Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo
Autoportret artystki w polskiej grafice na tle wizerunków własnych graficzek europejskich i amerykańskich z lat dwudziestych–trzydziestych XX wieku
DOI: http://dx.doi.org/10.12775/AUNC_ZiK.2016.008
Abstrakt
Artykuł dotyczy autoportretów polskich graficzek wykonanych w dwudziestoleciu międzywojennym w odniesieniu do wizerunków własnych tworzonych przez graficzki niemieckie, francuskie, brytyjskie i amerykańskie z tego samego okresu. Omówione zostały różne koncepcje autokreacji i zróżnicowane funkcje autoportretu w twórczości nowoczesnych kobiet (manifest, maska, dziennik intymny, introspekcja, wizerunek dla potomnych, autokarykatura). W graficznym autoportrecie tworzonym przez kobiety odzwierciedlona została świadomość własnej tożsamości i statusu zawodowego; autoportret stał się także świadectwem światopoglądowej przemiany i nowego miejsca kobiet w życiu społeczno-politycznym. Przedmiotem badań jest także autoportret jako element autobiografii.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Druki i opracowania
Artystki polskie, Muzeum Narodowe w Warszawie, koncepcja, wstęp i red.
Agnieszka Morawińska. Warszawa: Muzeum Narodowe, 1991.
Birnbaum, Paula. “A Changing Self-Image”. W Women Artists in Interwar France: Framing Femininities. Farnham–Burlington: Routledge, 2011.
Borowy, Wacław. „Wspomnienie o Wiktorii Goryńskiej”. Tygodnik Powszechny, 21–28 maja, 1950, 7.
Borzello, Frances. A World of Our Own. Women as Artists. London: Thames & Hudson, 2000.
Borzello, Frances. Seeing Ourselves: Women’s Self-Portraits. London: Thames & Hudson,1998.
Dialog czarno na białym. Grafika polska i węgierska 1918–1939, Muzeum
Narodowe w Warszawie–Magyar Nemzeti Galéria w Budapeszcie, tekst Anna Manicka i Katalin Bakos. Warszawa: Muzeum Narodowe, 2009.
Field, Richard S., i Ruth E. Fine. A Graphic Muse: Prints by Contemporary American Women. New York: Hudson Hills, 1987.
Fruhauf, Alina, i Erwin P. Vollmer. Making Faces. Memoirs of a Caricaturist AlineFruhauf.
Santa Barbara: John Daniel & Co, 1990.
Głuchowska, Lidia. Avantgarde und Liebe. Margarete und Stanislaw Kubicki 1910–1945.
Serie: Humboldt-SchriftenzurKunst- und Bildgeschichte. T. 4. Berlin: Gebr. Mann, 2007.
Goryńska, Wiktoria Julia. “Contemporary Wood-Engraving in Poland”. The Print Collector’s Quarterly 22 (1935): 325–347.
Grońska, Maria. Nowoczesny drzewory tpolski. Wrocław: Ossolineum, 1971.
Harvey-Lee, Elisabeth. Mistress of the Graphic Arts: Famous and Forgotten Women
Printmakers, c. 1550 – c. 1950. (Dealer’s Catalogue). Oxford: Elisabeth Harvey-Lee, 1995.
Harvey-Lee, Elisabeth. The Artist Mirrored. A Selection of Artists’ Printed Portraits & Self-
Portraits. North Aston: Elisabeth Harvey-Lee, 2002.
Jaffe, Patricia. Women Engravers. London: Virago, 1988.
Kearns, Martha. Käthe Kollwitz: Woman and Artist. New York: Feminist Press, 1976.
Kossowska, Irena. „Aporia: zwielokrotnione wizerunki, sparafrazowane obrazy”. Konteksty 1–2 (2012): 285–297.
Kossowska, Irena. Narodziny polskiej grafiki artystycznej 1897–1917. Kraków: Universitas,
Kowalczykowa, Alina. Świadectwo autoportretu. Warszawa: Biblioteka WWSH, Fundacja
Humanistyczna, IBL PAN, 2008.
Kulpińska, Katarzyna. „Autoportret w grafice artystów grupy Bunt”. W Bunt a tradycje grafiki w Polsce i Niemczech, Bydgoszcz: Muzeum Okręgowe, 2015.
