Ekowerwa w kulturze
Zrównoważony rozwój a zarządzanie kulturą i rozwój kadr kultury w kontekście kryzysu klimatyczno-ekologicznego
DOI:
https://doi.org/10.12775/ZWAM.2021.8.15Abstract
Artykuł to efekt współpracy między, zajmującymi się rozwojem kadr kultury i zarządzaniem kulturą, akademikiem i praktyczką. Podjęto ją dla kreowania w sektorze kultury i badań nad nim ekowerwy, rozumianej jako praktyczne działania w obliczu kryzysu klimatyczno-ekologicznego. Tekst zarysowuje historię zrównoważonego rozwoju, diagnozuje powagę kryzysu i syntetyzuje próby stawiania mu czoła przez społeczność międzynarodową, także w kraju. Część teoretyczną zamyka rozważenie sensu terminu „zrównoważony rozwój” i jego powiązań z kulturą. Część empiryczna ilustruje ekowerwę w kulturze przykładami, w oparciu o autoetnograficzne studium tworzenia dwóch aktualnych publikacji poświęconych „zazielenianiu” sektora kultury, pogłębione przez swobodny wywiad z ich autorką, a także sygnalizuje ekowerwę w muzeach. Podsumowanie zastępuje manifest podkreślający kardynalną w obliczu kryzysu klimatyczno-ekologicznego rolę równoważenia zarządzania kulturą i poprzez nie, we wszystkich jego sensach.
Riferimenti bibliografici
Bibliografia
Asikainen, Sari, Brites, Claudia, Plebańczyk, Katarzyna, Rogač Mijatović, Ljiljana, Soini, Katriina, red.
: Culture in Sustainability. Towards a transdisciplinary approach, Jyväskylä: SoPhi.
Barańska, Katarzyna
: Zarządzanie dla wartości, czyli o odpowiedzialności menedżerów kultury słów kilka, „Zarządzanie w kulturze”, tom 7.
Drucker, Peter F.
: Zarządzanie w XXI wieku, przeł. B. Kacprzyńska, Warszawa: Muza.
Folga-Januszewska, Dorota
: Dzieje pojęcia muzeum i problemy współczesne — wprowadzenie do dyskusji nad nową definicją muzeów ICOM, Muzealnictwo, tom 61.
Gruchelski, Marek, Niemczyk, Józef
: Agenda Narodów Zjednoczonych na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i cele zrównoważonego rozwoju — szanse realizacji celów, „Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego”, nr 1.
Hawkes, Jon
: The Fourth Pillar of Sustainability — Culture’s Essential Role in Public Planning, Melbourne: Common Ground Publishing.
Hickel, Jason
: Less is more. How degrowth will save the world, Londyn: William Heinemann.
Jasikowska, Katarzyna, Pałasz, Michał
: Za pięć dwunasta koniec świata. Kryzys klimatyczno-ekologiczny głosem wielu nauk, Kraków: Biblioteka Jagiellońska [w przygotowaniu].
Kolbert, Elizabeth
: Szóste wymieranie. Historia nienaturalna, przeł. T. Grzegorzewska, P. Grzegorzewski, Warszawa: WAB.
Lewandowski, Mateusz
: W poszukiwaniu znaczenia zarządzania kulturą, „Zarządzanie w Kulturze”, tom 11.
Malinowski, Bronisław
: Szkice z teorii kultury, przeł. H. Buczyńska, H. Stasiak, T. Święcka, Warszawa: Książka i Wiedza.
: A Scientific Theory of Culture and other Essays, New York: Oxford University Press.
Malone, Nicholas, Ovenden, Kathryn
: Natureculture, [w:] The International Encyclopedia of Primatology, red. M. Bezanson in., Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
Meadows, Donella H., Meadows, Dennis L., Randers, Jørgen, Herens III, William W.
: The limits to growth. A Report for the Club of Rome’s on the Predicament of Mankind, New York: Universe Books.
Murzyn-Kupisz, Monika
: Kultura i dziedzictwo kulturowe a rozwój zrównoważony, „Studia KPZK”, nr 152.
Orzechowski, Emil
: Dziś nawet żebrak musi być sprawnym menedżerem: o zarządzaniu kulturą i szkolnictwem wyższym, Kraków: Attyka.
