Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie

„Ameryki już mam dosyć”. Wielka Wystawa Światowa w Chicago (1893) w świetle listu Walerego Brochockiego do Marii Faleńskiej
  • Strona domowa
  • /
  • „Ameryki już mam dosyć”. Wielka Wystawa Światowa w Chicago (1893) w świetle listu Walerego Brochockiego do Marii Faleńskiej
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 21 Nr 1 (2022): Poza historią literatury: egodokumenty /
  4. Artykuły, dokumenty, manuskrypty

„Ameryki już mam dosyć”. Wielka Wystawa Światowa w Chicago (1893) w świetle listu Walerego Brochockiego do Marii Faleńskiej

Autor

  • Agnieszka Bąbel Instytut Badań Literackich PAN https://orcid.org/0000-0002-1821-9399

DOI:

https://doi.org/10.12775/SE.2022.00010

Słowa kluczowe

Walery Brochocki, Maria Faleńska, Wielka Wystawa Światowa, Chicago, list, edycja

Abstrakt

Artykuł jest opracowaniem edytorskim listu malarza Walerego Brochockiego do warszawskiej tłumaczki, pisarki i publicystki, Marii Faleńskiej, wysłanego latem 1893 roku z Chicago – z poprzedzającym artykułem wstępnym, który zarysowuje sytuację powstania listu i szerzej komentuje jego treść. Materiał pochodzi z korespondencji Marii z Trębickich Faleńskiej z lat 1856–1895, zachowanej w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie (sygn. 5904, poz. 1, 3 karty zapisane obustronnie).

Wybrany list wart jest opublikowania przede wszystkim z uwagi na interesujące okoliczności, których dotyczy. Brochocki należał bowiem do trzyosobowego komitetu delegatów eskortujących wybrane prace polskich artystów na Wielką Wystawę Światową zorganizowaną z okazji 400 rocznicy odkrycia Ameryki przez Kolumba (World’s Columbian Exposition). Napisany żywym językiem dokument zawiera wzmianki o znaczących (choć może nie pierwszorzędnych) postaciach tamtej epoki (np. syn Heleny Modrzejewskiej, inżynier Ralph Modjeski) i charakterze ówczesnych relacji towarzyskich (zwłaszcza wśród Polonii), zaś bardzo krytyczny ton uwag na temat miasta Chicago oraz organizacji samej wystawy po skonfrontowaniu z innymi źródłami dowodzi bystrego zmysłu obserwacyjnego autora. Brochocki prezentuje się tu jako pełen godności „warszawiak”, zdystansowany gość ze Starego Kontynentu, który z zaciekawieniem, choć raczej niepochlebnie, opisuje amerykańską rzeczywistość końca XIX wieku.

Biogram autora

Agnieszka Bąbel - Instytut Badań Literackich PAN

dr, pracownik Instytutu Badań Literackich PAN, historyk literatury, edytor tekstów osiemnasto- i dziewiętnastowiecznych (udział w projektach: Literatura konfederacji barskiej, t. 1–4, Warszawa 2005–2009; Edycja krytyczna pism wszystkich Bolesława Prusa: B. Prus, Pisma wszystkie. Humoreski, nowele, opowiadania, t. 5: 1878–1879, Warszawa–Lublin 2016 oraz B. Prus, Pisma wszystkie. Powieści: Przemiany, Warszawa–Lublin 2019; „Dzieła zebrane” (cz. 1) i „Listy zebrane” Elizy Orzeszkowej. Edycja krytyczna – w toku). Autorka książek: Muza z warząchwią. Uwagi o literaturze i kulinariach (2004), Skandal, gafa, prowokacja. Obraz normy obyczajowej i jej naruszania w polskiej powieści drugiej połowy XIX wieku (2014), artykułów w pracach zbiorowych oraz artykułów i recenzji w czasopismach: „Napis”, „Teksty Drugie”, „Pamiętnik Literacki”, „Wiek XIX”, „LiteRacje”. Zainteresowania: literatura piękna i użytkowa, antropologia literatury, historia obyczaju.

Bibliografia

Bąbel A., 2017, Siedem kartek, siedem nieszczęść. Fragmenty dziennika Marii z Trębickich Faleńskiej w zbiorach Biblioteki Narodowej, „Napis”, nr 23.

