Jerzego Ficowskiego problemy z cenzurą na przykładzie edycji i recepcji cyklu poetyckiego „Odczytanie popiołów”
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2021.0021Słowa kluczowe
Jerzy Ficowski, poezja, Holocaust, Odczytanie popiołów, cenzura, historia edycji, recepcja, PRLAbstrakt
Artykuł jest poświęcony historii edycji i recepcji cyklu Odczytanie popiołów Jerzego Ficowskiego w PRL. Poeta tworzył go przez trzydzieści jeden lat. Stanowi on, w ocenie poety, najważniejszą część jego poetyckiego dorobku. Treść wierszy przynależnych do cyklu, dotycząca problematyki żydowskiej i Zagłady, stanowiła istotną przeszkodę na drodze do ich publikacji. W ich pełnym wydaniu nie pomogło także polityczne zaangażowanie Ficowskiego w latach siedemdziesiątych, skutkujące sporządzeniem na jego osobę i twórczość „zapisu”. W całości, w oficjalnym obiegu, cykl ukazał się dopiero w 1983 roku. Problemy z cenzurą zaważyły także na recepcji cyklu, szczególnie w Polsce, gdzie miał on bardzo elitarny i – ze względu na zapis oraz emigracyjny druk – niepubliczny odbiór.
Bibliografia
Bibliografia podmiotu:
Archiwum Akt Nowych, Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, sygn. 862 (101/2), k. 224–225.
Ficowski J., 1957, List do Marc Chagalla. Poemat, „Po prostu”, nr 17.
Ficowski J., 1957, Moje strony świata. Wiersze, Warszawa.
Ficowski J., 1983, Odczytanie popiołów, Warszawa.
Ficowski J., 1988, Odczytanie popiołów, Warszawa.
Ficowski J., 1979, Odczytanie popiołów. Wiersze, London.
Ficowski J., 1979, Odczytanie popiołów. Wiersze, Warszawa.
Ficowski J., 1980, Odczytanie popiołów. Wiersze, Warszawa.
Ficowski J., 1948, Ołowiani żołnierze. Wiersze, Warszawa–Kraków.
Ficowski J., 1955, Po polsku. Wiersze, Warszawa.
Ficowski J., 1982, Poezje wybrane, wybór i wstęp autora, Warszawa.
Ficowski J., 1978, Przeciw dyskryminacji prawdy, „Zapis”, nr 7, s. 24–26.
Ficowski J., 1968, Ptak poza ptakiem. Wiersze, Warszawa.
Ficowski J., 1970, Wiersze niektóre. Wiersze, Warszawa.
Ficowski J., 1972, Wiersze wybrane czyta autor, płyta gramofonowa, Warszawa.
Ficowski J., 1977, Zadziwiające przygody Marca Chagalla w Polsce, „Zapis”, nr 4, s. 204–205.
Ficowski J., 1952, Zwierzenia. Wiersze, Warszawa.
Kamieńska A., 1980, To moja rzecz, bo pospolita, „Res Publica”, nr 6; przedruk: A. Kamieńska, To moja rzecz, bo pospolita, 2010, w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956–2007, pod red. P. Sommera, Sejny, s. 85–97.
Lebecka M., 1995, „W życzliwości dla cudu”, z Jerzym Ficowskim rozmawia Magdalena Lebecka, „Kresy”, nr 3; przedruk: M. Lebecka, 2010, „W życzliwości dla cudu”, z Jerzym Ficowskim rozmawia Magdalena Lebecka, Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956–2007, pod red. P. Sommera, Sejny.
Wiśniewski W., 1993, Pisze dla moich bliskich dalekich. Rozmowa z Jerzym Ficowskim z roku 1983, w: idem, Lekcja polskiego, Warszawa, s. 35–51.
Bibliografia przedmiotu:
Budrowska K., 2013, Inedita związane z tematyką II wojny światowej i Zagłady. Dramat Bal barbarzyńców (Faszyści) Alfreda Degala, w: Literatura w granicach prawa (XIX–XX w.), pod red. K. Budrowskiej, E. Dabrowicz i M. Lula, Warszawa, s. 187–200.
Budrowska K., 2009, Literatura i pisarze wobec cenzury PRL 1948–1958, Białystok.
