Biuletyn Polskiej Misji Historycznej
The Role and Use of Religion in the Politics of Candidates to the Polish Throne in the 17th Century*
DOI: http://dx.doi.org/10.12775/BPMH.2018.005
Abstrakt
Rola i wykorzystanie religii w polityce kandydatów do tronu polskiego w XVII wieku
Podczas bezkrólewia i w okresie wolnej elekcji dokonywano wyboru przyszłego króla Rzeczypospolitej. Pretendenci do tronu próbowali wielu sposobów, aby uzyskać poparcie szlachty. Niewątpliwie jednym z najważniejszych tematów w rokowaniach z kandydatami na tron był stosunek do innych wyznań i deklarowana tolerancja (lub nietolerancja) wobec do dysydentów. Ich stosunek do religii oraz składane w tym zakresie obietnice były więc niekiedy istotnym elementem w rozgrywkach politycznych.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Źródła archiwalne / Archivalische Quellen / Archival Sources
Archives Ministère des Affaires Étrangères et du Développement International République Française à Paris, Correspondance Politique, Pologne, vol. 40.
The National Archives, Kew. State Paper Foreign, Poland and Saxony, 88/11.
Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu, ms. 13777/I : Dyskurs polityczny ziemianina polskiego czasom teraźniejszym o kandydatach korony polskiej kogo by z nich obrać i który by najsposobniejszy być mógł do rządów polskich aktykowany w roku pańskim 1669 wszystkiej ojczyźnie do wiadomości podany.
Źródła drukowane / Gedruckte Quellen / Printed Sources
Censura candidatorium sceptri polonici. Ocena kandydatów do tronu polskiego, ed. by K. Przyboś, A. Perłakowski, (2014).
Prawa, konstytucye y przywileie Królestwa Polskiego, Wielkiego Xięstwa Litewskiego y wszystkich prowincyi należących na walnych seymiech koronnych od seymu wiślickiego roku pańskiego 1347 aż do ostatniego seymu, (Volumina legum. Przedruk zbioru praw 5, 1860).
Rudomicz B., Efemeros, czyli Diariusz prywatny pisany w Zamościu w latach 1665–1672, 2: 1656–1664, devepoled by W. Froch, M. L. Klementowski, (2002).
“Spisek orleański” w latach 1626–1628, eds. U. Augustyniak, W. Sokołowski, (1990).
Literatura / Literatur / Literature
Anusik Z., Gustaw II Adolf, (1996).
Bobiatyński K., Kandydatura Romanowów na tron Rzeczypospolitej podczas elekcji 1669 i 1674 roku. Realna koncepcja, czy też gra polityczna?, in: Prablemy іntègracyі і іnkarparacyі ў razvіccі Cèntralʹnaj і Ushodnâj Eўropy ў peryâd rannâga Novaga času, eds. S.F. Sokal, A.M. Ânuškevіč (Праблемы інтэграцыі і інкарпарацыі ў развіцці Цэнтральнай і Усходняй Еўропы ў перыяд ранняга Новага часу, eds. С.Ф. Сокал, А.М. Янушкевіч), (2010).
Bobiatyński K., Michał Kazimierz Pac, wojewoda wileński, hetman wielki litewski, (2008).
Bobiatyński K., W walce o hegemonię. Rywalizacja polityczna w Wielkim Księstwie Litewskim w latach 1667–1674, (2016).
Czapliński W., Na dworze króla Władysława IV, (1959).
Czapliński W., Na dworze Władysława IV, (1959).
Dorobisz J., Biskup i książę. Jakub Zadzik i Krzysztof II Radziwiłł w elicie władzy pierwszych Wazów, in: Patron i dwór. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku, eds. E. Dubas-Urwanowicz , J. Urwanowicz, (2006).
Dzięgielewski J., O tolerancję dla zdominowanych. Polityka wyznaniowa Rzeczypospolitej w latach panowania Władysława IV, (1986).
Florâ B. N., Rossiâ i èlekciâ v Reči Pospolitoj 1674 goda, in: Srednie veka (Флоря Ъ. Н., Россия и элекция в Речи Посполитой 1674 года, in: Средние века), 76, 1–2 (2015).
