Bulletin of Geography. Physical Geography Series
Remains of the homestead from the Late Bronze Age discovered in Ruda (Northern Poland) in the light of pedoarchaeological studies
DOI: http://dx.doi.org/10.2478/8296
Abstract
On the basis of archaeological data and pedological analysis an attempt of reconstruction of functional diversity of farmstead from the Late Bronze Age in northern Poland was made. Human activity during the Late Bronze Age in the area and in the direct vicinity of the homestead led to changes in chemical properties of the soil. Different values of phosphorus and organic carbon content in the features and cultural layers may help in the interpretation of the land development plan and the use of the studied households in the past. The areas with the highest concentration are linked with the places of economic activity and a small increase in the phosphorus content in the soil from the homestead may suggest a relatively short exploitation of this place corresponding with a small number of archaeological findings from the analysed area. The current state of knowledge about the open settlements from the Late Bronze Age in the territory of Poland does not provide too many analogies with the previously described homestead. Because similar spatial assumptions are also known from the Carpathian Highlands as well as from the north – German and the south – Scandinavian terrains, we may draw a conclusion that the knowledge of this type of construction reached people living in Ruda’s surroundings as a result of contacts from the Southern or Eastern Europe.
Keywords
Full Text:
PDFReferences
ARRHENIUS O., 1931, Die Bodenanalyse im Dienst der Archäologie. Zeitschrift für Pflanzenernährung, Düngung und Bodenkunde, Teil B, 10 Jahrgang: 427-439.
AUDOUZE F., BUCHSENSCHUTZ O., 1989, Villes, villages et campagnes de l’Europe celtique, Poitiers.
BARON J., 2004, Budownictwo i organizacja przestrzenna osady z końca epoki brązu i wczesnej epoki żelaza w Polwicy na Śląsku, [in:] B. Gediga (ed.), Budownictwo i architektura epoki brązu i żelaza w Europie Środkowej – problemy rekonstrukcji. Biskupin, 08-10. 07. 2004.
BEDNAREK R., 2000, Gleby kopalne jako źródło informacji o zmianach środowiska przyrodniczego. AUNC Geografia, 31: 47-63.
BEDNAREK R., JANKOWSKI M., 2000, Wyniki badań paleopedologicznych przeprowadzonych na stanowisku archeologicznym Ruda 4. Manuskrypt w Instytucie Archeologii UMK, Toruń, 22.
BEDNAREK R., KAMIŃSKI D., MARKIEWICZ M., CHRZANOWSKI W., ZBYSZEWSKA K., 2010, Transformations of soils and forest communities in the areas of early medieval strongholds (examples of Chełmno Land). Polish Journal of Soil Science 43,1, 93-101.
BEDNAREK R., POKOJSKA U., 1996, Diagnostyczne znaczenie niektórych wskaźników chemicznych w badaniach paleopedologicznych. [in:] Manikowska B. (ed.), Konferencja „Metody badań paleopedologicznych i wykorzystanie gleb kopalnych w paleopedologii”, Łódź, pp. 25-29.
BOKINIEC E., CHUDZIAK, W., CYREK, K. GACKOWSKI J., 2003, Sprawozdanie z ratowniczych prac wykopaliskowych przeprowadzonych w 2000 roku w strefie planowanej budowy autostrady A-1 na odcinku województwa kujawsko-pomorskiego (b. woj. toruńskie) [in:] Bukowski Z. (ed.), Raport 2000. Wstępne wyniki konserwatorskich badań archeologicznych w strefie budowy autostrad w Polsce za rok 2000, Zeszyty Ośrodka Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego (d. Zeszyty ORBA), Seria B: Materiały archeologiczne, Warszawa, pp. 40-46.
BUKOWSKI Z., 1998, Pomorze w epoce brązu w świetle dalekosiężnych kontaktów wymiennych, Gdańsk.
BUKOWSKI Z., 2004, Próby rekonstrukcji domostw z epoki brązu ze strefy nordyjskiej. Wybrane przykłady. [in:] Gediga B. (ed.), Budownictwo i architektura epoki brązu i żelaza w Europie Środkowej – próby rekonstrukcji. Biskupin, 08-10.07, pp. 99-101.
CANUTO M.A., CHARTON J.P., BELL E.E., 2010, Let no space go to waste, comparing the uses of space between two Late Classic centers in the El Paraíso Valley, Copan, Honduras. Journal of Archaeological Science 37, 30-41.
