Sztuka Edycji
Przypisy czy komentarz? O funkcji objaśnień w edycji naukowej
DOI: http://dx.doi.org/10.12775/SE.2017.0014
Abstrakt
Artykuł jest próbą opisania różnych zakresów znaczeniowych terminów „przypis” i „komentarz”. Przypisy są przedstawione jako występujące przede wszystkim w tekstach naukowych notacje bibliograficzne, które odsyłają do źródeł cytatów lub przywoływanych opracowań. Stanowią one tekst poboczny wobec głównego dyskursu i często zawierają polemikę z poglądami innych badaczy. Komentarz natomiast nie jest niezbędną częścią wydania naukowego, istnieją bowiem edycje tekstów, które nie wymagają objaśnień. Komentowanie nie należy także do najważniejszych czynności edytorskich, pierwszym obowiązkiem edytora jest analiza przekazów prowadząca do ustalenia poprawnego brzmienia tekstu. Tego rodzaju wątpliwości dotyczące roli komentarza znikają w przypadku wydawania tekstów dawnych, wymagających nierzadko wiedzy, którą mają nieliczni czytelnicy.
Artykuł przynosi również teoretyczne rozważania nad rolą, charakterem i postacią komentarzy i przypisów w edytorstwie (analizie zostają poddane takie problemy, jak: obszerność komentarza, objaśnienia a odbiorca, najważniejsze błędy popełniane przez edytorów podczas sporządzania objaśnień, rola objaśnień w egodokumentach). Duży nacisk zostaje także położony na zagadnienie przypisów w świecie mediów elektronicznych (ukształtowanie objaśnień w wydaniu elektronicznym: możliwość wprowadzenia elementów ikonograficznych, wykorzystania ruchomych obrazów i dźwięku, komentarz jako zbiór „leksji”).
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Agamben G., 2006, Autor jako gest, w: Profanacje, tłum. i wstępem opatrzył M. Kwaterko, Warszawa.
Barthes R., 1999, Śmierć autora, tłum. M. P. Markowski, „Teksty Drugie” 1999, nr 1–2 (54–55).
Chorążyczewski W., Rosa A., 2015, Egodokumenty – egodokumentalność – analiza egodokumentalna – spuścizna egodokumentalna, w: Egodokument. Tradycje historiograficzne i perspektywy badawcze, pod red. W. Chorążyczewskiego, A. Pacevičiusa i S. Roszaka, Toruń.
Dąbrowska M., Dąbrowski M., 2005, Ich noce i dnie. Korespondencja Marii i Mariana Dąbrowskich 1909–1925, oprac. E. Głębicka, Warszawa.
Foucault M., 1999, Kim jest autor?, tłum. M. P. Markowski, w: Powiedziane, napisane. Szaleństwo i literatura, wybrał T. Komendant, posłowie M. P. Markowski, Warszawa.
Górski K., Woronczak J., 1955, Zasady wydawania tekstów staropolskich. Projekt, pod red. M. R. Mayenowej, Wrocław.
Gruchała J., 2017, Głos w sprawie komentarza, w: Edytorstwo źródeł. Różne drogi – wspólny cel, pod red. A. Perłakowskiego, Kraków.
Gruchała J., 2005, Nowe możliwości w edytorstwie literatury dawnej, w: Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja. Zjazd Polonistów, Kraków, 22–25 września 2004, t. 1, pod red. M. Czermińskiej et al., Kraków.
Gruchała J., 2010, Stanisław Pigoń jako komentator „Pana Tadeusza”, w: Profesor z Komborni. Stanisław Pigoń w czterdziestą rocznicę śmierci, pod red. K. Fijołka, Kraków.
Gruchała J., 2011, Wirtualny wydawca i użytkownik edycji elektronicznej, w: Europejski kanon literacki, pod red. E. Wichrowskiej, Warszawa.
Iwaszkiewicz J., Jeleńska T., Jeleński K., 2008, Korespondencja, oprac. R. Romaniuk, Warszawa.
Janusiewicz M., 2013, Literatura doby Internetu. Interaktywność i multimedialność tekstu, Kraków.
Kochanowski J., 1983, Dzieła wszystkie, t. 2: Treny, oprac. M. R. Mayenowa, L. Woronczakowa oraz J. Axer i M. Cytowska, Wrocław.
Kochańska A., Niciński K., 2016,Cyfrowa edycja listów Lechonia, Wierzyńskiego i Grydzewskiego – założenia projektu i wstępne rozpoznania, „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie”, nr 2 (10): Edytorstwo w świecie elektronicznym, pod red. M. M. Śliwińskiej.
Komornicka M., 2011, Listy, oprac. E. Boniecki, Warszawa.
Krasicki I., 2016, Komedie, oprac. J. T. Pokrzywniak, Poznań.
Potocki W., 1997, Odjemek od herbów szlacheckich, wyd. M. Łukasiewicz i Z. Pentek, Poznań.
Sęp Szarzyński M., 1997, Poezje, oprac. J. Gruchała, Kraków.
Sęp Szarzyński M., 1928, Rytmy oraz anonimowe pieśni i listy miłosne z wieku XVI, oprac. T. Sinko, Kraków.
Tandecki J., Kopiński K., 2004, Edytorstwo źródeł historycznych, Warszawa.
Zygmunt II August, 1999, Listy króla Zygmunta Augusta do Radziwiłłów, oprac. I. Kaniewska, Kraków.
ISSN 2084-7963 (print)
ISSN 2391-7903 (online)