Hume’a rozum ateologiczny

Tomasz Sieczkowski

DOI: http://dx.doi.org/10.12775/RF.2020.040

Abstrakt


Hume’owski naturalizm, którego konsekwencją jest nie tylko sprowadzenie władz poznawczych do wysublimowanych instynktów, ale także destrukcja epistemologicznych aspiracji spekulacji teologicznej, wymusił – wbrew opinii panującej dość powszechnie w czasach Hume’a – redefinicję sposobu rozpatrywania zagadnień religijnych w obrębie filozofii. Dialogi o religii naturalnej są jeszcze tekstem krytycznym, pozornie usuwającym religię poza obszar rozumu (epistemologicznego), ale pisana równolegle Naturalna historia religii stanowi pozytywny wykład tego, czym zdaniem Hume’a powinna być filozofia religii. W artykule chciałbym przyjrzeć się Hume’owskiej strategii krytyki roszczeń obiektywistycznych teologii oraz projektowi naturalizacji religii i unaukowienia namysłu na jej temat.


Słowa kluczowe


Hume; ateizm; religia; naturalizacja wiary; dowody na istnienie Boga

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bailey Alan, Dan O’Brien. 2014. Hume’s Critique of Religion: „Sick Men’s Dreams”. Dordrecht: Springer.

Berkeley George. 1999. Principles of Human Knowledge. Three Dialogues. Oxford: Oxford University Press.

O’Connor David. 2001. Hume on Religion. London: Routledge.

Costelloe Timothy M. 2004. „In Every Civilized Community: Hume on Belief and the Demise of Religion”. International Journal for Philosophy of Religion 55: 171–185.

Dennett Daniel. 2007. Breaking the Spell. Religion as a Natural Phenomenon. London: Penguin Books.

Gascoigne John. 1989. Cambridge in the Age of the Enlightenment. Science, Religion and Politics from the Restoration to the French Revolution. Cambridge: Cambridge University Press.

Gaskin John Charles Addison. 1998. Hume’s Philosophy of Religion, 2nd edition. London: MacMillan.

Grzeliński Adam. 2010. Człowiek i duch nieskończony. Immaterializm George’a Berkeleya. Toruń: WN UMK.

Hochfeldowa Anna. 1962. „Dawida Hume’a Dialogi o religii naturalnej”. W: Dawid Hume, Dialogi o religii naturalnej, Warszawa: PWN, VII–LVI.

Hudson Wayne. 2009. The English Deists. London: Pickering & Chatto.

Hume David. 2004. Badania dotyczące rozumu ludzkiego, przeł. Tomasz Sieczkowski i Dawid Misztal. Kraków: Zielona Sowa.

Hume David. 1962. Dialogi o religii naturalnej. Naturalna historia religii, przeł. Anna Hochfeldowa, Warszawa: PWN.

Hume David. 1963. Traktat o naturze ludzkiej. T. 1–2, przeł. Cz. Znamierowski. Warszawa: PWN.

Jakubiak Milena. 2013. „Religia według Hume’a”. Analiza i Egzystencja 22: 189–218.

Kail Peter J. E. 2007. „Understanding Hume’s Natural Philosophy of Religion”. The Philosophical Quarterly 57/227: 190–211.

Lad Sessions William. 2002. Reading Hume’s Dialogues. A Veneration of True Religion. Bloomington & Indianapolis: Indiana University Press.

Locke John. 2000. The Reasonableness of Christianity as Delivered in Scriptures, Oxford: Clarendon Press.

Russell Paul. 1998. „Skepticism and Natural Religion in Hume’s Treatise”. Journal of the History of Ideas 49: 247–265.

Russell Paul. 2008. The Riddle of Hume’s „Treatise”. Scepticism, Naturalism, and Irreligion. Oxford: Oxford University Press.

Russell Paul. 2016. „Hume’s Philosophy of Irreligion and the Myth of British Empiricism”. W: The Oxford Handbook of David Hume, ed. Paul Russell, New York: Oxford University Press: 109–37.

Segal Robert A. 1994. „Hume’s Natural History of Religion and the Beginning of the Social Scientific Study of Religion”. Religion 24: 225–234.

Shapin Steven. 2000. Rewolucja naukowa, przeł. Stefan Amsterdamski. Warszawa: Prószyński i S-ka.

Sieczkowski Tomasz. 2008. „Qui pro quo Dialogów, czyli pytanie o status teologii naturalnej”. Nowa Krytyka 20–21: 265–301.

Sieczkowski Tomasz. 2017. David Hume i krytyka episteologii. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.


Refbacks

  • There are currently no refbacks.


ISSN 0035-9599 (print)  
ISSN 2545-3173 (online)

Partnerzy platformy czasopism