Pascual, Jordi
: Polityki kulturalne, rozwój społeczny i innowacyjność instytucjonalna, czyli: dlaczego potrzebujemy Agendy 21 dla kultury?, [w:] Kierunek Kultura. Promocja regionu przez kulturę, red. W. Kłosowski, Warszawa: Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki.
Plebańczyk, Katarzyna
: Kultura i zrównoważony rozwój — wykorzystanie narzędzi partycypacji zaangażowanej, „Zarządzanie w kulturze”, tom 18 nr 3.
: Role kultury we współczesnych strategiach rozwoju zrównoważonego, „Studia Ekonomiczne”, nr 376.
Smil, Vaclav
: Harvesting the biosphere: The human impact, „Population and development review”, tom 37 nr 4.
Smircich, Linda
: Concepts of Culture and Organizational Analysis, „Administrative Science Quarterly”, tom 28 nr 3.
Sokolewicz, Zofia, red.
: Etnologia. Wybór tekstów, Warszawa: PWN.
Tabaka, Joanna
a: Kultura naturze, z Syrenką w tle. Dobre praktyki proekologiczne w warszawskich instytucjach kultury, Warszawa: Miasto Stołeczne Warszawa.
b: Zielona instytucja kultury. O stawaniu się miejscem kultury przyjaznym naturze, Poznań: MKiDN.
Throsby, David
: Culture, Economics and Sustainability, „Journal of Cultural Economics”, nr 19.
UN Environment
: Global Environment Outlook — GEO-6: Summary for Policymakers, Nairobi: Cambridge University Press.
Wołczek, Przemysław
: Ewolucja podejścia do koncepcji zrównoważonego rozwoju na arenie międzynarodowej, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 338.
WWF, Almond, Rosamunde, Grooten, Monique, Petersen, Tanya, red.
: Living Planet Report 2020 — Bending the curve of biodiversity loss, Gland: WWF.
Strony internetowe
Britannica
britannica.com/topic/museum-cultural-institution; data odczytu: 24.07.2021a.
britannica.com/topic/Alexandrian-Museum; data odczytu: 24.07.2021b.
CBD — Konwencja o różnorodności biologicznej
cbd.int/doc/legal/cbd-en.pdf; data odczytu: 24.07.2021.
Climate NASA — NASA Global Climate Change, Vital Signs of the Planet
climate.nasa.gov/evidence; data odczytu: 25.07.2021.
Dashboards — Sustainable Development Report
dashboards.sdgindex.org; data odczytu: 24.07.2021a.
dashboards.sdgindex.org/profiles/poland; data odczytu: 24.07.2021b.
EC — European Commission — Environment — Sustainable Development
ec.europa.eu/environment/archives/eussd/index.htm; data odczytu: 24.07.2021.
Facebook — MUZEA DLA KLIMATU
facebook.com/groups/959855331103737; data odczytu: 24.07.2021.
Gov.pl — Serwis Rzeczypospolitej Polskiej
gov.pl/web/rozwoj-praca-technologia/monitoring-realizacji-agendy-2030; data odczytu: 24.07.2021a.
gov.pl/web/klimat/badania-swiadomosci-ekologicznej; data odczytu: 24.07.2021b.
gov.pl/web/rozwoj-praca-technologia/ubostwo-energetyczne-dotyka-nadal-46-mlnpolakow-glownie-mieszkancow-terenow-wiejskich-i-mniejszych-miast; data odczytu: 24.07.2021c.
Greenpeace
greenpeace.org/canada/en/story/25523/it-was-historic-7-6-million-strike-for-climateaction; data odczytu: 24.07.2021.
IISD — International Institute for Sustainable Development
iisd.org/articles/stockholm-and-birth-environmental-diplomacy; data odczytu: 24.07.2021.
instagram.com/p/BnadXk1lQpK; data odczytu: 24.07.2021.
IPCC — Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu
ipcc.ch/about; data odczytu: 24.07.2021a.
ipcc.ch/2020/08/31/st-30th-anniversary-far; data odczytu: 24.07.2021b.
ipcc.ch/assessment-report/ar6; data odczytu: 24.07.2021c.
