Archiwalny chaos a porządek. O edycjach dzienników Reymonta i Żeromskiego
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2022.0001Słowa kluczowe
Władysław Reymont, Stefan Żeromski, dzienniki, edycje, inedita, intymistykaAbstrakt
Artykuł jest poświęcony porównaniu zapisków diarystycznych Władysława Reymonta i Stefana Żeromskiego, przeprowadzonemu z punktu widzenia tekstologiczno-edytorskiego. Autorka pokazuje, że całkowicie różny sposób prowadzenia dzienników przez obu pisarzy – chaotyczny przez Reymonta i systematyczny przez Żeromskiego – skutkuje podejmowaniem przez edytorów odmiennych działań. W przypadku autora Chłopów są to działania nakierowane na porządkowanie rozproszonego archiwum pisarza, kwalifikowanie jego zapisów jako diarystycznych i scalanie ich w dziennik, w przypadku Żeromskiego – na wykluczaniu, zgodnie z przyjętą koncepcją wydania, elementów niecenzuralnych lub niediarystycznych z zeszytów, w których autor prowadził swój młodzieńczy dziennik.
Bibliografia
Adamczyk Z. J., 1970, „Dzienniki” jako dokument formowania się programu literackiego i poglądów estetycznych Stefana Żeromskiego, „Przegląd Humanistyczny”, nr 3.
Adamczyk Z. J., 2018, Czego nie wiemy o młodości Stefana Żeromskiego. Przed nowym wydaniem „Dzienników”, „Twórczość”, nr 11.
Adamczyk Z. J., 2019, Czy można dobrze wydać dziennik Stefana Żeromskiego? Pierwsze spostrzeżenia oraz nieustanne wahania i rozterki wydawcy, w: Stefan Żeromski – twórca, działacz, obywatel. Materiały ogólnopolskiej konferencji naukowej, pod red. R. Kotowskiego i S. Zacharz, Kielce.
Adamczyk Z. J., 2019, Przed nowym wydaniem dzienników Żeromskiego – losy autografów, „Pamiętnik Literacki”, z. 1.
Adamczyk Z. J., 2021, Wstęp, w: S. Żeromski, Pisma zebrane, pod red. Z. Golińskiego, kontynuacja pod red. Z. J. Adamczyka, t. 27: Dzienniki, t. 1: 1882–1883, oprac. Z. J. Adamczyk i B. Utkowska, Kielce–Warszawa.
Araszkiewicz F., 1957, Dzienniki Stefana Żeromskiego, w: idem, Dzieła i twórcy. Studia i szkice, Warszawa.
Bem P., 2020, Tekst „edytorski” czy „wieloautorski”? Kilka uwag o heterogeniczności edytorstwa naukowego, „Pamiętnik Literacki”, z. 4.
Biasi P.-M. de, 2015, Genetyka tekstów, tłum. F. Kwiatek i M. Prussak, Warszawa.
Goliński Z., 1981, Wstęp, w: S. Żeromski, Pisma zebrane, pod red. Z. Golińskiego, t. 1: Opowiadania, oprac. Z. J. Adamczyk, Warszawa.
Grzymała-Siedlecki A., 1928, Pamiętniki Reymonta, „Kurier Poznański”, nr 550.
Jodełka-Burzecki T., 1967, Zygzaki biografii młodego Reymonta (w świetle jego notatek osobistych), „Przegląd Humanistyczny”, nr 6.
Kądziela J., 1976, Główne wartości „Dzienników” Żeromskiego, „Pamiętnik Literacki”, z. 1.
Kądziela J., 1963, Przedmowa, w: S. Żeromski, Dzieła, pod red. S. Pigonia, Dzienniki, oprac. i przedmową opatrzył J. Kądziela, t. 1, Warszawa.
Kądziela J., 1973, Wstęp, w: S. Żeromski, Dzienników tom odnaleziony, z autografu do druku przyg., wstępem i przypisami opatrzył J. Kądziela, Warszawa.
Koc B., 2007, Kronika życia i twórczości Władysława St. Reymonta, Legnica.
Kołodziejczyk J., 2019, „Autobiografia przyćmiona” Władysława S. Reymonta – wokół problemów edycji, „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie”, nr 2 (16): Intymistyka a edytorstwo. Wiek XX i współczesność, pod red. B. Kuczkowskiego.
