Sztuka Edycji
Dziewiętnastowieczne pytania i deklaracje dotyczące wydawania listów
DOI: http://dx.doi.org/10.12775/SE.2019.0015
Abstrakt
W drugiej połowie XIX wieku nastąpiło znaczące zainteresowanie korespondencją pisarzy oraz ważnych osobistości życia publicznego. Konsekwencją było upublicznienie licznych zasobów epistolarnych i dyskusje edytorów i historyków literatury dotyczące rangi listów w badaniach literaturoznawczych. Wypowiedzi sporej grupy pisarzy dowodzą, że zasadniczo byli oni przeciwni upublicznianiu swych listów, choć z zainteresowaniem czytali cudze. Podobne stanowisko zajmowały rodziny osób publicznych. Postawa ta pozostawała w sprzeczności z działaniami wydawców i badaczy literatury, prowadząc nierzadko do konfliktów. Jednak pod koniec XIX wieku nad sporami o prawa własności zyskały przewagę rzeczowe dyskusje prasowe, w których szukano odpowiedzi na podstawowe pytania: ile z prywatnych zasobów epistolarnych można upubliczniać oraz jaką formę edytorską należy nadawać listom przekazywanym czytelnikom, a także badaczom literatury i życia społecznego. Znaczące okazały się wypowiedzi historyków i krytyków literackich: Stanisława Tarnowskiego i Piotra Chmielowskiego.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Bruchnalski W., 1910, Epistulografia jako źródło literatury renesansowej w Polsce, w: Pamiętnik Zjazdu Historycznoliterackiego im. Mikołaja Reja, dnia 1–4 lipca 1906 roku, Kraków.
Bruchnalski W., 1918, Epistulografia, hasło w: Dzieje literatury pięknej w Polsce, cz. 2, Kraków.
Chmielowski P., 1885, Narcyza Żmichowska, w: idem, Autorki polskie wieku XIX. Studium literacko-obyczajowe, Warszawa.
Cysewski K., 1997, Teoretyczne i metodologiczne problemy badań nad epistolografią, „Pamiętnik Literacki”, z. 1.
Danilewicz Zielińska M., 1992, O „Korespondencji” Sienkiewicza, w: eadem, Próby przywołań. Szkice literackie, wybór, oprac. i przedmowa M. Zieliński, Warszawa.
Garbal Ł., 2011, Edycje korespondencji, w: idem, Edytorstwo. Jak wydawać współczesne teksty literackie, Warszawa.
Ich noce i dnie. Korespondencja Marii i Mariana Dąbrowskich 1909–1925, 2005, oprac. E. Głębicka, Warszawa.
[Klaczko J.], 1861, Korespondencja Mickiewicza (Studium), Paryż–Berlin.
Kołaczkowski J., 1875, Wiadomości o pismach Zygmunta Krasińskiego nie zamieszczonych w lipskim wydaniu Brockhausa, „Tydzień Literacki, Artystyczny, Naukowy i Społeczny”, nr 22 (30 maja).
Korotyński W., 1884, Słówko przedwstępne, w: A. E. Odyniec, Listy z podróży, t. 1: Z Warszawy do Rzymu, wyd. 2, Warszawa.
Krasiński Z., 1971, Listy do Konstantego Gaszyńskiego, oprac. i wstępem poprzedził Z. Sudolski, Warszawa.
Krasiński Z., 1977, Listy do Koźmianów, oprac. i wstępem poprzedził Z. Sudolski, Warszawa, s. 395.
Krasiński Z., Listy, 1882–1887, t. 1–3, z przedmową J. I. Kraszewskiego, Lwów.
Kraszewski J. I., 1882, Słowo wstępne, w: Z. Krasiński, Listy… do Konstantego Gaszyńskiego, z przedmową J. I. Kraszewskiego, Lwów.
Kraszewski J. I., 1883, Wstęp, w: Z. Krasiński, Listy… do Adama Sołtana, Lwów.
Księdza Hugona Kołłątaja korespondencja listowna z Tadeuszem Czackim, 1844–1845, Kraków.
Kuliczkowski A., O wydaniach zbiorowych i najnowszej edycji pism Zygmunta Krasińskiego słów kilka, „Tydzień Literacki, Artystyczny, Naukowy i Społeczny” 1875, nr 32 (8 sierpnia).
