Praca zawodowa kobiet a relacje małżeńskie w powojennej Polsce. Analiza materiałów konkursów pamiętnikarskich z lat 1963, 1964 i 1974
DOI:
https://doi.org/10.12775/Polska.2020.04Klíčová slova
kobiety, płeć kulturowa, praca zawodowa, małżeństwo, PRLAbstrakt
Artykuł omawia wpływ pracy zawodowej kobiet na stosunki w małżeństwie. Podstawą źródłową analizy są oryginalne pamiętniki konkursowe pochodzące z trzech konkursów z lat 1964, 1965 i 1974. W artykule stawiam tezę, że praca zawodowa, szczególnie związana z wykształceniem i pozycją zawodową, wpływała na podniesienie statusu kobiety w małżeństwie, choć była rozumiana jako drugorzędna. Innym czynnikiem wpływającym na zmianę pozycji kobiety w małżeństwie było upowszechnianie się partnerskiego modelu małżeństwa, co także pokazują omawiane pamiętniki.
Reference
Asztalos Morell I., How to Combine Motherhood and Wage Labour: Hungarian Expert Perspectives During the 1960s, w: Gender, Equality and Difference During and After State Socialism, ed. R. Kay, New York 2007, s. 41–62
Brunnbauer U., Taylor K., Creating a “socialist way of life”: family and reproduction policies in Bulgaria, 1944–1989, „Continuity and Change” 19, 2004, s. 283–312
Chojnowski A., Polska po Październiku ’56. Przewodnik statystyczny po życiu rodzinnym, „Dzieje Najnowsze” 49, 2017, nr 3, s. 145–173
Dekker R., Introduction, w: Egodocuments and History. Autobiographical Writing in Its Social Context Since the Middle Age, ed. idem, Rotterdam 2002
Fidelis M., Equality through Protection. The Politics of Women’s Employment in Postwar Poland 1945– 1956, „Slavic Review” 63, 2004, nr 2, s. 301–324
Fidelis M., Women, Communism, and Industrialization in Postwar Poland, Cambridge 2010
Fiedorczyk P., Unifikacja i kodyfikacja prawa rodzinnego w Polsce (1945–1964), Białystok 2014
Fisher K., Marriage and Companionate Ideas Since 1700, w: The Routledge History of Sex and the Body: 1500 to the Present, eds. S. Toulalan, K. Fisher, London 2013, s. 328–348
Goldman W.Z., Women at the Gates. Gender and Industry in Stalin’s Russia, Cambridge 2002
Haan F. de, Women as the “motor of modern life”. Women’s work in Europe west and east since 1945, w: Women and Gender in Postwar Europe. From Cold War to European Union, eds. J. Regulska, B.G. Smith, London–New York 2012, s. 97–113
Haney L., From Proud Worker to Good Mother: Women, the State, and Regime Change in Hungary, „Frontiers. A Journal of Women Studies” 14, 1994, nr 3, s. 113–150
Harsch D., Revenge of the Domestic: Women, the Family, and Communism in the German Democratic Republic, Princeton 2007
Ignaciuk A., No Man’s Land? Gendering Contraception in Family Planning Advice Literature in StateSocialist Poland (1950s–1980s), „Social History of Medicine” (cop.) 2019, preprint, s. 1–23
Interpreting Women’s Lives. Feminist Theory and Personal Narratives, eds. B. Joy Webster, Personal Narratives Group, Bloomington 1989
Jakubczak F., Pół wieku pamiętnikarstwa polskiego, „Pamiętnikarstwo Polskie” 1972, nr 1, s. 133–145
Jarosz D., Kobiety a praca zawodowa w Polsce w latach 1944–1956 (główne problemy w świetle nowych badań źródłowych), w: Kobieta i praca. Wiek XIX i XX, red. A. Szwarc, A. Żarnowska, Warszawa 2000, s. 217–241
Jarska N., Codzienne konflikty małżeńskie w Polsce w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku, w: Życie codzienne w PRL, red. T. Osiński, M. Choma-Jusińska, M. Kruszyński, Lublin–Warszawa 2019, s. 255–266
Jarska N., Female Breadwinners in State Socialism: The Value of Women’s Work for Wages in PostStalinist Poland, „Contemporary European History” 28, 2019, nr 4, s. 469–483
Jarska N., Gender and Labour in Post-War Communist Poland. Female Unemployment 1945–70, „Acta Poloniae Historica” 110, 2014, s. 49–85
Jarska N., Kobiety z marmuru. Robotnice w Polsce w latach 1945–1960, Warszawa 2015
Jarska N., Men as Husbands and Fathers in Postwar Poland (1956–1975): Towards New Masculine Identities?, „Men and Masculinities” 2020, marzec, preprint
Jarska N., Między równością a różnicą płci. Poradniki życia małżeńskiego w PRL, w: W kręgu kultury PRL. Poradnictwo, red. D. Skotarczak, K. Bittner, Poznań 2018, s. 291–305
Jarska N., Modern Marriage and the Culture of Sexuality: Experts between the State and the Church in Poland, 1956–1970, „European History Quarterly” 43, 2019, nr 3, s. 467–490
