, Warszawa.

Nawrocka E., 1992, Dramaty mistyczne Juliusza Słowackiego, w: Dramat i teatr romantyczny, t. 1, pod red. D. Ratajczak, Wrocław.

Raptularz wschodni Juliusza Słowackiego, 2019, t. 1–3, pod red. M. Kalinowskiej, U. Makowskiej, Z. Przychodniaka, M. Troszyńskiego i D. Kai, Warszawa.

Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2022-12-01

Jak cytować

1.
BIZIOR-DOMBROWSKA, Magdalena. Słowacki w rękopisach (przypadek „Samuela Zborowskiego”). Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie [online]. 1 grudzień 2022, T. 22, nr 2, s. 7–12. [udostępniono 2.4.2023]. DOI 10.12775/SE.2022.00022.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 22 Nr 2 (2022): Książka bez granic

Dział

Artykuły i rozprawy

Licencja

Prawa autorskie (c) 2022 Magdalena Bizior-Dombrowska

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 113
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

Samuel Zborowski, Juliusz Słowacki, edycja krytyczna, transliteracja topograficzna
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa