„Constancie flammis adiectus”. Jan Hus i husytyzm w oczach kronikarzy śląskich
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPMH.2016.004Słowa kluczowe
Śląsk, średniowiecze, historiografia, Kościół, husytyzmAbstrakt
W niniejszym artykule został scharakteryzowany sposób ukazywania problematyki husyckiej w dziejopisarstwie śląskim późnego średniowiecza. Zostały uwzględnione wybrane utwory dziejopisarskie (roczniki i kroniki), które były spisywane w środowisku duchowieństwa zakonnego i świeckiego oraz mieszczańskim. Najszczegółowiej postać Jana Husa, w części też poglądy husyckie oraz początki ruchu husyckiego przedstawił Ludolf z Żagania w swoim Tractatus de longevo schismate. Ogólnie biorąc, autorzy utworów dziejopisarskich skupiali się na opisach zagrożenia, jakie stanowili husyci dla katolickiej ludności Śląska, oraz wyrażali jej bezradność i przerażenie. Charakterystyczne dla przedstawiania problematyki husyckiej w śląskich utworach dziejopisarskich było ich silne nacechowanie emocjonalne. Niewiele uwagi poświęcano wydarzeniom związanym z husytyzmem poza Śląskiem.Bibliografia
Źródła drukowane / Gedruckte Quellen / Printed Sources
Annales Glogovienses bis z. J. 1493 nebst urkundlichen Beilagen, hg. v. H. Markgraf, (Scriptores rerum Silesiacarum 10, 1877).
Borgeni K., Rocznik głogowski do roku 1493 (Annales Glogovienses bis z. J. 1493), übers., bearb., Vorwort v. W. Mrozowicz (2013).
Catalogus abbatum Saganensium, hg. v. G.A. Stenzel, (Scriptores rerum Silesiacarum 1, 1835).
Chronica abbatum beatae Mariae Virginis in Arena, hg. v. G. A. Stenzel, (Scriptores rerum Silesiacarum 2, 1839).
Cronica monasterii canonicorum regularium (S. Augustini) in Glacz / Kronika klasztoru kanoników regularnych (św. Augustyna) w Kłodzku, ed. / wyd. W. Mrozowicz, (2003).
Der Tractatus de longevo schismate des Abtes Ludolf von Sagan, hg. v. J. Loserth, (Beiträge zur Geschichte der hussitischen Bewegung 3 = Archiv für österreichische Geschichte 60, 1880), S. 423–551.
Geschichtsquellen der Hussitenkriege, hg. v. C. Grünhagen, (Scriptores Rerum Silesiacarum 6, 1871).
Martin von Bolkenhain über die Züge der Hussiten in Schlesien und den benachbarten Ländern von 1425–44. In die jetzige Sprache übertragen v. A. Geyder, „Schlesische Provinzial-Blätter“, 114 (1841), S. 397–404; 115 (1842), S. 14–19.
Martin von Bolkenhain, Von den Hussitenkriegen in Schlesien und der Lausitz, hg. v. H. Hoffmann von Fallersleben, (Scriptores rerum Lusaticarum NF 2, 1839).
Sigismundi Rosiczii Chronica et numerus episcoporum Wratislaviensium itemque Gesta diversa transactis temporibus facta in Silesia et alibi, hg. v. F. Wachter, (Scriptores rerum Silesiacarum 12, 1883).
Wattenbach W., Schlesische Nekrologien, „Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Alterthum Schlesiens“, 4 (1862), S. 278–337.
Literatura / Literatur / Literature
Boras Z., Książęta piastowscy Śląska, (31982).
Čapský M., Prix D., Slezsko v pozdním středověku (do roku 1490), in: Slezsko v dějinách českého státu, 1: Od pravěku do roku 1490, hg. v. Z. Jirásek, (2012), S. 261–428.
Dola K., Dzieje Kościoła na Śląsku, (Z Dziejów Kultury Chrześcijańskiej na Śląsku 9, 1996).
Drabina J., Das Echo des Hussitismus in Schlesien, in: Jan Hus. Zwischen Zeiten, Völker, Konfessionen. Vorträge des internationalen Symposions in Bayreuth vom 22. bis 26. September 1993, hg. v. F. Seibt, (Veröffentlichungen des Collegium Carolinum 85, 1997), S. 263–266.
Drabina J., Schlesien angesichts des Hussitismus im Spätmittelalter, in: Geschichte des christlichen Lebens im schlesischen Raum, hg. v. J. Köhler, R. Bendel, (Religions- und Kulturgeschichte in Ostmittel- und Südosteuropa 1, 2002), S. 423–428.
Freytag G., Bilder aus der deutschen Vergangenheit, 2, 1 (71873).
Grünhagen C., Die Hussitenkämpfe der Schlesier 1420–1435, (1872).
Heck R., Śląsk w czasie powstania husyckiego, in: Szkice z dziejów Śląska, hg. v. E. Maleczyńska, (1953), S. 154–174.
Hoensch J.K., Kaiser Sigismund. Herrscher an der Schwelle zur Neuzeit 1368–1437, (1996).
Kejř J., Husitský právník M. Jan z Jesenice (1965).
Korta W., Średniowieczna annalistyka Śląska, (Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego. Seria A, 113, 1966).
