Piękna książka na ziemiach polskich u schyłku XIX wieku
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2013.017Słowa kluczowe
piękna książka, prerafaelici, William Morris, Art Nouveau, Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Stanisław Dębicki, Jan BukowskiAbstrakt
W artykule zostały poruszonezagadnienia związane z pojawieniem się na ziemiach polskich ruchu odnowy sztuki drukarskiej, którego owocem była „piękna książka”. W tekście wskazuje się na korzenie zjawiska w Europie Zachodniej (działalności prerafaelitów i Williama Morrisa) oraz powiązanie z rozwijająca się wówczas Art Nouveau. Podkreśla się jednak różnice i uwarunkowania, jakim podlegał ten ruch na ziemiach polskich (uwarunkowania zarówno artystyczne, jak i społeczno-polityczne). Wśród cech prymarnych, jakie wystąpiły nad Wisłą, autor odnotował zaangażowanie najwybitniejszych współczesnych artystów, wśród których byli m.in. Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Stanisław Dębicki, Edward Okuń, Stanisław Turbia-Krzyształowicz, Antoni Procajłowicz czy zapomniany, jeden z najwybitniejszych artystów książki – Jan Bukowski. Zarysował również głosy polskich teoretyków drukarstwa, którzy pojęcie „pięknej książki” zestawiali z nowym typem dzieła sztuki użytkowej.
Bibliografia
Arct M., 1926, Piękno w książce, Warszawa.
Banach A., 1959, Polska książka ilustrowana 1800–1900, Kraków.
Białostocki J., 1963, Polska grafika użytkowa 1900–1934, w: Z zagadnień plastyki polskiej 1918–1939, Wrocław.
Birkenmajera A. et al. (red.), 1971, Encyklopedia wiedzy o książce, Wrocław.
Feldman W., 1905, Piśmiennictwo polskie 1880–1904, Lwów.
Gawiński A., 1908, O książkach Wyspiańskiego, „Przegląd Biblioteczny”, nr 2, s. 85–91.
Grońska M., 1994, Grafika w książce, tece, albumie: polskie wydawnictwa artystyczne i bibliofilskie z lat 1899–1945, Wrocław.
Huysmans J.-K., 1976, Na wspak, przeł. i wstępem poprzedził J. Rogoziński, Warszawa.
Knysz-Tomaszewska D., G. P. Bąbiak, Entre l’ornement et le message. La couverture et la page de titre du livre polonais à la charnière du XIXe et du XXe siècle. [Oblicza książki – rzecz o okładkach i stronach tytułowych książek polskich na przełomie XIX i XX wieku].
Koczorowski S., 1938, Jak powstaje książka dzieło sztuki, „Miesięcznik Graficzny”, nr 2/3.
Komorowski W., I. Kęder, 2005, Ikonografia kościoła Dominikanów i ulicy Grodzkiej w Krakowie, Kraków.
Koszutski W., 1906, Drukarstwo nasze a chwila bieżąca, „Grafika”, nr 1.
Lam S., 1922, Książka wytworna. Rzecz o estetyce druku, Warszawa.
Lam S., 1919, Piękna książka, „Rzeczy Piękne”, nr 4.
Lenart B., 1929, Piękna książka jako zestaw czynników materialnych, papieru, czcionek, ilustracji światłodrukowych, druki i oprawy, Wilno.
Marin-Białostocka J. (red.), 1971, Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966), t. 1, Warszawa.
Mitarski W., 1904, Estetyka książki, „Krytyka”, R. 6, t. 1, z. 468.
Przesmycki-Miriam Z., List do Kazimierza Woźnickiego z 3 marca 1914 roku, rkps, Arch. PAN, dz. III, sygn. 36.
Przesmycki-Miriam Z., 1902, Po półtoraroczu, „Chimera”, t. 6, z. 18.
Rozdział nagród wystawy drukarskiej, „Poradnik Graficzny” 1905, z. 2, szpalta 18–19.
Radziwiłł K. S., 1906, Listy księcia Karola Stanisława Radziwiłła „Panie Kochanku”, wyd. E. Łuniński, Warszawa.
Rydel L., 1901, Poezje, z rysunkami S. Wyspiańskiego, nakładem księgarni D. E. Friedleina, Kraków.
Smolik P., 1930, Jana Bukowskiego prace graficzne, Łódź.
Smolik P., 1926, O książce pięknej, Warszawa.
Smolik P., 1928, Zdobnictwo książki w twórczości Wyspiańskiego, Łódź.
Sowiński J., 1982, Sztuka typograficzna Młodej Polski 1890–1914, Wrocław.
Sowiński J., 1995, Typografia wytworna w Polsce 1919–1939, Wrocław.
Szukiewicz W., 1902, Artyzm w książce, „Wędrowiec”, nr 50, s. 995–996; nr 51, s. 1016–1017; nr 52, s. 1035–1036.
Treichel I. (red.), 1972, Słownik pracowników książki polskiej, Warszawa–Łódź.
W. Sch., 1898, Buchschmuck, „Ver Sacrum”, t. 9.
Wallis M., 1967, Secesja, Warszawa.
Wiercińska J., 1983, Książka do czytania i książka do oglądania, w: Studia o kulturze modernistycznej, Warszawa.
Wiercińska J., 1986, Sztuka i książka, Warszawa.
Wiercińska J., 1970, Szata książki polskiej przełomu wieków, „Projekt”, nr 3.
Wiercińska J., 1969, Z problematyki zdobnictwa książkowego lat dziewięćdziesiątych XIX w., w: Sztuka około 1900. Materiały z sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa.
Wilde O., 2000, Portret Doriana Graya, przeł. T. Jaroszyński, Warszawa.
X., List od „The Printing Art” An Illustrated Monthly Magazine of the Art. Of Printing and of the Allied Arts. The University Press, Cambrigde z dn. 25 III 1909, Archiwum „Chimery”, korespondencja do redakcji z lat 1900–1907, BN 53 23.
Zych M. [S. Żeromski], 1905, Echa leśne, Kraków.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1782
Liczba cytowań: 0