Joanna Tabaka
joannatabaka.pl/omnie; data odczytu: 24.07.2021.
Ki Culture
kiculture.org/ki-books; data odczytu: 24.07.2021.
Nauka o klimacie
naukaoklimacie.pl/aktualnosci/jak-nam-idzie-realizacja-porozumienia-paryskiegojak-pokazuje-raport-emissions-gap-bardzo-zle-460; data odczytu: 24.07.2021.
News — Artnet
news.artnet.com/art-world/bp-ends-tate-sponsorship-2017-447041; data odczytu: 24.07.2021.
Polityka
polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/1975216,1,zbojkotujmy-marazm.read;data odczytu: 24.07.2021.
PTGEO — Polskie Towarzystwo Geograficzne, Projekt Geodesola
ptgeo.org.pl/geodesola/zrownowazony-rozwoj; data odczytu: 24.07.2021.
Public WMO — Światowa Organizacja Meteorologiczna
public.wmo.int/en/media/press-release/2020-was-one-of-three-warmest-years-record; data odczytu: 24.07.2021.
SDG Knowledge Hub, a project by International Institute for Sustainable Development
sdg.iisd.org/news/governments-begin-negotiating-2022-political-declaration-onenvironment; data odczytu: 24.07.2021.
SDGS — UN, Department of Economic and Social Affairs, Sustainable Development
sdgs.un.org/goals; data odczytu: 24.07.2021.
Sustainable Development Goals Knowledge Platform
sustainabledevelopment.un.org/milestones/wced; data odczytu: 24.07.2021a.
sustainabledevelopment.un.org/content/documents/5987our-common-future.pdf; data odczytu: 24.07.2021b.
sustainabledevelopment.un.org/content/documents/Agenda21.pdf; data odczytu: 24.07.2021c.
sustainabledevelopment.un.org/index.php?page=view&nr=23&type=400&menu=35; data odczytu: 24.07.2021d.
UN — Organizacja Narodów Zjednoczonych
un.org/en/conferences/environment/stockholm1972; data odczytu: 24.07.2021a.
un.org/en/conferences/environment/rio1992; data odczytu: 24.07.2021b.
un.org/en/conferences/environment/newyork2000; data odczytu: 24.07.2021c.
un.org/en/conferences/environment/johannesburg2002; data odczytu: 24.07.2021d.
un.org/en/conferences/environment/rio2012; data odczytu: 24.07.2021e.
un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/RES/66/288&Lang=E; data odczytu: 24.07.2021f.
un.org/en/conferences/environment/newyork2015; data odczytu: 24.07.2021g.
un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/RES/70/1&Lang=E; data odczytu: 24.07.2021h.
UN Docs — Dokumenty Organizacji Narodów Zjednoczonych
undocs.org/en/A/RES/2398(XXIII); data odczytu: 24.07.2021a.
undocs.org/en/A/RES/55/2; data odczytu: 24.07.2021b.
UNFCCC — Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu
unfccc.int/files/essential_background/background_publications_htmlpdf/application/pdf/conveng.pdf; data odczytu: 24.07.2021a.
unfccc.int/process/bodies/supreme-bodies/conference-of-the-parties-cop; data odczytu:24.07.2021b.
unfccc.int/resource/docs/convkp/kpeng.pdf; data odczytu: 24.07.2021c.
unfccc.int/sites/default/files/english_paris_agreement.pdf; data odczytu: 24.07.2021d.
We Are Museums
wearemuseums.com/events; data odczytu: 24.07.2021.
Wilanów — Pasaż Wiedzy, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
wilanow-palac.pl/skad_sie_wzielo_muzeum.html; data odczytu: 24.07.2021.
Youtube — Greta Thunberg speech at COP24
youtube.com/watch?v=2fycgrYgXpA; data odczytu: 24.07.2021.
Ziemianie atakują — raport
ziemianieatakuja.pl; data odczytu: 24.07.2021.
Downloads
Pubblicato
Come citare
Fascicolo
Sezione
Licenza
Copyright (c) 2021 Michał Pałasz, Joanna Tabaka
Questo lavoro è fornito con la licenza Creative Commons Attribuzione - Non opere derivate 4.0 Internazionale.
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:
a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Stats
Number of views and downloads: 546
Number of citations: 0