Forst de Battaglia O., Jan Sobieski król Polski, (1983).
Kaczorowski W., Sejmy konwokacyjny i elekcyjny w okresie bezkrólewia 1632 r., (1986).
Kamieński A., Działania dyplomacji brandenburskiej w Polsce podczas elekcji 1674 roku, in: Wieki Stare i Nowe, 8 (13) (2015).
Kamieński A., Kandydatura Hohenzollernów brandenburskich do tronu polskiego od XVI do końca XVIII wieku. Realny cel czy też gra polityczna?, in: Między Zachodem a Wschodem. Etniczne, kulturowe i religijne pograniczna Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku, eds. K. Mikulski, A. Zielińska-Nowicka, (2006).
Kamieński A., Polska a Brandenburgia-Prusy w drugiej połowie XVII wieku. Dzieje polityczne, (2002).
Kondrádová (Hrušková) M., Elekcje królów polskich w II połowie XVII wieku oczyma dyplomatów cesarskich, in: Wokół wolnych elekcji w państwie polsko-litewskim XVI–XVIII wieku, eds. M. Markiewicz, D. Rolnik, F. Wolański, (2016).
Ochmann-Staniszewska S., Dynastia Wazów w Polsce, (2006).
Przyboś A., Michał Korybut Wiśniowiecki 1640–1673, (1984).
Rachuba A., Sapieha Kazimierz Leon, in: Polski Słownik Biograficzny, 35, 1 (1994).
Sawicki M., Magnaci litewscy w świetle francuskojęzycznej korespondencji z lat 90 XVII wieku w archiwum drezdeńskim, in: Epistolografia w dawnej Rzeczypospolitej, 6: stulecia XVI–XIX, Perspektywa historyczna i językowa, eds. P. Borek, M. Olma, (2013).
Sawicki M., Stronnictwo dworskie w Wielkim Księstwie Litewskim w latach 1648–1655, (2010).
Schilling H., Confessionalization: Historical and Scholarly Perspectives of a Comparative and Interdisciplinary Paradigm, in: Confessionalization in Europe, 1555-1700: Essays in Honor and Memory of Bodo Nischan, ed. J. M. Headley, H. J. Hillerbrand, A. J. Papalas, (2004).
Schilling H., Jedność i różnorodność we wczesnej epoce nowożytnej: religia–społeczeństwo–państwo, translated by J. Górny, K. Kowalewski, (2010).
Schilling H., Konfesjonalizacja. Kościół i państwo w Europie doby przednowoczesnej, translated by J. Kałążny, (2010).
Staszewski J., August II Mocny, (1998).
Szelągowski A., Układy królewicza Władysława i dysydentów z Gustawem Adolfem w r. 1632, in: Kwartalnik Historyczny, 13 (1899).
Śliwiński A., Król Władysław IV, (1924).
Szymczak B., Działalność dyplomacji brandenburskiej w okresie bezkrólewia w Rzeczypospolitej w 1648 r., in: Przegląd Historyczny, 89, 1 (1998).
Tazbir J., Polskie przedmurze chrześcijańskiej Europy mity a rzeczywistość historyczna, (1987).
Tomkiewicz W., Jeremi Wiśniowiecki (1612–1651), (1933).
Wasilewski T., Ostatni Waza na polskim tronie, (1984).
Wisner H., Władysław IV Waza, (2002).
Wisner H., Zygmunt III Waza, (2006).
Witusik A. A., Sejm elekcyjny Jana Kazimierza w 1648 roku, (Annales Universitatis Marie Curie-Skłodowska, Section F, 17, 7, 1962).
Wójcik Z., Jan Kazimierz Waza, (1997).
Wójcik Z., Między traktatemm andruszowskim a wojną turecką. Stosunki polsko-rosyjskie 1667–1672, (1968).
Wójcik Z., Pacowie wobec kandydatury rosyjskiej na tron polski w latach 1668–1669 (misja Połkowa na Litwie, 1668), in: Przegląd Historyczny, 60, 1 (1969).
ISSN 2083-7755 (print)
ISSN 2391-792X (online)