Kruppa N., Die Klosterlandschaften der Herzogtümer Braunschweig-Lüneburg und Schlesien, in: Niedersachsen – Niederschlesien. Der Weg beider in die Geschichte, hg. v. W. Mrozowicz, L. Zygner, (2005), S. 47–82.
Ludolfus abbas Saganensis, in: Repertorium „Geschichtsquellen des deutschen Mittelalters“ (http://www.geschichtsquellen.de/repPers_11896867X.html, besucht am 18.01.2016).
Machilek F., Hussiten in Schlesien: „abschreckende Begegnung“ mit Reformideen, in: Geschichte des christlichen Lebens im schlesischen Raum, hg. v. J. Köhler, R. Bendel, (Religions- und Kulturgeschichte in Ostmittel- und Südosteuropa 1, 2002), S. 431–450.
Machilek F., Ludolf von Sagan und seine Stellung in der Auseinandersetzung um Konziliarismus und Hussitismus, (1967).
Matusik L., Kilka uwag w sprawie kroniki kanoników regu¬larnych na Piasku we Wro¬cławiu, in: Studia z dziejów kultury i ideologii ofia¬ro¬wa¬ne Ewie Maleczyńskiej w 50. rocznicę pracy dydaktycznej i nau¬ko¬wej, (1968), S. 180–196.
Matusik L., Ze studiów nad średniowieczną kulturą umy¬słową kanoników re¬gu¬lar¬nych na Śląsku. Jodok z Głuchoła¬zów, „Śląski Kwartalnik Historyczny So¬bótka“, 22 (1967), S. 35–64.
Menzel J.J., Schlesisches Klosterbuch, „Jahrbuch der schlesischen Friedrich-Wilhelms-Universität zu Breslau“, 21 (1980), S. 74–83.
Merk A., Mrozowicz W., Martin of Bolków, in: The Encyclopedia of the Medieval Chronicle, ed. by G. Dunphy, (2010), S. 1084–1085.
Mrozowicz W., Dolny Śląsk w latach 1327–1526, in: Dolny Śląsk. Monografia historyczna, hg. v. W. Wrzesiński, (2006), S. 105–141.
Mrozowicz W., Kronika klasztoru kanoników regularnych w Kłodzku. Ze studiów nad średniowiecznym dziejopisarstwem klasztornym, (Acta Universitatis Wratislaviensis 2234, Historia 143, 2001).
Mrozowicz W., Ludolf of Żagań, in: The Encyclopedia of the Medieval Chronicle, ed. by G. Dunphy, (2010), S. 1049–1050.
Mrozowicz W., Rosicz, Sigismund, in: The Encyclopedia of the Medieval Chronicle, ed. by G. Dunphy, (2010), S. 1297.
Mrozowicz W., Średniowieczne śląskie dziejopisarstwo klasztorne, in: Tysiącletnie dziedzictwo kulturowe diecezji wrocławskiej, hg. v. A. Barciak, (2000), S. 141–159.
Mrozowicz W., Viguit in Slesia… Nieznane średniowieczne zabytki rocznikarskie w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu, in: Piśmienność pragmatyczna – edytorstwo źródeł historycznych – archiwistyka. Studia ofiarowane Profesorowi Januszowi Tandeckiemu w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin, hg. v. R. Czaja, K. Kopiński, (2015), S. 477–497.
Vodička O., Katoličtí exulanti ze zemí Koruny České v době husitské (1419–1436), (2015), (Dissertation).
Zilynská B., Die Böhmische Chronik Benedikt Johnsdorfs über die Böhmische Krone im Rahmen der Kronländer, in: Geschichte, Erinnerung, Selbstidentifikation. Die schriftliche Kultur in den Ländern der Böhmischen Krone im 14.–18. Jahrhundert, hg. v. L. Bobková, J. Zdichynec, (Die Kronländer in der Geschichte des böhmischen Staates 5, 2011), S. 82–108.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Autor zgłaszający tekst do publikacji zobowiązany jest do ujawnienia wszystkich autorów uczestniczących w przygotowaniu tekstu oraz (jeśli dotyczy) wskazanie źródeł finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów („financial disclosure”). W wypadku tekstów przygotowanych przez dwóch lub wielu Autorów, Autorzy zobowiązani są do przesłania do Redakcji oświadczenia o wkładzie poszczególnych Autorów w powstanie publikacji (z podaniem ich afiliacji oraz wskazaniem Autora/Autorów koncepcji, założeń, metod itp.). Główną odpowiedzialność za tekst ponosi Autor zgłaszający go Redakcji.
Informujemy, że Redakcja Biuletynu Polskiej Misji Historycznej korzysta z programu antyplagiatowego iThenticate, od 2016 roku każdy artykuł jest sprawdzany pod względem oryginalności. Redakcja oświadcza, że wykryte przypadki nierzetelności naukowej będą dokumentowane oraz upubliczniane poprzez powiadomienie odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające Autorów, instytucje i stowarzyszenia naukowe itp.).
Autorzy/Autorki przesyłając artykuł przez stronę APCz składają oświadczenia dotyczące praw autorskich oraz przygotowania artykułu zgodnie z zasadami etycznymi dla prac naukowych. Oswiadczenie jest także dostępne w formie dokumentu word (oświadczenie).
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 514
Liczba cytowań: 0