Własny głos w autorstwie kobiecym w pierwszej połowie XIX w. na przykładzie Klementyny z Tańskich Hoffmanowej i Narcyzy Żmichowskiej

Teresa Święćkowska

DOI: http://dx.doi.org/10.12775/TSB.2020.018

Abstrakt


W artykule przeanalizowano postawy autorskie dwóch polskich pisarek pierwszej połowy XIX w. – Klementyny z Tańskich Hoffmanowej i Narcyzy Żmichowskiej. Jako podstawę analizy przyjęto koncepcję własnego głosu, wyodrębnioną na podstawie teoretycznych założeń Virginii Woolf odnośnie historii autorstwa kobiecego. Analizowane teksty obejmują wybrane dzienniki oraz listy pisarek, jak też niektóre ich utwory pedagogiczne i literackie. Przykład K. Hoffmanowej pokazuje, że autorki, które jako pierwsze przecierały ścieżki na rynku wydawniczym podejmowały się na ogół gatunków uważanych za mniej prestiżowe, a w swoich utworach powielały ustalone społecznie i kulturowo wzory ról kobiecych. Własny głos autorek dał się słyszeć wyraźniej w następnym pokoleniu publikujących kobiet, co zostało zilustrowane na przykładzie N. Żmichowskiej.

Słowa kluczowe


Autorstwo kobiece; Klementyna z Tańskich Hoffmanowa; Narcyza Żmichowska

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bauschatz Cathleen M., To choose ink and pen: French Renaissance women’s writing, [w:] A history of women’s writing in France, red. Sonya Stephens, Cambridge 2000, s. 41–63.

Bloch Jean, The eighteenth century: women writing, women learning, [w:] A history of women’s writing in France, red. Sonya Stephens, Cambridge 2000, s. 84–101.

Borkowska Grażyna, Cudzoziemki, Warszawa 1996.

Borkowska Grażyna, Czermińska Małgorzata, Philips Ursula, Pisarki polskie od średniowiecza do współczesności. Przewodnik, Gdańsk 2000.

Borkowska Grażyna, Literatura i „geniusz” kobiecy: wiek XIX, wiek XX, [w:] Kobieta i kultura. Kobiety wśród twórców kultury intelektualnej i artystycznej w dobie rozbiorów i w niepodległym państwie polskim, t. 4, red. Anna Żarnowska, Andrzej Szwarc, Warszawa 1996.

Bourdieu Pierre, Męska dominacja, Warszawa 2004.

The Cambridge companion to nineteenth-century American women’s writing, red. Dale M. Bauer, Philip Gould, Cambridge 2001.

Chmielowski Piotr, Autorki polskie wieku XIX w. Studyum literacko-obyczajowe, Warszawa 1885.

Cybulski Radosław, Formowanie się modelu kapitalistycznego przedsiębiorstwa wydawniczo-księgarskiego w Polsce w latach 1800–1831, „Studia o Książce” 1976, t. 6, s. 101–130.

Davies Catherine, Spanish women’s writing, 1849–1996, London 1998.

Estreicher Karol, Księgarstwo, [w:] Encyklopedia powszechna Orgelbranda, t. 16, Warszawa 1864, s. 328–373.

Garton Janet, Norwegian Women’s Writing 1850–1990, London 1993.

Glatz Jakob, Rosaliens Vermächtnis an ihre Tochter Amanda: oder Worteeinerguten Mutter an den Geist und das Herzihrer Tochter. Ein Bildungsbuch für Deutschlands Töchter, Leipzig 1808.

Hall Martin, Eighteenth-century women novelists: genre and gender, [w:] A history of women’s writing in France, red. Sonya Stephens, Cambridge 2000, s. 202–219.

Hoffmanowa Klementyna, O powinnościach kobiet, Warszawa 1949.

Hoffmanowa Klementyna, Pamiątka po dobrej matce czyli Ostatnie jej rady dla córki, Warszawa 1819.

Holmes Diana, French women’s writing, 1848–1994, London 1996.

A history of Central European women’s writing, red. Celia Hawkesworth, London 2001.