Kościewicz K., 2012, Intymistyka i cenzura – na przykładzie pierwszego wydania „Dzienników” Stefana Żeromskiego, w: „Lancetem, a nie maczugą”. Cenzura wobec literatury i jej twórców w latach 1945–1965, pod red. K. Budrowskiej i M. Woźniak-Łabieniec, Warszawa.
Kotowski W., Kompendium wiedzy o Reymoncie, Archiwum Witolda Kotowskiego, Stowarzyszenie Regionalne „Wolbórka”.
Okulicz-Kozaryn M., Ratajczak W., 2017, Reymontowskie archiwum Profesor Barbary Koc, w: „Wskrzesić choćby chwilę”. Władysława Reymonta zmagania z myślą i formą, pod red. M. Bourkane et al., Poznań.
Pawelec D., 2020, Edytorstwo jako krytyka literacka, „Pamiętnik Literacki”, z. 4.
Reymont W. S., 2009, Dziennik nieciągły. 1887–1924, oprac. B. Utkowska, Kraków.
Reymont W. S., 1968–1980, Pisma, wyd. krytyczne pod red. Z. Szweykowskiego, t. 1: Komediantka, t. 2: Fermenty, t. 3: Ziemia obiecana, t. 4–7: Chłopi, t. 8: Wampir, t. 9–11, Rok 1794, oprac. i przygotowali do druku T. Jodełka-Burzecki i I. Orlewiczowa, Warszawa.
Rękopisy Władysława St. Reymonta, t. 2: Luźne rękopisy. Wiersze i proza z lat 1883–1891, Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu, rkps 6952/III i II, cz. 1.
Rękopisy Władysława St. Reymonta, t. 27: Luźne i fragmentaryczne materiały rękopiśmienne, cz. 1: Zapiski o charakterze osobistym (1901–1925), Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu, rkps 6977/I i II, cz. 1, z. 1.
Rękopisy Władysława St. Reymonta, t. 4: Notatniki z lat 1888–1924, Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu, rkps 6954/I.
Rodak P., 2011, Między zapisem a literaturą. Dziennik polskiego pisarza w XX wieku (Żeromski, Nałkowska, Dąbrowska, Gombrowicz, Herling-Grudziński), Warszawa.
Stefan Żeromski. Kalendarz życia i twórczości, 1976, oprac. S. Eile i S. Kasztelowicz, Kraków.
Utkowska B., 2019, Między diarystycznym a niediarystycznym – renegocjowanie granic edytorskich. Przed wydaniem „Dzienników” Żeromskiego w ramach jego „Pism zebranych”, w: Stefan Żeromski – twórca, działacz, obywatel. Materiały ogólnopolskiej konferencji naukowej, pod red. R. Kotowskiego i S. Zacharz, Kielce.
Wasilewski A., 1953, Przedmowa, w: S. Żeromski, Dzienniki, t. 1: 1882–1886 [tekst przyg. W. Borowy i S. Adamczewski, przypisy oprac. J. Kądziela], Warszawa.
Zdanowicz A., 2005, Metafizyka i życie społeczne. Stefan Żeromski wobec problemów współczesności, Warszawa.
Zimand R., 1990, Diarysta Stefan Ż., Wrocław.
Żeromski S., [Dzienniki], Biblioteka Narodowa, rkps akc. 4717, akc. 7395, akc. 9243, akc. 13666.
Żeromski S., 1933, Dziennik podróży, przyg. do druku H. Mortkowiczówna, Warszawa.
Żeromski S., 1953–1956, Dzienniki, t. 1: 1882–1886, [tekst przyg. W. Borowy i S. Adamczewski, przypisy oprac. J. Kądziela], t. 2: 1886–1887, tekst przyg. S. Adamczewski, przypisy oprac. J. Kądziela, t. 3: 1888–1891, tekst przyg. i przypisy oprac. J. Kądziela, Warszawa.
Żeromski S., 1963, Zapiski z podróży, w: idem, Dzieła, pod red. S. Pigonia, Pisma różne, t. 1: Wspomnienia, Warszawa.
Żeromski S., 1963–1970, Dzieła, pod red. S. Pigonia, Dzienniki, t. 1–7, oprac. i przedmową opatrzył J. Kądziela, Warszawa.
Żeromski S., 2000, Dziennik z wiosny 1891 roku, oprac. Z. J. Adamczyk i Z. Goliński, Kielce.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Beata Utkowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 493
Liczba cytowań: 0
