Heideggerowska destrukcja metafizyki: filozofia średniowieczna i nowożytna. Część 2

Ewa Borowska

DOI: http://dx.doi.org/10.12775/RF.2014.011

Abstrakt


Zasadniczym przedmiotem odniesienia artykułu jest analiza logiki i metafizyki Leibniza dokonana przez Heideggera  w wykładzie z 1928 r. (Gesamtausgabe t. 26) oraz wykładnia Fichteańskiej Teorii Wiedzy, filozofii przyrody Schellinga oraz filozofii Hegla zaprezentowana przez niego w wykładzie z 1929 r. (Gesamtausgabe t. 28). Heidegger szkicuje Leibnizjanską teorię inkluzji i rozważa wzajemne relacje zasad racji dostatecznej oraz tożsamości i sprzeczności. W przeciwieństwie do Leibniza uznaje priorytet zasady racji, którą utożsamia z własnym konceptem źródłowej transcendencji Dasein. Zarówno dla Leibniza, jak i dla Heideggera szczególne znaczenie posiada zagadnienie metafizycznych podstaw logiki, w tym kontekście porównuje on monadologię z własną teorią bycia-w-świecie. Priorytetowe dla Leibniza zagadnienie identyczności (ekwiwalent scholastycznego unum) zyskuje kontynuację w idealizmie niemieckim, gdzie fundamentalną kwestią jest tożsamość podmiotu i przedmiotu poznania. Heidegger rozważa pojęcie wytwórczej wyobraźni u Kanta, Fichtego oraz Hegla w celu odniesienia go do własnej teorii źródłowej czasowości. Heglowski dylemat początku systemu filozoficznego inspiruje go do konfrontacji własnej i Heglowskiej koncepcji dziejowości. O ile w latach dwudziestych entelechią europejskiej metafizyki jest dla autora Bycia i czasu system Hegla, o tyle począwszy od lat trzydziestych rolę tę przypisuje Nietzscheańskiej metafizyce woli mocy.


Słowa kluczowe


Leibniz; Fichte; Schelling; Hegel; Nietzsche; metafizyczne ugruntowanie logiki; teoria inkluzji; monada; dialektyka; wytwórcza wyobraźnia; mechanizm; organizm; system filozoficzny; dziejowość; wola mocy

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Adorno T., Minima moralia. Refleksje z poharatanego życia, przeł. M. Łukasiewicz, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1999.

Arystoteles, Kategorie. Hermeneutyka, przeł. K. Leśniak, PWN, Warszawa 1975.

Borowska E., „Inkubacja” woli mocy w metafizyce europejskiej (w interpretacji Martina Heideggera po „zwrocie”, „Przegląd Filozoficzno-Literacki” 2010, nr 2(27).

Borowska E., Martina Heideggera koncepcja Boga, „Przegląd Filozoficzno-Literacki” 2012, nr 1–2 (33).

Borowska E., Problem metafizyki. Ewolucja metafizyki europejskiej w interpretacji późnego Heideggera, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2008.

Descartes R., Zasady filozofii, przeł. I. Dąbska, Wydawnictwo Antyk, Kęty 2001.

Fichte J.G., Teoria Wiedzy. Wybór pism, przeł. M.J. Siemek, J. Garewicz, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996.

Hegel G.W.F., Nauka logiki, przeł. A. Landman, t. 1, PWN, Warszawa 1967.

Hegel G.W.F., Nauka logiki, przeł. A. Landman, t. 2, PWN, Warszawa 1968.

Hegel G.W.F., Werke Bd. 2, Jenaer Schriften 1801-1807, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main 1970.

Heidegger M., Budować, mieszkać, myśleć, przeł. K. Michalski, K. Pomian,

M.J. Siemek, J. Tischner, K. Wolicki, SW Czytelnik, Warszawa 1977.

Heidegger M., Bycie i czas, przeł. B. Baran, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.

Heidegger M., Co zwie się myśleniem?, przeł. J. Mizera, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Wrocław 2000.

Heidegger M., Drogi lasu, przeł. J. Gierasimiuk, R. Marszałek, J. Mizera, J. Sidorek, K. Wolicki, Fundacja Aletheia, Warszawa 1997.

