Ratowanie książek w jidysz. Recenzja książki Aarona Lanskiego Przechytrzyć historię. Niezwykłe przygody człowieka, który ocalił milion książek w jidysz, przekład Agnieszka Nowak-Młynikowska. Sopot: Smak Słowa, 2020. ISBN 978-83-66420-14-4, ss. 368.

Abstrakt

Po II wojnie światowej głównym ośrodkiem języka jidysz stały się Stany Zjednoczone. Emigrujące z Europy Wschodniej do USA rodziny często zabierały ze sobą książki, a później na osiadłych terenach drukowali swoją literaturę. Los licznie zgromadzonych i poniekąd później odrzuconych w USA księgozbiorów w języku jidysz wynikał z faktu, że żydowscy imigranci często byli nienasyconymi czytelnikami, a gdy umierali, ich cenne kolekcje trafiały w ręce dzieci czy wnuków, które nie znały języka przodków. W sprzyjających okolicznościach trafiały one do bibliotek przy synagogach, najczęściej jednak lądowały na strychach lub nawet na śmietnikach, co powodowało ich bezpowrotne zniszczenie. Amerykanin Aaron Lansky wraz z grupą entuzjastów postanowił jednak to dziedzictwo uratować, dzięki czemu udało się ocalić 1,5 miliona książek.