Od dożywocia do emerytury. Ewolucja systemu zabezpieczenia starości na wsi polskiej w latach 1945–1989 i jej echa w korespondencji chłopskiej

Dariusz Jarosz

DOI: http://dx.doi.org/10.12775/Polska.2020.02

Abstrakt


Artykuł jest próbą analizy ewolucji systemu zabezpieczenia starości osób zamieszkujących na wsi w latach 1945–1989. Podstawę źródłową badań stanowiły, obok literatury przedmiotu, materiały archiwalne pochodzące głównie z zespołu Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej przechowywane w Archiwum Akt Nowych, akta Biura Listów Polskiego Radia i Telewizji (znajdują się w zbiorach Ośrodka Dokumentacji Aktowej i Zbiorów Programowych TVP S.A.) oraz w mniejszym zakresie dokumenty sądowe odnalezione w Archiwum Państwowym w Siedlcach. Przedmiotem badań była instytucja dożywocia oraz ewolucja systemu ubezpieczenia społecznego rolników, a szczególnie zmiany regulacji prawnych dokonywane od lat sześćdziesiątych do osiemdziesiątych XX w.


Słowa kluczowe


polscy chłopi; emerytury; Polska Ludowa; starość; umowy dożywocia

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Opracowania

Adamus A., Akta biur listów centralnych instytucji partyjnych oraz państwowych jako źródło do badań rzeczywistości PRL, „Polska 1944/45–1989. Studia i Materiały” 11, 2013, s. 5–29

Adamus A., Problemy wsi w Polsce w latach 1956–1980 w świetle listów do władz centralnych, Warszawa 2017

Domke R., Problemy społeczne Polaków w świetle analiz BL KC PZPR w latach siedemdziesiątych XX, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2011, nr 17, s. 353–370

Gapiński B., Ludzie starzy na wsi polskiej od schyłku XIX wieku po rok 1939, Poznań 2014

Gapiński B., Życie ludzi starych na wsi polskiej przełomu XIX i XX wieku oraz w dwudziestoleciu międzywojennym, w: Ludzie starzy i starość na ziemiach polskich od XVIII do XXI wieku (na tle porównawczym), t. 2: Aspekty społeczno-kulturowe, red. A. Janiak-Jasińska, K. Sierakowska, A. Szwarc, Warszawa 2016, s. 111–121

Jarosz D., Akta Biura Listów i Inspekcji KC PZPR jako źródło do badań rzeczywistości społecznej w Polsce w latach 1950–1956, „Polska 1944/45–1989. Studia i Materiały” 2, 1997, s. 191–216

Jarosz D., Listy do centralnych instytucji państwa stalinowskiego jako źródło do badań życia codziennego w Polsce, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 1996, nr 3, s. 297–302

Jarosz D., Sytuacja materialna emerytów i rencistów w świetle listów do Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z lat 1981–1989, w: Od kwestii robotniczej do nowoczesnej kwestii socjalnej. Studia z polskiej polityki społecznej XX i XXI wieku, t. 4, red. P. Grata, Rzeszów 2016, s. 105–126

Lehr U., Od dożywocia do emerytury. Społeczno-kulturowe uwarunkowania strategii przetrwania, w: Ludzie starzy i starość na ziemiach polskich od XVIII do XXI wieku (na tle porównawczym), t. 2: Aspekty społeczno-kulturowe, red. A. Janiak-Jasińska, K. Sierakowska, A. Szwarc, Warszawa 2016, s. 123–149

Lutyk A., Sytuacja społeczna ludności rolniczej w starszym wieku, Warszawa 1984

Łopato J., Społeczna kwestia ludzi starych na wsi, w: Społeczne kwestie starości, wybór i oprac. B. Rysz-Kowalczyk, Warszawa 1991

Mędrzecki W., Uwagi o starości na wsi polskiej w XIX wieku, w: Ludzie starzy i starość na ziemiach polskich od XVIII do XXI wieku (na tle porównawczym), t. 1: Metodologia, demografia, instytucje opieki, red. A. Janiak-Jasińska, K. Sierakowska, A. Szwarc, Warszawa 2016, s. 75–81

Miernik G., Codzienne troski Polaków w okresie gierkowskiego „dobrobytu” w świetle listów „do Warszawy”, w: Życie codzienne w PRL (1956–1989), red. G. Miernik, S. Piątkowski, Radom 2006, s. 199–134

Miernik G., Potoczne postrzeganie problemów gospodarczych w latach 1971–1980 w świetle listów, w: Gospodarka i społeczeństwo w czasach PRL-u (1944–1989), red. E. Kościk, T. Głowiński, Wrocław 2007, s. 384–401

Oleszko A., Rola umów w stosunkach wiejskich w świetle praktyki sądowej i notarialnej, Warszawa 1988

Rokicki K., Listy i skargi na działalność MSW w latach sześćdziesiątych, siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku w analizach Biura Skarg i Listów MSW, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2013, nr 1, s. 83–103

Spirydowicz E., Ziemia i prawo, Warszawa 1977

Stelmachowski A., Zagadnienie ciężarów realnych i dożywocia na tle prac kodyfikacyjnych, „Nowe Prawo” 1951, nr 7–8

Szpak E., Nie(wy)godna starość. Los ludzi starych w świetle PRL-owskich skarg i zażaleń w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, „Polska 1944/45–1989. Studia i Materiały” 17, 2019, s. 235–261

Tryfan B., Problemy ludzi starych na wsi, Warszawa 1971

Tryfan B., System emerytalny w opiniach ludności wiejskiej, Warszawa 1978

Walczak D., Uwarunkowania funkcjonowania systemu zabezpieczenia społecznego rolników w Polsce, Toruń 2011

Zabezpieczenie społeczne rolników indywidualnych w Polsce Ludowej (1944–1989), red. J. Łopato, Warszawa 1990


Refbacks

  • There are currently no refbacks.

Partnerzy platformy czasopism