Climatic Changes as Catalysts of Societal Changes in Past Societies

Authors

  • Adam Izdebski Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Max Planck Institute for the Science of Human History https://orcid.org/0000-0002-3456-5478

DOI:

https://doi.org/10.12775/SG.2019.01

Keywords

climate change, environmental history, societal change, agency, resilience, crisis

Abstract

Impacts of climatic changes on the course of history do not occur along simple trajectories. Past climatic fluctuations occurred at different temporal and spatial scales, while at the same time the societies that experienced them were undergoing parallel ecological, economic, political and cultural pressures. For this reason, it is not legitimate to treat climate as the only isolated agent of societal change, but it should rather be regarded as one of several historical factors in a complex natural-social network. In this way, climatic changes are rightly seen as catalysts of societal change or factors that modify their scale, scope, or direction, rather than the main causative agent, coming from the external world. The article discusses this theoretical challenge using a number of examples from the ancient and medieval Mediterranean.

Author Biography

Adam Izdebski, Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Max Planck Institute for the Science of Human History

Adam Izdebski, PhD – Historian and Byzantinist, assistant professor at the Institute of History of the Jagiellonian University and the leader of an independent research group working on environmental history at the Max Planck Institute for the Science Human History in Jena. He is interested in the social history of landscapes in the Roman and Byzantine world and climate history, as well as in the culture of Late Antiquity and Byzantium. In his research work, he emphasises the parallel use of evidence coming from the natural and historical sciences. The author of Średniowieczni Rzymianie i przyroda. Interdyscyplinarna historia środowiskowa (Warszawa, 2013) and co-author and editor of the Ekobiografia Krakowa (Kraków 2018, English edition: Ecobiography of Kraków, Pittsburgh 2020)

References

The archaeology of Byzantine Anatolia. From the end of Late Antiquity until the coming of the Turks, ed. P. Niewöhner, Oxford 2017.

Bińczyk E., Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu, Warszawa 2018.

Brandes W., Haldon J., Towns, tax and transformation. State, cities and their hinterlands in the East Roman World, C. 500–800, w: Towns and their territories between late antiquity and the early Middle Ages, ed. G.P. Brogiolo, N. Gauthier, N. Christie, Leiden 2000 (Transformation of the Roman World, 9), s. 141–172.

Dagron G., Entre village et cité. La bourgade rurale des IVe– VIIe siècles en Orient, „Koinonia”, 3, 1979, s. 29–52.

Delehaye H., Les Saints stylites, Bruxelles 1923 (Subsidia Hagiographica, 14).

Foss C., Archaeology and the „Twenty cities” of Byzantine Asia, „American Journal of Archaeology”, 81 (4), 1977, s. 469–486.

Göktürk O.M., Fleitmann D., Badertscher S., Cheng H., Edwards R.L., Leuenberger M., Fankhauser A., Tüysüz O., Kramers J., Climate on the southern Black Sea coast during the Holocene. Implications from the Sofular Cave record, „Quaternary Science Reviews”, 30 (19–20), 2011, s. 2433–2445.

Guillet S., Corona C., Stoffel M., Khodri M., Lavigne F., Ortega P., Eckert N. i in., Climate response to the Samalas volcanic eruption in 1257 revealed by proxy records, „Nature Geoscience”, 10 (2), 2017, s. 123–128.

Haldon J., Elton H., Huebner S.R., Izdebski A., Mordechai L., Newfield T.P., Plagues, climate change, and the end of an empire. A response to Kyle Harper’s „The fate of Rome” (1). Climate, „History Compass”, 16 (12), 2018, e12508.

Haldon J., Elton H., Huebner S.R., Izdebski A., Mordechai L., Newfield T.P., Plagues, climate change, and the end of an empire. A response to Kyle Harper’s „The fate of Rome” (2). Plagues and a crisis of empire, „History Compass”, 16 (12), 2018, e12506.

Haldon J., Elton H., Huebner S.R., Izdebski A., Mordechai L., Newfield T.P., Plagues, climate change, and the end of an empire. A response to Kyle Harper’s „The fate of Rome” (3). Disease, agency, and collapse, „History Compass”, 16 (12), 2018, e12507.

Harper K., The fate of Rome. Climate, disease, and the end of an empire, Princeton 2017.

Heinrich I., Touchan R., Liñán I.D., Vos H., Helle G., Winter-to-spring temperature dynamics in Turkey derived from tree rings since AD 1125, „Climate Dynamics”, 41, 2013, s. 1685–1701.

Izdebski A., Byzantine Miletus. Environmental history of the hinterland, „Archäologischer Anzeiger”, 2, 2016, s. 270–280.

Izdebski A., The economic expansion of the Anatolian countryside in Late Antiquity. The coast versus inland regions, „Late Antique Archaeology”, 10, 2013, s. 343–376.

Izdebski A., Średniowieczni Rzymianie i przyroda. Interdyscyplinarna historia środowiskowa, Kraków 2018.

Izdebski A., Koloch G., Słoczyński T., Exploring Byzantine and Ottoman economic history with the use of palynological data. A quantitative approach, „Jahrbuch der österreichischen Byzantinistik”, 65, 2015, s. 67–110.

Izdebski A., Mordechai L., White S., The social burden of resilience. A historical perspective, „Human Ecology”, 46, 2018, s. 291–303.

Izdebski A., Pickett J., Roberts N., Waliszewski T., The environmental, archaeological and historical evidence for regional climatic changes and their societal impacts in the Eastern Mediterranean in Late Antiquity, „Quaternary Science Reviews”, 136, 2016, s. 189–208.