Drexlerowa A. M., Olszewski A. K., 2005, Polska i Polacy na powszechnych wystawach światowych 1851–2000, Warszawa(część Chicago 1893, s. 139–160).

Durand W. F., 1944, Biographical Memoir of Ralph Modjeski 1861–1940, b.m.w.

Larson E., 2014, Diabeł w Białym Mieście. Morderstwo, magia i maligna na wystawie, która zmieniła oblicze Ameryki, tłum. M. Wyrwas-Wiśniewska, Katowice.

Nowakowski P., 2004, Walery Brochocki (1847–1923). Malarz ilustrator, Włocławek [katalog wystawy w Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej].

Pacyga D., 2018, Dzień Polski na Światowej Wystawie Kolumbijskiej, tłum. i oprac. G. Dziedzic (cykl: „Polskie Chicago”, odc. 4), „Dziennik Związkowy” („Polish Daily News”), 15 kwietnia, https://dziennikzwiazkowy.com/polskie-chicago-cykl/odcinek-4-dzien-polski-na-swiatowej-wystawie-kolumbijskiej/.

Pacyga D., 2018, Światowa Wystawa Kolumbijska, tłum. i oprac. G. Dziedzic (cykl: „Polskie Chicago”, odc. 3), „Dziennik Związkowy” („Polish Daily News”), 9 kwietnia, https://dziennikzwiazkowy.com/polskie-chicago-cykl/odcinek-3-swiatowa-wystawa-kolumbijska/.

Pacyga D., 2019, Piotr Kiołbassa – pionier Polonii, tłum. i oprac. A. Kołłajtis (cykl: „Polskie Chicago”, odc. 4), „Dziennik Związkowy” („Polish Daily News”), 22 stycznia, https://dziennikzwiazkowy.com/polskie-chicago-cykl/odcinek-44-piotr-kiolbassa-pionier-polonii.

Palczynska J. J., 1937, Chicago Poles Share in City Art History, w: L. T. Zglencki, Poles of Chicago, 1837–1937; A History of One Century of Polish Contribution to The City of Chicago, Chicago.

Puciata-Pawłowska J., 1936, Brochocki Walery, hasło w: Polski słownik biograficzny, t. 2, Kraków.

Stępień H., 2003, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1856–1914 (Studia z historii sztuki, Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk, 50), Warszawa.

Stępień H., Liczbińska M., 1994, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828–1914. Materiały źródłowe, Warszawa.

Tyrowicz M., 1948, Faleńska z Trembickich (Trębickich) Maria, hasło w: Polski słownik biograficzny, t. 6, Kraków.

Węgrzyn I., Mniej ważne papiery po Marii z Trębickich Felicjanowej Faleńskiej (referat wygłoszony na konferencji Przygoda w nieznanym kraju. Rozczytywanie niekanonicznych pisarek XIX wieku, 7–8 lutego 2019, Warszawa – maszynopis w druku).

World’s Columbian Exposition 1893. Official Catalogue. Part X. Departament K – Fine Arts, 1893, Chicago.

Zurli A., 2015, Wojciech Kossak. Malarz polskiej chwały, Warszawa.

Strony internetowe

https://www.britannica.com/event/Worlds-Columbian-Exposition

https://encyclopedia.chicagohistory.org/pages/1386.html

https://en.wikipedia.org/wiki/World%27s_Columbian_Exposition

http://www.norwayheritage.com/p_ship.asp?sh=colu1

https://www.porta-polonica.de/pl/lexikon/brochocki-walery

Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2022-06-29

Jak cytować

1.
BĄBEL, Agnieszka. „Ameryki już mam dosyć”. Wielka Wystawa Światowa w Chicago (1893) w świetle listu Walerego Brochockiego do Marii Faleńskiej. Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie [online]. 29 czerwiec 2022, T. 21, nr 1, s. 117–132. [udostępniono 26.9.2023]. DOI 10.12775/SE.2022.00010.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 21 Nr 1 (2022): Poza historią literatury: egodokumenty

Dział

Artykuły, dokumenty, manuskrypty

Licencja

Prawa autorskie (c) 2022 Agnieszka Bąbel

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 348
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

Walery Brochocki, Maria Faleńska, Wielka Wystawa Światowa, Chicago, list, edycja
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa