Wyzwania integracji źródeł kartograficznych i tekstowych na przykładzie Warszawy w XVIII w.
DOI:
https://doi.org/10.12775/SG.2019.07Słowa kluczowe
topografia historyczna, historia miast, mapa katastralna, przestrzeń miejska, WarszawaAbstrakt
Systemy informacji geograficznej coraz częściej wykorzystywane są przez historyków zajmujących się problematyką miejską. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie możliwości zastosowania tych narzędzi do rozpoznania rozwoju przestrzennego Warszawy w XVIII w. Omówione zostaną kwestie dotyczące integracji danych ze źródeł kartograficznych i pisanych, m.in. kalibracja dawnych map, ewidencja działek miejskich i wyznaczenie między nimi granic. Zaprezentowana zostanie też przykładowa wizualizacja danych źródłowych.Bibliografia
Atlas historyczny Warszawy. Wybrane źródła kartograficzne, red. A. Jankiewicz, Warszawa 1999.
Bartoszewicz A., Warta – społeczeństwo miasta w II połowie XV i na początku XVI wieku, Warszawa 1997.
Berdecka A., Turnau I., Życie codzienne w Warszawie okresu Oświecenia, Warszawa 1969.
Boguska M., Kwiatkowska M.I., Kwiatkowski M., Tomkiewicz W., Zahorski A., Warszawa w latach 1526–1795, w: Dzieje Warszawy, t. 2, red. S. Kieniewicz, Warszawa 1984, s. 300.
Chodějovská E., Gearty S., Stracke D., The „digital turn” of the European Historic Towns Atlas: comparing solutions for digital atlas production and online presentation, „Città e Storia”, 10 (1), 2015, s. 89–121.
Czaja R., Historical Atlas of Polish Towns – between source edition and the cartographic presentation of research on the history of towns, „Studia Geohistorica”, 6, 2018, s. 80–90.
Czaja R., Socjotopografia miasta Elbląga w średniowieczu, Toruń 1992.
„DECIMA” (www.decima-map.net, dostęp: 30 maja 2019).
Dolynska M., Some principles of interdisciplinary investigation for recreating the historical topography of urban spaces, „Studia Geohistorica”, 6, 2018, s. 169–184.
Els „Quarterons Garriga i Roca”. Barcelona, darrera mirada. Una ciutat de mitjan segle XIX a punt de canviar per sempre, „Ajuntament de Barcelona” (www. darreramirada.ajuntament.barcelona.cat, dostęp: 30 maja 2019).
Goliński M., Socjotopografia późnośredniowiecznego Wrocławia (przestrzeń – podatnicy – rzemiosło), Wrocław 1997.
Grochulska B., Problem wzrostu ludności Warszawy w drugiej połowie XVIII wieku, „Rocznik Warszawski”, 7, 1966, s. 182–187.
Grochulska B., Warszawa na mapie Polski stanisławowskiej. Podstawy gospodarcze rozwoju miasta, Warszawa 1980.
Hentschel W., Die sächsische Baukunst des 18. Jahrhunderts in Polen, Berlin 1967.
Herbst S., Ulica Marszałkowska, Warszawa 1949.
Kłosek-Kozłowska D., O wartościach przestrzennych Osi Saskiej Warszawy, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, 62 (3), 2017, s. 5–42.
Kosacka D., Północna Warszawa w XVIII wieku, Warszawa 1970.
Kozieł Z., Concerning the need for development of the geomatic research method, „Geodezja i Kartografia”, 66 (3), 1997, s. 217–224.
Kriegseisen W., Ewangelicy warszawscy w dobie Sejmu Czteroletniego. Miejsca zamieszkania, zawody, zamożność, w: Obecni... Karty z dziejów ewangelików warszawskich. Materiały z sesji popularnonaukowej, [oprac. B. Rogalska, J. Wiśniewska], Warszawa 1992, s. 28–34.
Kuklo C., Rodzina w osiemnastowiecznej Warszawie, Białystok 1991.
Kultura artystyczna Warszawy XVII–XX w., red. A. Pieńkos, Z. Michalczyk, M. Wardzyński, Warszawa 2010.
„Layers of London” (www.layersoflondon.org, dostęp: 30 maja 2019).
Lelo K., A GIS approach to urban history. Rome in the 18th century, „ISPRS International Journal of Geo-Information”, 3 (4), 2014, s. 1293–1316.
Lloyd C.D., Gregory I.N., Shuttleworth I.G., Lilley K.D., Exploring change in urban areas using GIS. Data sources, linkages and problems, „Annals of GIS”, 18 (1), 2012, s. 71–80.
Mikulski K., Przestrzeń i społeczeństwo Torunia od końca XIV do początku XVIII wieku, Toruń 1999.