Heidegger M., Gesamtausgabe Bd. 23, Geschichte der Philosophie von Thomas von Aquin bis Kant, Vittorio Klostermann, Frankfurt am Main 2006.

Heidegger M., Gesamtausgabe Bd. 26, Metaphysische Anfangsgründe der Logik im Ausgang von Leibniz, Vittorio Klostermann, Frankfurt am Main 1990.

Heidegger M., Gesamtausgabe Bd. 27, Einleitung in die Philosophie, Vittorio Klostermann, Frankfurt am Main 2001.

Heidegger M., Gesamtausgabe Bd. 28, Der deutsche Idealismus (Fichte, Schelling, Hegel) und die philosophische Problemlage der Gegenwart, Vittorio Klostermann, Frankfurt am Main 1997.

Heidegger M., Gesamtausgabe Bd. 66, Besinnung, Vittorio Klostermann, Frankfurt am Main 1997.

Heidegger M., Gesamtausgabe Bd. 67, Metaphysik und Nihilismus. 1. Die Überwindung der Metaphysik (1938/39). 2. Das Wesen des Nihilismus (1946–

–1948), Vittorio Klostermann, Frankfurt am Main 1999.

Heidegger M., Gesamtausgabe Bd. 68, Hegel. 1. Negativität. Eine Auseinandersetzung mit Hegel aus einem Ansatz in der Negativität (1938/39, 1941). 2. Erläuterung der „Einleitung“ zu Hegels „Phänomenologie des Geistes“ (1942), Vittorio Klostermann, Frankfurt am Main 1993.

Heidegger M., Ku rzeczy myślenia, przeł. K. Michalski, J. Mizera, C. Wodziński, Fundacja Aletheia, Warszawa 1999.

Heidegger M., Nietzsche, przeł. A. Gniazdowski, P. Graczyk, W. Rymkiewicz, M. Werner, C. Wodziński, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.

Heidegger M., Podstawowe problemy fenomenologii, przeł. B. Baran, Fundacja Aletheia, Warszawa 2009.

Heidegger M., Przyczynki do filozofii, przeł. B. Baran, J. Mizera, Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków 1996.

Heidegger M., Rozprawa Schellinga o istocie ludzkiej wolności [1809], przeł. R. Marszałek, Wydawnictwo KR, Warszawa 2004.

Leibniz G.W., Korespondencja z Antoine’em Arnauldem, przeł. S. Cichowicz, J. Kopania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.

Leibniz G.W., Nowe rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, przeł. I. Dąbska, t. 1, PWN, Warszawa 1955.

Leibniz G.W., Teodycea. O dobroci Boga, wolności człowieka i pochodzeniu zła, przeł. M. Frankiewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.

Leibniz G.W., Wyznanie wiary filozofa, Rozprawa metafizyczna, Monadologia, Zasady natury i łaski oraz inne pisma filozoficzne, przeł. S. Cichowicz, J. Domański, H. Krzeczkowski, H. Moese, PWN, Warszawa 1969.

Lyotard J.-F., Kondycja ponowoczesna, przeł. M. Łukasiewicz, Fundacja Aletheia, Warszawa 1997.

Pöggeler O., Droga myślowa Martina Heideggera, przeł. B. Baran, Czytelnik, Warszawa 2002.

Schelling F.W.J., Filozoficzne badania nad istotą ludzkiej wolności i sprawami z tym związanymi, przeł. B. Baran, inter esse, Kraków 2003.

Schelling F.W.J., System idealizmu transcendentalnego, przeł. K. Krzemieniowa, PWN, Warszawa 1979.

Schelling F.W.J., Frühschriften, eine Auswahl in zwei Bänden, Berlin Akademie-Verlag, Berlin 1971.

Spinoza B., Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona, przeł. I. Myślicki, PWN, Warszawa 1954.

Św. Tomasz z Akwinu, Traktat o Bogu, przeł. G. Kurylewicz, Z. Nerczuk, M. Olszewski, Wydawnictwo Znak, Kraków 1999.


Refbacks

  • There are currently no refbacks.


ISSN 0035-9599 (print)  
ISSN 2545-3173 (online)

Partnerzy platformy czasopism