A History of Women’s Writing in Germany, Austria and Switzerland, red. Jo Catling, Cambridge 2000.

A history of women’s writing in France, red. Sonya Stephens, Cambridge 2000.

A History of Women’s Writing in Russia, red. Adele M. Baker, Jehanne M. Gheith, Cambridge 2004.

Kamionkowa Jadwiga, Życie literackie w Polsce w pierwszej połowie XIX w., Warszawa 1970.

Kotowa Ida, Pierwsze dzieło Klementyny Tańskiej, „Pamiętnik Literacki. Czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej” 1925/1926, R. 22/23, s. 202–220.

Kraft Kent, The German Visionary: Hildegard of Bingen, [w:] Medieval women writers, red. K. M. Wilson, Athens (Georgia) 1884, s. 109–130.

Krueger Roberta L., Female voices in convents, courts and households: the French Middle Ages, [w:] A history of women’s writing in France, red. Sonya Stephens, Cambridge 2000, s. 10–40.

Phillips Ursula, Polish Women Authors: From the Middle Ages until 1800, [w:] A history of Central European women’s writing, red. Celia Hawkesworth, London 2001, s. 14–26.

Phillips Ursula, With Open Eyes: The Young Narcyza Żmichowska’s Reception of Western Cultural Infuences, „Rocznik Komparatystyczny – Comparative Yearbook – Komparatistisches Jahrbuch” 2016, nr 7, s. 7–16.

Podgórska Ewa, Sprawa wychowania kobiet w znaczniejszych czasopismach polskich drugiej połowy XVIII wieku, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 1961, nr 4, s. 19–33.

Prescott Sarah, Women, Authorship and Literary Culture 1690–1740, London 2003.

Sharpe Lesley, The Enlightenment, [w:] A History of Women’s Writing in Germany, Austria and Switzerland, red. Jo Catling, Cambridge 2000, s. 47–67.

Słodkowska Elżbieta, Produkcja i rozprowadzanie wydawnictw w Królestwie Polskim w latach 1815–1830, Warszawa 2003.

Święćkowska Teresa, Kobieca podmiotowość czytania. Książka w życiu i pracy Narcyzy Żmichowskiej na podstawie analizy jej korespondencji, [w:] Na co dzień i od święta. Książka w życiu Polaków w XIX-XXI wieku, red. Agnieszka Chamera-Nowak, Dariusz Jarosz, Warszawa 2015, s. 231–247.

Wilson Katharina M., The Saxon Canoness: Hrotsvit of Gandersheim, [w:] Medieval women writers, red. Katharina M. Wilson, Athens (Georgia) 1984, s. 30–63.

Women of the Renaissance, red. Margaret L. King, Chicago 1991.

Women’s Life Writing, 1700–1850 Gender, Genre and Authorship, red. Daniel Cook, Amy Culley, London 2012.

Woolf Virginia, Eseje wybrane, tł. Magda Heydel, Kraków 2015.

Woolf Virginia, Własny pokój, [w:] Virginia Woolf, Sylwia Chutnik, Karolina Sulej, Własny pokój, Warszawa 2019, s. 121–252.

Żmichowska Narcyza, Listy: W kręgu najbliższych, t. 1, do druku przygotowała i komentarzem opatrzyła Mirosława Romankówna, Wrocław 1957.

Żmichowska Narcyza, Listy: Rozdroża, t. 2, do druku przygotowała i komentarzem opatrzyła Mirosława Romankówna, Wrocław 1960.

Żmichowska Narcyza, Listy: Miodogórze, t. 3, do druku przygotowała i komentarzem opatrzyła Mirosława Romankówna, Wrocław 1967.

Żmichowska Narcyza, Słowo przedwstępne do dzieł dydaktycznych pani Hoffmanowej, [w:] Dzieła Klementyny z Tańskich Hoffmanowej, t. 8, red. Narcyza Żmichowska, Warszawa 1876, s. 207–297.




Bookmark and Share




ISSN 2080-1807 (print)
ISSN 2392-1633 (online)

Partnerzy platformy czasopism