CHUDZIAK W., BOJARSKI J., 1996, Sprawozdanie z archeologicznych prac rozpoznawczych (powierzchniowych i sondażowych) przeprowadzonych w strefie budowy autostrady A-1 na terenie województwa toruńskiego, (maszynopis w archiwum Zespołu do Badań Autostrady A1; Instytut Archeologii UMK), Toruń.
COOK S.F., HEIZER R.F., 1965, Studies on the Chemical Analysis of Archaeological Sites, University of California Press, Berkeley and Los Angeles.
CRADDOCK P.T., GURNEY D., PRYOR F., HUGHS M., 1986, The application of phosphate analysis to the location and interpretation of archaeological sites. Archeologicla Journal 142, 361-376.
CROWTHER J., 1997, Soil phosphate surveys: critical approaches to sampling, analysis and interpretation. Archeological Prospection 4, 93-102.
DAUNCY K.D.M., 1952, Phosphorus content of soils on archaeological sites. Advancement of Science 9, 33-37.
DĄBROWSKI J., 1990, Rozwój stosunków kulturowych na Pomorzu w epoce brązu,[in:] Malinowski T. (ed.), Problemy kultury łużyckiej na Pomorzu. Słupsk, 75-87.
DEMKIN W.A., 1997, Paleopočvovedenie i archeologija: integracja prirody i obščestva. RAN, Puščino.
DEMKIN V.A., BORISOV A.V., ALEKSEEV A.O., DEMKINA T.S., ALEKSEEVA T.V., KHOMUTOVA T.E., 2004, Integration of paleopedology and archaeology in studying the evolution of soils, environment and human society. Eurasian Soil Science 37 (Suppl. 1), 1-13.
DEMKIN V.A., KLEPIKOV V.M., UDALTSOV S.N., DEMKINA T.S., ELTSOV M.V., KHOMUTOVA T.E., 2014, New aspects of natural science studies of archaeological burial monuments (kurgans) in the southern Russian steppes. Journal of Archeological Science 42: 241-249.
DERGAČEVA M.I., 1997, Archeologičeskoje počvovedenie. Izd. SO RAN, Novosibirsk.
FARSWAN Y.S., NAUTIYAL V., 1997, Investigation of phosphorus enrichment in the burial soil of Kumaun, mid-central Himalaya, India. Journal of Archeological Science 24, 251-258.
FOGEL J. 1993, Uwagi o niektórych faktorach i szlakach wymiany ponadregionalnej na Pomorzu na przełomie epoki brązu i żelaza. In: Miscellanea archaeologica Thaddaeo Malinowski dedicata quae Franciscus Rożnowski redigendum curavit, Słupsk – Poznań, pp. 137-146.
GEBHARDT H., 1982. Phosphatkartierung und bodenkundliche Geländeuntersuchugen zur Eingrenzung historischer Siedlungs- und Wirtschaftsflächen der Geestinsel Flögeln, Kreis Cuxhaven. In: Probleme der Küstenforschung im südlichen Nordseegebiet, 14, 1-10.
HAYES M.H.B., SWIFT R.S., 1978, The chemistry of soil organic colloides, in The chemistry of soil constituents (ed. M.H.B. Hayes), 179-291, John Wiley, New York.
HOLLIDAY V.T., GARTNER, W.G., 2007, Methods of soil P analysis in archaeology. Journal of Archeological Science 34, 301-333.
IUSS Working Group WRB, 2014, World Reference Base for Soil Resources 2014. International soil classification system for naming soils and creating legends for soil maps. World Soil Resources Reports No. 106. FAO, Rome.
JAMES P., 1999, Soil variability in the area of an archaeological site near Sparta, Greece. Journal of Archeological Science 26, 1273-1288.
JASZEWSKA A., KAŁAGATE S., 2006, Wstępne wyniki badań archeologicznych na autostradzie A18 Olszyna - Golnice (nitka północna), [in:] Zeszyty Ośrodka Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego, seria B: Materiały Archeologiczne, Raport 2003-2004, t. 2, 445-490.
KIKEBUSCH A., 1923, Die Ausgrabung des bronzezeitlichen Dorfes Buch bei Berlin, Berlin
KONECKA-BETLEY K., OKOŁOWICZ M., 1988, Phosphorus – as an indicator of the man activity in Pleistocene. Soil Science Annual 49, 2, 87-94.
