Księgozbiór uczniowski przyszłego toruńskiego bibliofila Eugeniusza Przybyła (1884–1965)
DOI:
https://doi.org/10.12775/TSB.2012.001Słowa kluczowe
bibliofilstwo, Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, inwentarze, kolekcjonerstwo, Przybył Eugeniusz, ToruńAbstrakt
Artykuł prezentuje sylwetkę Eugeniusza Przybyła – jednego z czołowych postaci toruńskiego środowiska bibliofilskiego okresu międzywojennego oraz pierwszych dziesiątek lat po drugiej wojnie światowej. Przybył z wykształcenia był malarzem, ukończył krakowską Akademię Sztuk Pięknych. W 1920 r. osiadł w Toruniu, pozostając w nim do śmierci w 1965 r. Działał w wielu toruńskich towarzystwach, był m.in. współzałożycielem Konfraterni Artystów i Towarzystwa Bibliofilów w Toruniu. Jako bibliofil zajmował się przede wszystkim swoim księgozbiorem, powiększając go nieprzerwanie o bieżącą produkcję książkową. Wśród tych nabytków ważne miejsce zajmowały książki artystyczne, a także książki wytworne, m.in. również współcześnie wysoko cenione na rynku aukcyjnym książki awangardy. Wzbogacał swoje zbiory także o nabytki antykwaryczne. W tym czasie do jego zbiorów wpłynęło przeszło pół setki starych druków, wśród nich jeden inkunabuł, tej klasy cymelium jak Biblia Brzeska oraz szereg rzadkich elzewirów, poloników etc. Jego księgozbiór tuż przed II wojną światową liczył ok. 6 tys. woluminów, a po niej poszerzył się o kolejne 4 tys. tomów. Tekst przybliża początki księgozbioru Przybyła przypadające na lata nauki w gimnazjum częstochowskim. Autor tekstu odtwarza je zarówno na podstawie inwentarza zbioru bibliofila przechowywanego w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu, jak również wspomnień jego małżonki.Bibliografia
Adamczyk D., Instytucje wydawnicze Polskiej Partii Socjalistycznej 1892/1893–1948, Kielce 1997.
Adamczyk D., Polskie placówki wydawnicze we Lwowie w dobie autonomii galicyjskiej, Kielce 1996.
Bełkot J., Przybyszewski K., Przybył Eugeniusz, [w:] Toruński słownik biograficzny, t.1, pod red. K. Mikulskiego, Toruń 1998, s. 209–210.
Biernacka M., Okuń Edward Franciszek Mateusz, [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających, t. 6, pod red. K. Mikockiej-Rachubowej i M. Biernackiej, Warszawa 1998, s. 226–227.
Broda H., Działalność drukarska i bibliofilska Wacława Anczyca, „Roczniki Biblioteczne” R. 33: 1929, s. 127–149.
Dębicki Z., Książka i człowiek, ed. 2, Warszawa 1923.
Dunin J., Książeczki dla grzecznych i niegrzecznych dzieci: z dziejów polskich publikacji dla najmłodszych, Wrocław 1991.
Grzybowska A., Kuś D., Arcydzieła Polskich i Obcych Pisarzy, seria oficyny Feliksa Westa w Brodach (1902-1914), „Rocznik Zakładu Narodowego im. Ossolińskich” R. 9: 1974, s. 159–186.
Hertz P., Notatki z obu brzegów Wisły, Warszawa 1955.
Hutnikiewicz A., Z pism rozproszonych. Wybrał i koment. opatrzył J. Kryszak, Toruń 2006.
Jarzębowski L., Eugeniusz Przybył (1884–1965), artysta i bibliofil, Janina Przybyłowa, (1892–1975), [w:] Wybitni ludzie dawnego Torunia, pod red. M. Biskupa, Warszawa–Poznań–Toruń 1982, s. 301–305.
Jarzębowski L., Przybył Eugeniusz, [w:] Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, pod red. S. Gierszewskiego, t. 3, Gdańsk 1997, s. 509.