Kulpińska, Katarzyna. Matryce, odbitki – ślady kobiet. Polskie graficzki i ich twórczość w dwudziestoleciu międzywojennym. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2017.
Lejeune, Philippe. „Patrząc na autoportret”. W Philippe Lejeune, Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii. Tłumaczenie Regina Lubas-Bartoszyńska. Kraków: Universitas, 2001.
Luba, Iwona. Dialog nowoczesności z tradycją. Warszawa: Neriton, 2004.
Margarete Hammerchlag, tekst Raymond Berger. Wien: Galerie bei der Oper, GaleriaWalfischgasse Rudolf Minibacher, 2012.
Meskimmon, Marsha. The Art of Reflection. Women Artists’ Self-Portraiture in the Twentieth Century. New York: Columbia University Press, 1996.
Nagel, Otto. Die Selbstbildnisse der Käthe Kollwitz. Berlin: Henschelverlag, 1965.
Owens, Clive. „Dyskurs Innych: feministki i postmodernizm”. Tłumaczenie Małgorzata Sugiera. W Postmodernizm. Antologia przekładów, oprac. i wstęp Ryszard Nycz. Kraków: Wydawnictwo Baran i Suszczyński, 1997.
Poprzęcka, Maria. „Marie Laurencin”. W Uczta bogiń. Kobiety, sztuka i życie, 44–61. Warszawa: Agora SA, 2012.
Rideal, Liz. Mirror, Mirror. Self-Portraits by Women Artists (with Essays by Whitney
Chadwick and Frances Borzello). London: Watson-Guptill Publications, 2002.
Rylska, Irena. Katalog zbiorów Gabinetu Grafiki. T. 1 Grafika polska w latach 1901–1939.
Wrocław: Muzeum Narodowe, 1983.
Samotyhowa, Nela [Aniela]. „Wiktoria Goryńska. (Portret podwójny)”. Praca Obywatelska
(1934): 14–16.
Sosnowska, Joanna. Poza kanonem. Sztuka polskich artystek 1880–1939. Warszawa: Instytut
Sztuki PAN, 2003.
Stacewicz, Joanna. „Mała rewolucja i wielkie serce. Kontrastowo o Janinie Róży Giedroyć-
Wawrzynowicz”. Aspiracje, wiosna (2009): 48–53.
Stawska, Regina. „Graficzka nieznana”. Art&Business 10 (2008): 66–69.
Stawska, Regina. „Między rylcem a floretem”. Art&Business 11 (2005): 28–31.
Sztuka wszędzie. Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie 1904–1944,
koncepcja Maryla Sitkowska, red. Jolanta Gola, Maryla Sitkowska i Agnieszka Szewczyk. Warszawa: ASP, 2012.
Taylor, Barbara Ann. “Wood Engraving by Women Artists”. Oxford Art Journal 3 (1980)
: 79–82.
Unseen Hands: Women Printers, Binders, and Book-Designers, red. Rebecca Warren Davidson. Princeton University Library, Graphic Arts Collection, 2005. on-line exhibition. http://libweb2.princeton.edu/rbsc2/ga/unseenhands/ occupation.html#5. Dostęp 5 września 2016.
Walczewska, Sławomira. Damy, rycerze i feministki. Kobiecy dyskurs emancypacyjny w Polsce. Kraków: eFKa, 2000.
Wallis, Mieczysław. „Autoportrety artystek”. Wiedza i Życie 10 (1949): 916.
Wallis, Mieczysław. Autoportret. Warszawa: WAiF, 1964.
Wallis, Mieczysław. Autoportrety artystów polskich. Warszawa: WAiF, 1966.
Wiktoria Goryńska 1902–1945: katalog grafiki, oprac. Maryla Sitkowska. Warszawa: Muzeum Narodowe, 1977.
Wydobyć z zapomnienia, red. Jacek Bochiński i Janusz Plapis, tekst Róża Wawrzynowicz-Bilip. Warszawa: Muzeum Historyczne st.m. Warszawy [2008].
Wyprawa w dwudziestolecie, red. Katarzyna Nowakowska-Sito. Warszawa:
Muzeum Narodowe, 2008.
Zientara, Maria. „Artystki polskie i ich sztuka w latach 1900–1939. Cz. IV Przedstawicielki
realizmu”. Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa 29 (2011), 327–362.
