Obywatelska postawa Wincentego Ignacego Marewicza i jej biograficzne konteksty. „Ofiara dla Ojczyzny… roku 1792, maja dnia 14 w Wilnie”

Abstrakt

Wincenty Ignacy Marewicz (1755–1822) – mało znany pisarz polskiego oświecenia o bogatym i różnorodnym dorobku. Jego twórczość i biografia wciąż nie są jeszcze w pełni rozpoznane. Prezentowany materiał ma charakter opracowania edytorskiego ze wstępem. Jest to kopia ofiary obywatelskiej, złożonej przez Marewicza i zapisanej w Komisji Cywilno-Wojskowej wileńskiej w czasie, gdy ojczyzna, zagrożona wojną z Rosją, znalazła się w obliczu śmiertelnego niebezpieczeństwa. Pisarz opublikował ją w postaci osobnego druku i przesłał Stanisławowi Augustowi, o czym wiemy z jego listu do władcy z 31 maja 1792 roku.

Niewątpliwie Ofiara dla Ojczyzny świadczy o patriotyzmie Wincentego Marewicza, jego odpowiedzialności obywatelskiej i poświęceniu. Jest to zarazem dość nietypowa gotowość zasilenia istotnych potrzeb dla ojczyzny. Odsłania się w niej bowiem los „chudego literata”, a zarazem ubogiego szlachcica, szczerość, nieukrywanie trudnych spraw majątkowych oraz finansowych. W tekście można także dostrzec szereg innych stałych elementów postawy Marewicza, widocznych w jego twórczości stricte literackiej. Ofiara dla Ojczyzny jest publicznym i jednocześnie głęboko osobistym dokumentem godnym upamiętnienia.