Jones M.D., Roberts C.N., Leng M.J., Türkeş M., A high-resolution late Holocene lake isotope record from Turkey and links to North Atlantic and monsoon climate, „Geology”, 34, 2006, s. 361–364.

Kaplan M., Les hommes et la terre à Byzance du VIe au XIe siècle. Propriété et exploitation du sol, Paris 1992. Lavigne F., Degeai J.-P., Komorowski J.-C., Guillet S.,

Robert V., Lahitte P., Oppenheimer C. i in., Source of the great A.D. 1257 mystery eruption unveiled, Samalas volcano, Rinjani Volcanic Complex, Indonesia, „Proceedings of the National Academy of Sciences”, 110 (42), 2013, s. 16742–16747.

Morris R., The powerful and the poor in tenth-century Byzantium. Law and reality, „Past and Present”, 73, 1976, s. 3–27.

Niewöhner P., Aizanoi and Anatolia. Town and countryside in late Late Antiquity, „Millenium. Jahrbuch zu Kultur und Geschichte des ersten Jahrtausends n. Chr.”, 3, 2006, s. 239–253.

Niewöhner P., Urbanism, w: The archaeology of Byzantine Anatolia. From the end of Late Antiquity until the coming of the Turks, ed. P. Niewöhner, Oxford 2017, s. 39–59 (https://www.academia.edu/36208255/ Urbanism, dostęp: 19 listopada 2019).

Oppenheimer C., Orchard A., Stoffel M., Newfield T.P., Guillet S., Corona C., Sigl M., Cosmo N.D., Büntgen U., The Eldgjá eruption. Timing, long-range impacts and influence on the Christianisation of Iceland, „Climatic Change”, 147 (3–4), 2018, s. 369–381.

Özel O., The collapse of rural order in Ottoman Anatolia. Amasya 1576–1643, Leiden 2016 (Ottoman Empire and its Heritage, 61).

Popkiewicz M., Kardaś A., Malinowski S., Nauka o klimacie, Katowice 2018.

Sadori L., Giraudi C., Masi A., Magny M., Ortu E., Zanchetta G., Izdebski A., Climate, environment and society in southern Italy during the last 2000 years. A review of the environmental, historical and archaeological evidence, „Quaternary Science Reviews”, 136, 2016, s. 173–188.

Scott J.C., Against the grain. A deep history of the earliest states, New Haven 2017.

Svoronos N., Les Novelles des empereurs macedoniens concernant la terre et les stratiotes, Athènes 1994.

Thonemann P., The Maeander Valley. A historical geography from antiquity to Byzantium, Cambridge 2011.

Touchan R., Akkemik Ü., Hughes M.K., Erkan N., May–June precipitation reconstruction of southwestern Anatolia, Turkey during the last 900 years from tree rings, „Quaternary Research”, 68 (2), 2007, s. 196–202.

Towns and their territories between late antiquity and the early Middle Ages, ed. G.P. Brogiolo, N. Gauthier, N. Christie, Leiden 2000 (Transformation of the Roman World, 9).

Varinlioğlu G., Trade, craft and agricultural production in town and countryside in southeastern Isauria, w: Archaeology and the cities of Asia Minor in Late Antiquity, ed. O. Dally, C. Ratté, Ann Arbor, Mich 2011 (Kelsey Museum Publication, 6), s. 151–171.

Wahlgren S., Symeonis Magistri et Logothetae Chronicon, Berlin 2006.

Weiberg E., Unkel I., Kouli K., Holmgren K., Avramidis P., Bonnier A., Dibble F. i in., The socio-environmental history of the Peloponnese during the Holocene. Towards an integrated understanding of the past, „Quaternary Science Reviews”, 136, 2016, s. 40–65.

White S., The climate of rebellion in the early modern Ottoman Empire, Cambridge 2011.

Xoplaki E., Fleitmann D., Luterbacher J., Wagner S., Haldon J.F., Zorita E., Telelis I., Toreti A., Izdebski A., The Medieval climate anomaly and Byzantium. A review of the evidence on climatic fluctuations, economic performance and societal change, „Quaternary Science Reviews”, 136, 2016, s. 229–252.

Τελέλης Ι.Γ., Μετεωρολογικά φαινόμενα και κλίμα στο Βυζάντιο, Αθήνα 2004.

Studia Geohistorica

Downloads

Published

2020-03-01

How to Cite

1.
IZDEBSKI, Adam. Climatic Changes as Catalysts of Societal Changes in Past Societies. Studia Geohistorica. Online. 1 March 2020. No. 7, pp. 7-16. [Accessed 2 July 2025]. DOI 10.12775/SG.2019.01.

Issue

No. 7 (2019)

Section

Articles and theses

License

Licencja

Autor/współautor upoważniony przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem. Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich. Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.

Autor/Współautor zgłasza utwór do publikacji w czasopiśmie „Studia Geohistorica” i tym samym potwierdza, że:

  1. Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
  2. Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
  3. Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
  4. Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
  5. Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.

Autor/Współautor udziela Instytutowi Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN i Polskiemu Towarzystwu Historycznemu nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Studia Geohistorica”, na następujących polach eksploatacji:

  1. Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
  2. Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
  3. Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
  4. Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.

Autor/Współautor wyraża zgodę na udzielanie udostępnianie utworu przez Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN i Polskie Towarzystwo Historyczne na licencji:
Creative Commons Uznanie autorstwa – 4.0 Międzynarodowe Deed,
której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode

Stats

Number of views and downloads: 715
Number of citations: 0