Porównanie zasobu leksykalnego obu wydań Podręcznego słownika bibliotekarza na przykładzie słownictwa z zakresu prasoznawstwa
DOI:
https://doi.org/10.12775/TSB.2019.004Słowa kluczowe
Podręczny słownik bibliotekarza, słownictwo prasoznawcze, prasoznawstwo, obraz leksykograficznyAbstrakt
Za pomocą językoznawczej konfrontatywnej metody porównawczej dokonano analizy pierwszego (1955 r.) i drugiego wydania (2011 r.) Podręcznego słownika bibliotekarza, pod kątem identyczności i różnic występujących w obszarze opisu leksykograficznego słownictwa z zakresu prasoznawstwa. Właściwe badania poprzedzono zarysem wad i zalet obu wydań. Analiza przebiegała na trzech poziomach, które miały charakter ilościowy i jakościowy. Na pierwszym poziomie porównano, które z haseł występują w obu wydaniach, a które tylko w jednym. W ten sposób uzyskano listę łącznie 148. haseł z zakresu prasoznawstwa (1955: 78 haseł prasoznawczych, co stanowi 3,60% wszystkich haseł, nie licząc odsyłaczy; 2011: 146 tj. 3,46%; 2011: dodano 70 haseł, 2 usunięto, 5 haseł nieprasoznawczych zyskało dodatkowo znaczenie prasoznawcze). Na drugim poziomie hasła występujące w obu wydaniach (76 haseł) porównywano pod kątem tożsamości i różnic formalnych (czy w obu wydaniach: hasło ma dosłownie to samo brzmienie (9) / dosłownie tę samą treść lecz w różnej redakcji językowej (19) / hasło różni się kształtem treściowym i językowym (48)). Na poziomie trzecim ostatnią kategorię haseł analizowano pod kątem rodzaju zmian znaczeniowych: doprecyzowanie (12), rozszerzenie definicji (10), zwiększenie liczby jej znaczeń (9) lub zmniejszenie (2), zmiana znaczenia definicji (3), zmiana znaczenia z powodu przemian technologicznych, społecznych, ideologicznych (3), nadanie istniejącej wcześniej definicji dodatkowego znaczenia prasoznawczego (5), zastąpienie wyliczenia wyrazów bliskoznacznych pełną definicją (2). Wyniki przeprowadzonej analizy nie pozwoliły na wyciągnięcie uogólnionych wniosków, dotyczących tendencji w rozwoju terminologii prasoznawczej: większość zmian obserwowanych w definicjach nie wynikała z ich dostosowania do przemian świata współczesnego, a z usuwania błędów i nieścisłości. Nie ustalono też, jaka część haseł wprowadzonych pierwszy raz w wydaniu z 2011 r. była spowodowana rozwojem prasoznawstwa (a nie usunięciem przeoczenia z 1955 r.).Bibliografia
Czapnik Grzegorz, Gruszka Zbigniew, Tadeusiewicz Hanna, Podręczny słownik bibliotekarza, Warszawa 2011.
Dembowska Maria, Z myślą o nowym wydaniu słownika bibliotekarza, „Przegląd Biblioteczny” 1957, nr 1, s. 24–42.
Encyklopedia wiedzy o książce, pod red. Aleksandra Birkenmajera, Bronisława Kocowskiego, Jana Trzynadlowskiego, Wrocław 1971.
Encyklopedia wiedzy o prasie, pod red. Juliana Maślanki, Wrocław 1976.
Encyklopedia współczesnego bibliotekarstwa polskiego, pod red. Karola Głombiowskiego, Bolesława Świderskiego, Heleny Więckowskiej, Wrocław 1976.
Grygrowski Dariusz, Podręczny słownik bibliotekarza – nowa edycja, „Poradnik Bibliotekarza” 2012, nr 3, s. 19.
Herden Elżbieta, Podręczny słownik bibliotekarza / Grzegorz Czapnik, Zbigniew Gruszka, Hanna Tadeusiewicz. – Warszawa, 2011, „Roczniki Biblioteczne” 2012, s. 225–228.
Karkowski Bogumił, „Słownik bibliotekarza” – rozważania przed nowym wydaniem, „Przegląd Biblioteczny” 2003, nr 1/2, s. 139–145.
Kiedrzyńska W[anda], Podręczny słownik bibliotekarza / Helena Więckowska, Hanna Pliszczyńska. – Warszawa, 1955, „Normalizacja” 1955, nr 8, s. 488–489.
Kołodziejska Jadwiga, Kołodziejski Wojciech, Podręczny słownik bibliotekarza / Helena Więckowska, Hanna Pliszczyńska. – Warszawa, 1955, „Przegląd Biblioteczny” 1955, nr 3/4, s. 319–327.
Migoń Krzysztof, Nauka o książce. Zarys problematyki, Wrocław 1984.
Słownik encyklopedyczny informacji, języków i systemów informacyjno-wyszukiwawczych, oprac. Bożenna Bojar, Warszawa 2002.
Słownik encyklopedyczny terminologii języków i systemów informacyjno-wyszukiwawczych, pod red. Bożenny Bojar, Warszawa 1993.
Słownik terminologiczny informacji naukowej, pod red. Marii Dembowskiej, Wrocław 1979.
Wawrzyńczyk Jan, Podręczny słownik bibliotekarza / Grzegorz Czapnik, Zbigniew Gruszka, Hanna Tadeusiewicz. – Warszawa, 2011, „Slavia Orientalis” 2012, nr 4, s. 533–536.
Więckowska Helena, Pliszczyńska Hanna, Podręczny słownik bibliotekarza, Warszawa 1955.
Współczesne polskie drukarstwo i grafika książki. Mały słownik encyklopedyczny, [pod red. Brunona Kleszczyńskiego i Krzysztofa Racinowskiego], Wrocław 1982.
Współczesne polskie introligatorstwo i papiernictwo. Mały słownik encyklopedyczny, [pod red. Jerzego Celmy-Panka i Stefana Libiszowskiego], Wrocław 1986.
Współczesne polskie księgarstwo. Mały słownik encyklopedyczny, [pod red. Radosława Cybulskiego], Wrocław 1981.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 468
Liczba cytowań: 0