Mrozowski K., Przestrzeń i obywatele Starej Warszawy od schyłku XV w. do 1569 roku, Warszawa 2017, mps pracy doktorskiej, Biblioteka Instytutu Historii Uniwersytetu Warszawskiego.
Obecni... Karty z dziejów ewangelików warszawskich. Materiały z sesji popularnonaukowej, [oprac. B. Rogalska, J. Wiśniewska], Warszawa 1992.
„Open Street Map” (https://www.openstreetmap.org, dostęp: 30 maja 2019).
Plany Lindleyów, „Archiwum Państwowe w Warszawie” (www.warszawa.ap.gov.pl/lindley/skorowidz.html, dostęp: 30 maja 2019).
Rejestr warszawskiej ludności wyznania ewangelicko-augsburskiego z 1791 roku, oprac. indeksu osób M. Kubaś, Warszawa 1996.
Rejestr zabytków nieruchomych m.st. Warszawy, „Narodowy Instytut Dziedzictwa” (www.nid.pl/pl/Infor- macje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/ zestawienia-zabytkow-nieruchomych/MAZ-WAR-rej.pdf, dostęp: 30 maja 2019).
Rutkowski H., Dawna kartografia Warszawy, „Rocznik Warszawski”, 32, 2004, s. 95–98.
Serwisy Mapowe, „Miasto Stołeczne Warszawa” (www. mapa.um.warszawa.pl, dostęp: 30 maja 2019).
Sito J., „Od czasów Augustów szczególniej liczba niemieckich artystów i rzemieślników w Warszawie wzrosła...”. O roli nacji niemieckiej w przedsięwzięciach budowlano-artystycznych Warszawy okresu saskiego, w: Kultura artystyczna Warszawy XVII–XX w., red. A. Pieńkos, Z. Michalczyk, M. Wardzyński, Warszawa 2010, s. 159–171.
Sowina U., Sieradz. Układ przestrzenny i społeczeństwo miasta w XV–XVI w., Warszawa–Sieradz 1991.
Statystyki, „Miasto Stołeczne Warszawa” (https://www. um.warszawa.pl/warszawa-w-liczbach/statystyki, dostęp: 30 sierpnia 2019).
Szaniawska W., Zmiany w rozplanowaniu i zabudowie Krakowskiego Przedmieścia do 1733 r., „Biuletyn Historii Sztuki”, 29, 1967, s. 285–315.
Szwankowska H., Drewniana zabudowa mieszkaniowa Warszawy Oświecenia, w: Warszawa XVIII wieku, z. 1: Studia warszawskie, red. J. Kowecki, Warszawa 1971, s. 191–228.
Szymkiewicz S., Warszawa na przełomie XVIII i XIX w. w świetle pomiarów i spisów, Warszawa 1959.
Usługi przeglądania WMS i WMTS, „Geoportal” (www.geoportal.gov.pl/uslugi/usluga-przegladania-wms, dostęp: 30 maja 2019).
Warszawa XVIII wieku, z. 1: Studia warszawskie, red. J. Kowecki, Warszawa 1971.
Wiesiołowski J., Socjotopografia późnośredniowiecznego Poznania, Poznań 1997.
Wnęk K., Własność nieruchomości w Krakowie w połowie XIX w. Studia nad stałym katastrem galicyjskim, Kraków 2011.
Wyrobisz A., Nazwy placów, ulic i dzielnic w miastach polskich: nośniki informacji – źródła historyczne – zabytki kultury, „Przegląd Historyczny”, 90, 1999, s. 511–523.
Wyszukiwarka LPIS, „GIS Support” (www.gis-support.pl/wtyczka-wyszukiwarka-lpis, dostęp: 30 maja 2019).
ZielińskaT., Szlacheccy właściciele nieruchomości w miastach XVIII w., Warszawa–Łódź 1987.
Zwierz K., Miasto sejmowe Warszawa – polityczne uwarunkowania rozwoju miasta 1570–1655, Warszawa 2019, mps pracy doktorskiej, Biblioteka Instytutu Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk.
Żelichowski R., Weszpiński P.E., William Heerlein Lindley. Plan Warszawy 1912. Plan niwelacyjny miasta Warszawy. Zdjęcie pod kierunkiem Głównego Inżyniera W.H. Lindleya, Warszawa 2016.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Licencja
Autor/współautor upoważniony przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem. Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich. Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.
Autor/Współautor zgłasza utwór do publikacji w czasopiśmie „Studia Geohistorica” i tym samym potwierdza, że:
- Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
- Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
- Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
- Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
- Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.
Autor/Współautor udziela Instytutowi Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN i Polskiemu Towarzystwu Historycznemu nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Studia Geohistorica”, na następujących polach eksploatacji:
- Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
- Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
- Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
- Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.
Autor/Współautor wyraża zgodę na udzielanie udostępnianie utworu przez Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN i Polskie Towarzystwo Historyczne na licencji:
Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe,
której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 491
Liczba cytowań: 0