Klich-Kluczewska B., Biopolitics and (Non-)Modernity. Population Micro-Policy, Expert Knowledge and Family in Late-Communist Poland, „Acta Poloniae Historica” 115, 2017, s. 151–174
Klich-Kluczewska B., Przez dziurkę od klucza. Życie prywatnew powojennym Krakowie, Warszawa 2005
Klich-Kluczewska B., Rodzina, tabu i komunizm w Polsce 1956–1989, Kraków 2015
Kobieta w Polsce, Warszawa 1985
Kościańska A., Płeć, przyjemność i przemoc. Kształtowanie wiedzy eksperckiej o seksualności w Polsce, Warszawa 2014
Kosiński K., Pamiętnikarstwo konkursowe jako źródło historyczne, „Polska 1944/45–1989. Studia i Materiały” 6, 2004, s. 133–145
Kurzynowski A., Przemiany wzorów karier zawodowych kobiet w latach 1950–1989, w: Kobieta i praca. Wiek XIX i XX, red. A. Szwarc, A. Żarnowska, Warszawa 2000
Lebow K., Autobiography as Complaint: Polish Social Memoir Between the Two World Wars, „Laboratorium. Russian Review of Social Research” 6, 2014, nr 3, s. 13–26
Lebow K., Unfinished Utopia. Nowa Huta, Stalinism, and Polish Society, 1949–56, Ithaca 2013
Lišková K., Sexual Liberation, Socialist Style: Communist Czechoslovakia and the Science of Desire, 1945–1989, Cambridge 2018
Łobodzińska B., Małżeństwo w mieście, Warszawa 1970
Massino J., Constructing the Socialist Worker. Gender, Identity and Work under State Socialism in Braşov, Romania, „Aspasia. The International Yearbook of Central, Eastern, and Southeastern European Women’s and Gender History” 3, 2009, s. 131–160
Massino J., „Something old, something new.” Marital Roles and Relations in State Socialist Romania, „Journal of Women’s History” 22, 2010, nr 1, s. 34–60
Maziejuk H., Wiechno S., Moje małżeństwo. Pamiętniki, Warszawa 1975
Mazurek M., Społeczeństwo kolejki. O doświadczeniach niedoboru 1945–1989, Warszawa 2010
Mąż i żona, oprac. M. Parzyńska, J. Horodecka, Warszawa 1968
McLellan J., Love in the Time of Communism: Intimacy and Sexuality in the GDR, Cambridge 2011
Młodzi po ślubie, oprac. M. Parzyńska, J. Horodecka, Warszawa 1996
Perkowski P., Aktywność zawodowa gospodyń domowych na łamach prasy kobiecej Polski Ludowej, w: Koniec mitu niewinności? Płeć i seksualność w socjalizacji i edukacji, red. L. Kopciewicz, E. Zierkiewicz, Warszawa 2009, s. 289–315
Perkowski P., Wedded to Welfare? Working Mothers and the Welfare State in Communist Poland, „Slavic Review” 76, 2017, nr 2, s. 455–480
Podskarbi R., Praca daje wyzwolenie. O nowej kobiecie w nowej Polsce, w: Społeczeństwo PRL. Historia. Kultura. Pamięć, t. 1: Historia, red. S. Jankowiak, D. Skotarczak, I. Skórzyńska, Poznań 2011, s. 261–269
Sierakowska K., Rodzice, dzieci, dziadkowie. Wielkomiejska rodzina inteligencka 1918–1939, Warszawa 2003
Stańczak-Wiślicz K., Household as a Battleground of Modernity: Activities of the Home Economic Committee Affiliated to the League of Women (1957–80), „Acta Poloniae Historica” 115, 2017
Struktura robotniczej załogi w jednej z fabryk warszawskich, red. J. Piotrowski, Warszawa 1961
Strzemińska H., Praca a dom w świetle badań budżetu czasu, w: Kobieta, praca, dom. Problemy pracy zawodowej kobiet i rodziny współczesnej. Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej przez Zarząd Główny Ligi Kobiet w dniach 25–27 marca 1965 r., oprac. A. Kłoskowska, J. Piotrowski, Warszawa 1967
Szpakowska M., Chcieć i mieć: samowiedza obyczajowa w Polsce czasu przemian, Warszawa 2003
The Use of Time: Daily Activities of Urban and Suburban Populations in Twelve Countries, ed. A. Szalai, Hague–Paris 1972
Tóth, E.Z., „My Work, My Family, My Car”: Women’s Memories of Work, Consumerism, and Leisure in Socialist Hungary, w: Gender Politics and Everyday Life in State Socialist Eastern and Central Europe, eds. J. Massino, S. Penn, New York 2009, s. 33–44
Waluk J., Płaca i praca kobiet w Polsce, Warszawa 1965
Waluk J., Postawy kobiet wobec własnej pracy zawodowej, „Studia Socjologiczne” 1963, nr 3
Zimmermann S., Gender Regime and Gender Struggle in Hungarian State Socialism, „Aspasia. The International Yearbook of Central, Eastern, and Southeastern European Women’s and Gender History” 4, 2010, s. 1–24
Stahování
Publikováno
Jak citovat
Číslo
Sekce
Stats
Number of views and downloads: 693
Number of citations: 0