Buryła S., 2008, Zagłada Żydów w prozie socrealistycznej, „Midrasz”, nr 11, s. 26–30.
Czwordon-Lis P., 2010, Empatia i obserwacja. O poezji Jerzego Ficowskiego, Poznań.
Czyżewski K., 2008, Nie można tak po prostu…czyli droga Jerzego Ficowskiego do odczytania popiołów, w: idem, Linia powrotu. Zapiski pogranicza, Sejny, s. 357–370.
Gardocki W., 2016, Dzieje wydawnicze i recepcja „Kapitana” Jana Józefa Szczepańskiego, w: „Sztuka czytania między wierszami”. Cenzura w komunikacji literackiej w Polsce w latach 1965-1989, Warszawa, s. 159–170.
Głębicka E., 1994, J. Ficowski, w: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, t. 2, opracował zespół pod redakcją J. Czachowskiej i A. Szałagan, Warszawa, s. 291–296.
Głowiński M., 2005, Wprowadzenie, do: Stosowność i forma. Jak opowiadać o Zagładzie?, pod red. M. Głowińskiego, K. Chmielowskiej, K. Makaruk et al., Kraków.
Grupińska A., 1990, Pomylona chronologia, „Czas Kultury”, nr 20; przedruk: A. Grupińska, 2010, Pomylona chronologia, Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956–2007, pod red. P. Sommera, Sejny, s. 602–614.
Jakowska K., 2014, Peerelowska „kariera” socjalistki. Przypadek Heleny Boguszewskiej, w: Kariera pisarza w PRL-u, pod red. M. Budnik, K. Budrowskiej, E. Dąbrowicz, K. Kościewicz, Warszawa, s. 179–188.
Kamińska K., 2014, Koniec cenzury w PRL (1989–1990), „Studia Medioznawcze”, nr 3 (58), s. 98–114.
Kandziora J., 2010, J. Ficowski. Bibliografia za lata 1947–2009, Sejny.
Kandziora J., 2016, Odwoływanie granic (Biograficzne i poetyckie przekroczenia Jerzego Ficowskiego), „Annales Universitatis Pedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria) XVI, s. 79–93.
Kandziora J., 2017, Poeta w labiryncie historii. Studia o pisarskich rolach Jerzego Ficowskiego, Gdańsk.
Kandziora J., Szymańska Z., przy współpracy K. Tokarzówny, 1999, Bez cenzury 1976–1984, literatura, ruch wydawniczy, teatr, bibliografia, pod redakcją J. Kandziory, Warszawa.
Kobielska M., 2010, Nastrajanie pamięci. Artykulacja doświadczenia w poezji Jerzego Ficowskiego, Kraków.
Kuczyńska-Koschany K., 2014, „Exodus 1947”. Zapomniany wiersz Jerzego Ficowskiego o żydowskim „statku pijanym”, „Polonistyka”, nr 11, s. 35–38.
Meloch K., 2014, Wspomnienie (1924–2006). Jerzy Ficowski, „Gazeta Wyborcza”, nr 238, z 13 października, s. 15.
Strządała G., 2012, Cenzura w polskiej Rzeczpospolitej ludowej, „ANTE PORTAS – Studia nad Bezpieczeństwem”, nr 1, s. 31–46.
Strzyżewski T., 2015, Wielka księga cenzury PRL w dokumentach, Warszawa.
Szabłowska-Zaremba M., 2010, „Tragarz pamięci” – rzecz o Stanisławie Wygodzkim, w: Ślady obecności, pod red. S. Buryły, A. Molisak, Kraków, s. 213–231.
Szawiel A., 2014, 90. urodziny Jerzego Ficowskiego. Mówi się o nim „odkrywca Papuszy”. Wywiad z Anną Ficowską-Teodorowicz, „Gazeta Wyborcza”, z 31 sierpnia, s. 14.
Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956–2007, 2010, pod red. P. Sommera, Sejny.
Wóycicka Z., 2009, Przerwana żałoba. Polskie spory wokół pamięci nazistowskich obozów koncentracyjnych i zagłady 1944–1950, Warszawa.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Helena Chwiedosik
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 603
Liczba cytowań: 0