Listy Jana Śniadeckiego w sprawach publicznych od roku 1788 do 1830 pisane, 1878, wstęp i przypiski J. I. Kraszewski, Poznań.
Listy Jana Trzeciego Króla Polskiego, pisane do Królowej Kazimiery w ciągu wyprawy pod Wiedeń w roku 1683, 1883, Lwów.
Listy Kazimierza Nestora księcia Sapiehy w latach 1773, 1774, 1775 i 1776 do matki pisane z podróży za granicą, 1852, spisane z autografów zbioru J. I. Kraszewskiego, Wilno.
Listy króla Jana III, pisane do Królowej Marii Kazimiry w ciągu wyprawy pod Wiedeń w roku 1683, 1824, wydał E. Raczyński, Wilno.
Listy Narcyzy Żmichowskiej do Tekli Dębskiej i innych osób, 1890, wydał H. Kopia, Lwów.
Małecki A., 1866–1867, Juliusz Słowacki. Jego życie i dzieła w stosunku do współczesnej epoki, t. 1–2, Lwów.
Markuszewska A., 2017, Poetyckie światy romantyków. O młodzieńczej korespondencji Zygmunta Krasińskiego i Henryka Reeve’a, Toruń.
Mickiewicz A., 1860, Pisma, t. 6, Paryż.
Mickiewicz A., 1870–1872, 1875–1876, Korespondencja, t. 1–3, Paryż.
Mickiewicz W., 1872, Wstęp, w: A. Mickiewicz, Korespondencja, t. 2, Paryż.
Orzeszkowa E., 1954–1981, Listy zebrane, t. 1–9, oprac. E. Jankowski, Wrocław.
Piechota M., 1991, List, w: Słownik literatury polskiej XIX wieku, pod red. J. Bachórza i A. Kowalczykowej, Wrocław.
Poniatowski J., 1843, Korespondencja, w: E. Raczyński, Bytność Stanisława Augusta w Nieświeżu, Poznań.
Przybyła Z., 2000, List w metodologii pozytywistycznego literaturoznawstwa, w: Sztuka pisania. O liście polskim w wieku XIX, pod red. J. Sztachelskiej i E. Dąbrowicz, Białystok.
Romankówna M., 1957, Wstęp, w: N. Żmichowska, Listy, t. 1: W kręgu najbliższych, do druku przygotowała i komentarzem opatrzyła M. Romankówna, Wrocław.
Słowacki J., 1875–1876, Listy do matki, t. 1–2, Lwów.
Sudolski Z., 1968, Korespondencja Zygmunta Krasińskiego. Studium monograficzne, Warszawa.
Sudolski Z., 1987, Główne tendencje w rozwoju epistolografii romantycznej w Polsce (Mickiewicz – Krasiński – Słowacki – Norwid), „Przegląd Humanistyczny”, nr 2.
Sudolski Z., 1991, Korespondencja, w: Słownik literatury polskiej XIX wieku, pod red. J. Bachórza i A. Kowalczykowej, Wrocław.
Sztuka pisania. O liście polskim w wieku XIX, 2000, pod red. J. Sztachelskiej i E. Dąbrowicz, Białystok.
Tarnowski S., 1870, Korespondencja Mickiewicza, „Przegląd Polski”, z. 1 (lipiec).
Tarnowski S., 1877, Z listów Zygmunta Krasińskiego do Adama Sołtana, „Przegląd Polski”, z. 7 (styczeń).
Tarnowski S., 1885Kronika literacka, „Przegląd Polski”, z. 11 (maj).
Trzynadlowski J., 1977, List i pamiętnik. Dwie formy wypowiedzi osobistej, w: idem, Małe formy literackie, Wrocław.
Wyjątki z listów Zygmunta Krasińskiego, 1860, Paryż.
Żmichowska N., 1885–1886, Listy do rodziny i przyjaciół, t. 1–2, Kraków.
Żmichowska N., 1967, Listy, t. 3: Miodogórze, do druku przygotowała i komentarzem opatrzyła M. Romankówna, Wrocław.
Żmichowska N., 2007, Listy, t. 5: Narcyssa i Wanda, wydały B. Winklowa i H. Żytkowicz, Warszawa.
Żółkiewski S., 1868, Listy 1584–1620, Kraków.
ISSN 2084-7963 (print)
ISSN 2391-7903 (online)