Publikacje o tematyce filozoficznej wydane na ziemiach polskich w drugiej połowie XIX w. – studium bibliometryczne

Abstrakt

W artykule przedstawia się charakterystykę publikacji z zakresu filozofii, opublikowanych na ziemiach polskich w drugiej połowie XIX w. W okresie utraty niepodległości tematyka filozoficzna miała niewielki udział w repertuarze wydawniczym. W badaniach starano się uwzględnić postulaty badawcze Davida Nicolasa i Maureen Ritchie, Wandy Pindlowej oraz Marty Skalskiej-Zlat wobec zastosowania technik bibliometrycznych w bibliologii. Podstawą źródłową pracy jest baza stworzona w programie Excel. Zarejestrowano w niej 1121 opisów bibliograficznych książek, w tym również nadbitki i odbitki. Do zgromadzenia danych wykorzystano głównie „Bibliografię Filozofii Polskiej” oraz Elektroniczną Bazę Bibliografii Estreichera. Zebrane dane liczbowe poddano badaniom opisującym, zastosowano także analizy statystyczne. Dynamikę zmian objętości publikacji zobrazowano za pomocą testu Kruskala-Wallisa. Test Ch² Pearsona służył do zbadania zależności liczby publikacji: od miejsca wydania i jego przynależności do jednego z trzech zaborów; kategorii wydawcy; formy przekazu oraz działu klasyfikacji. Testu tego użyto również do ukazania związków między kategorią wydawcy a formą publikacji oraz między kategorią wydawcy a treścią dokumentu. Test U Manna Whitneya wykorzystano do porównania objętości odbitek i nadbitek z klasycznymi książkami. Analizy statystyczne przeprowadzono za pomocą oprogramowania MS Excel (Microsoft) i Statistica 12 (StatSoft Inc.). Zastosowanie technik bibliometrycznych potwierdziło ich przydatność do badania piśmiennictwa w ujęciu historycznym. W wyniku badań powstał obraz upowszechniania treści filozoficznych na ziemiach polskich w drugim półwieczu XIX stulecia. Tworzą go składniki o charakterze dynamicznym i statycznym. Niektóre z nich wpisują się w rezultaty badań dotyczących całości ruchu wydawniczego w okresie utraty niepodległości.