Jarzębowski L., Przybył Eugeniusz, [w:] Słownik pracowników książki polskiej. Suplement, Warszawa–Łódź 1986, s. 179.
Jaworska J., Początki księgarstwa w Łodzi, „Roczniki Biblioteczne” R. 13: 1969, z. 1/2, s. 117–137.
Juszczak W., Wojtkiewicz i nowa sztuka, Kraków 2000.
Kocójowa M., Testament Władysława Anczyca napisany w Krakowie 7 marca 1883 r., „Roczniki Biblioteczne R. 31: 1987, s. 333–368.
Kozłowski J., Proletariacka Młoda Polska, Warszawa 1986.
Kudelska D., Juliusz Słowacki i sztuki plastyczne, Lublin 1997.
Ladorucki J., Pozostawałem w kręgu książki… Rozmowy z profesorem Januszem Duninem o bibliologii, medioznawstwie i zwyczajnym życiu, Łódź 2008.
Lech M. J., Księgarze i księgarnie w Królestwie Polskim 1869–1905. Materiały ze źródeł archiwalnych, Warszawa 1980, s. 131–136.
Leokajtis H., Zarys dziejów „Księgarni Polskiej” Bernarda Połonieckiego we Lwowie 1889–1939, „Roczniki Biblioteczne” R. 14: 1970, z. 3–4, s. 827–873.
Makowiecki T., Poeta-malarz. Studium o Stanisławie Wyspiańskim, Warszawa 1969.
Mendykowa A., Udział Bandtkiego w działalności Kornów, „Roczniki Biblioteczne” R. 11: 1967, s. 97.
Mocarska-Tyc Z., Jacka Malczewskiego inspiracje Słowackim. Wokół Zatrutej studni, [w:] Z. Mocarska-Tyc, Tropy przymierzy: o literaturze dziewiętnastowiecznej i miejscach jej zbliżeń z malarstwem, Toruń 2005, s. 213–224.
Nagórska I., Początki czytelnictwa dzieci i młodzieży w Łodzi, „Bibliotekarz” T. 39: 1971, nr 11/12 , s. 350–357.
Ostrowska E., Drukarnia Władysława Anczyca i Spółki w Krakowie w latach 1875–1949, „Rocznik Krakowski” R. 56: 1990, s. 201–210.
Pieńkowska K., Łódzka Wypożyczalnia Książek. Przyczynek do dziejów bibliotek oświatowych, Łódź 1999.
Przewodnik po Częstochowie i okolicy, Warszawa 1909.
Rola H., Częstochowa w latach 1905–1918, [w:] Dzieje Częstochowy od zarania do czasów współczesnych, Katowice, 1954, s. 110–125.
Ruskin J., O skarbach królewskich, Warszawa 1901.
Rymkiewicz J. M., Słowacki. Encyklopedia, Warszawa 2004.
Spałek K., Zarys dziejów księgarstwa w Częstochowie do roku 1950, „Roczniki Biblioteczne” R. 17: 1973, z. 1–2, s. 206–216.
Tłuczek E., Zukerkandlowie ze Złoczowa (Biblioteka Powszechna): komunikat, [w:] Kraków – Lwów. Książki – czasopisma – biblioteki, pod red. H. Kosętki, Kraków 2006, s. 214–216.
Tołstoj L., Co to jest sztuka?, z dodatkiem Co to jest sztuka E. Abramowskiego, z przedm. J. Iwaszkiewicza, Kraków 1980.
Wołyński J., Wspomnienia z czasów szkolnictwa rosyjskiego w b. Królestwie Polskiem 1868–1915, Warszawa 1936.
Wyspiański Stanisław. Dzieła malarskie, tekst S. Przybyszewski i T. Żuk-Skarszewski, Bydgoszcz 1925.
Zagrodzki J., E. M. Lilien zapomniany modernista, „Bibliofil” 1987 [jesień], s. 4–5.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 394
Liczba cytowań: 0