KRISTIANSEN S. M., 2001, Present-day soil distribution explained by prehistoric land-use: Podzol-Arenosol variation in an ancient woodland in Denmark. Geoderma 103, 273-289.
LIPPI R.D., 1988, Paleotopography and phosphate analysis of buried jungle site in Ecuador. Journal of Field Archaeology 15, 85-97.
LUZZADDER-BEACH S., BEACH T., TERRY R.E., DOCTOR K.Z., 2011, Elemental prospecting and geoarchaeology in Turkey and Mexico. Catena 85, 119-129.
MICHALSKI J., 1982. Typy osad otwartych kultury łużyckiej, ich rozprzestrzenienie na terenie Polski oraz liczba zamieszkującej je ludności. [in:] W. Hensel (ed.), Przemiany ludnościowe i kulturowe I tysiąclecia p.n.e. na ziemiach między Odrą i Dnieprem. Wrocław, pp. 375-388.
NIESIOŁOWSKA-WĘDZKA A., 1989, Procesy urbanizacyjne w kulturze łużyckiej w świetle oddziaływań kultur południowych. Wrocław.
PARNELL J.J., TERRY R.E. , NELSON Z., 2002, Soil chemical analysis applied as an integrative tool for ancient human activities in Piedras Negras, Guatemala. Journal of Archeological Science 29, 379-404.
PECCI A., ONTIVEROS M.A.C., VALDAMBRINI C., INSERRA F., 2013, Understanding residues of oil production: chemical analyses of floors in traditional mills. Journal of Archeological Science 40, 883-893.
ROOS C.I., NOLAN K.C., 2012, Phosphates, plowzones, and plazas: a minimally invasive approach to settlement structure of plowed village sites. Journal of Archeological Science 39, 23-32.
SALISBURY R.B., 2012a, Soilscapes and settlements: remote mapping of activity areas in unexcavated prehistoric farmsteads. Antiquity, 86, 331, 178-190.
SALISBURY R.B., 2012b, Engaging with soil, past and present, Journal of Material Culture, 17,1, 23-41.
SALISBURY R.B., 2013, Interpolating geochemical pattering of activity zones at Late Neolithic and Early Copper Age Settlement in eastern Hungary. Journal of Archeological Science 40, 926-934.
SAPEK A., SAPEK B., 2004, Phosphorus. [in:] E. Merian, M. Anke, M. Ihnat and M. Stoeppler, (eds.), Elements and their compounds in environment. Occurrence, analysis and biological relevance. VILLEY-VCH Verlag GmbH & Co. KgaA, pp. 1285-1296.
SCHLEZINGER D.R., HOWES, B.L., 2000, Organic phosphorus and elemental ratios as indicators of prehistoric human occupation. Journal of Archeological Science 27, 479-492.
SCUDDER S.J., FOSS J.E., COLLINS M.E., 1996, Soil Science and Archaeology. [in:] D.L. Sparks (Ed.), Advances in Agronomy, Academic Press, San Diego, CA, pp. 1-76.
SMECK N.E., 1973, Phosphorus: an indicator of pedogenetic weathering processes. Soil Science 115, 199-206.
STEVENSON F.J., 1985. Geochemistry of soil humic substances. In: F.R. Aiken, R.L. Wershaw, P. MacCarthy (Eds.), John Wiley, New York, pp. 13-52.
TERRY R.E., FERNANDEZ F.G., PARNELL J.J., INOMATA T., 2004, The story in the floors: chemical signatures of ancient and modern Maya activities at Aguateca, Guatemala. Journal of Archeological Science 31, 1237-1250.
VAN REEUVIJK L.P., 2006, Procedures for soil analysis. 7th Edition. Technical Report 9, ISRIC-World Soil Information, Wageningen, Netherlands.
WELLS E.C., TERRY R.E., HARDIN P.J., PARNELL J.J., HOUSTON S.D., JACKSON M.W., 2000. Chemical analyses of ancient anthrosols in residential areas at Piedras Negras, Guatemala. Journal of Archeological Science 27, 449-462.
ZÖLITZ, R., 1980, Phosphatuntrsuchungen zur funktionalen Differenzierung in einem Völkerwanderungszeitlichen Langhaus von Nørre Snede, Dänemark. Archäol. Korrespondenzblat 3, 273-280.
ISSN 2080-7686 (print)
ISSN 2300-8490 (online)