Korupcja ludzi z ekipy Edwarda Gierka. Wspomnienia wiceprezesa NIK Władysława Piłatowskiego z lat 1980–1981

Krzysztof Lesiakowski

doi:10.12775/Polska.2020.10

Autor

Krzysztof Lesiakowski Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0002-6176-6064

DOI:

https://doi.org/10.12775/Polska.2020.10

Słowa kluczowe

korupcja w Polsce, Najwyższa Izba Kontroli, Edward Gierek i jego współpracownicy, Polska Zjednoczona Partia Robotnicza 1980–1981, Władysław Piłatowski

Abstrakt

Tekst zawiera obszerne fragmenty wspomnień Władysława Piłatowskiego, wysokiego urzędnika Najwyższej Izby Kontroli (NIK). W latach 1980–1981 odegrał on wiodącą rolę w ujawnianiu przypadków nadużyć i praktyk korupcyjnych, których dopuścili się ludzie z szeroko rozumianej ekipy Edwarda Gierka. Za jego sprawą szczególnie nagłośniono sprawę nielegalnych inwestycji budowlanych. We wspomnieniach Piłatowski pokazuje własne spojrzenie na okoliczności podjęcia akcji kontrolnej, jej rozmaite meandry oraz następstwa upublicznienia wyników pracy inspektorów NIK.

Biogram autora

Krzysztof Lesiakowski - Uniwersytet Łódzki

Krzysztof Lesiakowski, autor m.in. Powszechna Organizacja „Służba Polsce” 1948–1955 (2008), Strajki robotnicze w Łodzi 1945–1976 (2008), Centralna Szkoła Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego 1945–1947 (2017). Zajmuje się badaniami nad relacjami między komunistyczną władzą w Polsce a społeczeństwem. Pracuje na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Łódzkiego.

Bibliografia

Źródła archiwalne

Archiwum Akt Nowych: PZPR, 4014, 1758

Archiwum Najwyższej Izby Kontroli: Departament Prezydialny, 121/1, 126/1, 1543/11, 1543/13

Źródła publikowane

VI Plenum KC PZPR 5–6 IX (I część), 4–6 X (II część) 1980, Warszawa 1980

Dziennik Ustaw 1976, nr 12, poz. 66

Dziennik Ustaw 1980, nr 22, poz. 80

Komisja Tadeusza Grabskiego (1981), oprac. M. Jabłonowski, W. Janowski, Warszawa 2013

Korupcja polskiej nomenklatury (Z tajnych akt Najwyższej Izby kontroli), „Zeszyty Historyczne” 1983, nr 64, s. 149

NSZZ „Solidarność” w regionie łódzkim w dokumentach Służby Bezpieczeństwa 1980–1981, oprac. S. Pilarski, R. Rabiega, Warszawa–Łódź 2010

PZPR a Solidarność 1980–1981. Tajne dokumenty Biura Politycznego, wstęp T. Kozłowski, Warszawa 2013

Sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 1972 r., Warszawa 1973

Sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 1973 r., Warszawa 1974

Sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 1975 r., Warszawa 1976

Sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli w 1976 r., Warszawa 1977

Prasa

„Dziennik Polski” 1981

„Trybuna Robotnicza” 1971, 1978, 1980, 1981

Pamiętniki

Jaroszewicz P., Roliński B., Przerywam milczenie, Warszawa 1991

Pińkowski J., 1980. Horyzont przed burzą, Warszawa 1993

Tejchma J., Kulisy dymisji. Z dzienników ministra kultury 1974–1977, Kraków 1991

Opracowania naukowe i popularne

Antonić D., Corruption in Serbia, Belgrade 2006

Cenckiewicz S., Gontarczyk P., SB a Lech Wałęsa. Przyczynek do biografii, Gdańsk–Warszawa– Kraków 2008

Cichocki B., Jóźwiak K., Najważniejsze są kadry. Centralna Szkoła Partyjna PPR/PZPR, Warszawa 2006

Drelich S., Postulaty gdańskie w kontekście założeń ludowego populizmu oddolnego, w: Czas przełomu. Solidarność 1980–1981, red. W. Polak, P. Ruchlewski, V. Kmiecik, J. Kufel, Gdańsk 2010, s. 23–24

Friszke A., Rewolucja Solidarności 1980–1981, Kraków 2014

Garbal Ł, Edytorstwo. Jak wydawać współczesne teksty literackie?, Warszawa 2011

Johnston M., Syndromes of corruption. Wealth, power and democracy, Cambridge 2005

Karklins R., Wszystkiemu winien system. Korupcja w krajach postkomunistycznych, Warszawa 2009

Korupcja na przestrzeni wieków, Warszawa 2012

Lesiakowski K., Mieczysław Moczar „Mietek”. Biografia polityczna, Warszawa 1998

Lesiakowski K., Professional negligence, mismanagement and malpractice Polish companies in the light of Supreme Audit Office materials in the years 1976–1980, „Studia Historiae Oeconomicae” 34, 2016, s. 16

Maciejowski M., Partyjni dygnitarze w odosobnieniu, „Pamięc.pl” 2012, nr 9, s. 55

Madej K., Bezradność lub represja. Władze wobec przestępczości gospodarczej w PRL (1956–1960), Warszawa 2010

Madej K., Siermiężna i dolarowa – korupcja w PRL w latach 1956–1980, w: PRL. Trwanie i zmiana, red. D. Stola, M. Zaremba, Warszawa 2003, s. 250

Makowski G., Korupcja jako problem społeczny, Warszawa 2008

Mendras M., Rule by bureaucracy in Russia, w: Democracy and corruption in Europe, eds D. Della Porta, Y. Mény, London–Washington 1997, s. 122

Mołdawa T., Ludzie władzy 1944–1991. Władze państwowe i polityczne Polski według stanu na dzień 28 II 1991, Warszawa 1991

Piotrowski P., Sprawa współpracy Wojciecha Jaruzelskiego z Informacją Wojskową. Rekonesans archiwalny, „Biuletyn IPN” 2007, nr 1–2, s. 116–125

Rose-Ackerman S., Korupcja i rządy, Warszawa 2001

Seidler B., Ludzie i paragrafy, Kraków 1988

Shihata I.F.I., Corruption – a general review with an emphasis on the role of the World Bank, w: Corruption: the enemy within, ed. B. Rider, Hague–London–Boston 1999, s. 260

Skwarczyńska S., Teoria listu, oprac. E. Feliksiak, M. Leś, Białystok 2006

Szumiło M., Kierownictwo PZPR w latach 1971–1980, w: PRL na pochylni (1975–1980), red. M. Bukała, D. Iwaneczko, Rzeszów 2017, s. 41

Szumski J., Rozliczenia z ekipą Gierka 1980–1984, Warszawa 2018

Wojtkowiak Z., Źródła narracyjne, cz. 1: Pamiętnik, tekst literacki, Poznań 2003

Internet

https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/1333

https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/1816

https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/1029?katalog=4

https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/11963

https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/162216

https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/640627

https://www.biogramy.pl/a/biografia/julian-falat-malarz-wiesz