Bibliotekarz w sieci stereotypów i uprzedzeń – o postawach wobec osób z niepełnosprawnością czytelniczą
DOI:
https://doi.org/10.12775/TSB.2010.002Słowa kluczowe
czytelnictwo, stereotyp bibliotekarza, obsługa osób niepełnosprawnychAbstrakt
Artykuł stanowi sygnalizację najistotniejszych problemów, wobec jakich staje bibliotekarz prowadzący obsługę biblioteczną i informacyjną ludzi dotkniętych różnymi rodzajami niepełnosprawności czytelniczej. Rozważania usytuowane są w kontekście barier psychologicznych i społeczno-kulturowych, które wynikają ze stereotypowego postrzegania osób niepełnosprawnych. Wskazane są również: wiedza, umiejętności i cechy osobowe, jakie powinni posiadać bibliotekarze, aby uniknąć pułapki stereotypów i uprzedzeń, a we właściwy sposób służyć ludziom niepełnosprawnym, którzy zwykle mają problemy z odbiorem standardowych publikacji. Artykuł kończy omówienie powinności pracowników bibliotek wobec użytkowników o specjalnych potrzebach. Powinności te wypływają m.in. z Kodeksu etyki bibliotekarza i pracownika informacji naukowej, zaleceń IFLA oraz polskiego projektu Ustawy o wyrównywaniu szans osób z niepełnosprawnością, zaś ich respektowanie zapobiega przejawom dyskryminacji osób niepełnosprawnych w instytucjach użyteczności publicznej, w tym - w bibliotekach.Bibliografia
Vademecum bibliotekarza: praktyczne i aktualne informacje dla bibliotekarzy, pod red. L. Bilińskiego, Warszawa 2002.
Biblioteki Publiczne w Liczbach [on-line]. Biblioteka Narodowa: Pracownia Biblioteko-znawstwa, Instytut Książki i Czytelnictwa [dostęp 30 listopada 2009]. Dostępny w World Wide Web: http://www.bn.org.pl/index.php/zasoby-cyfrowe-i-linki/elektroniczne-publikacje-bn/biblioteki-publiczne-w-liczbach.
Bieganowska A., Model niepełnosprawności w mediach a postawy wobec osób niepełnosprawnych, „Szkoła Specjalna” 2005, nr 5, s. 362.
Chlewiński Z., Stereotypy, struktura, funkcje, geneza. Analiza interdyscyplinarna, [w:] Stereotypy i uprzedzenia, pod red. Z. Chlewińskiego, Warszawa 1992.
Chmielewska-Banaszak D., W matni stereotypów. Puls. Pismo Obywatelskie [on-line] 2008, wrzesień [dostęp 30 listopada 2009]. Dostępny w World Wide Web: http://www.puls.ctinet.pl/index.php?bmF2PTI mZGJpX3Jvaz0yMDA4JmRiaV9taWVzaWFjPTkmZGJpX2lkPTc1NA==.
Czajkowski F., Rola czytania i materiałów czytelniczych w rehabilitacji osób z niesprawnościami, „Acta UNC, Bibliologia II−III, Nauki Humanistyczno-Społeczne”, z. 328, Toruń 1998, s. 613−614.
Człowiek bez barier [on-line]. GoldenLine.pl [dostęp 30 listopada 2009]. Dostępny w World Wide Web: http://www.goldenline.pl/forum/czlowiek-bez-barier/848332.
Eckert U., Problemy czytelnictwa osób niesłyszących, „Szkoła Specjalna” 1987, nr 2, s. 131−132.
Głuchota a język, pod red. S. Grabiasa, Lublin 1994.
Szczepankowski B., Niesłyszący, głusi, głuchoniemi, Warszawa 1999.
Kodeksy etyki bibliotekarskiej na świecie. Antologia narodowych kodeksów etycznych, pod red. Z. Głębołysia i J. Tomaszczyka, Warszawa 2008.
Korzon A., Mity i stereotypy myślowe o niepełnosprawnych intelektualnie w środowisku społecznym, [w:] Człowiek z niepełnosprawnością intelektualną, pod red. Z. Janiszewskiej-Nieścioruk, Kraków 2004, s. 31−32.
Krakowiak K., Szkice o wychowaniu dzieci z uszkodzeniami słuchu, Lublin 2006.
Kurcz I., Zmiana stereotypów: Jej mechanizmy i granice, [w:] Stereotypy i uprzedzenia. Uwarunkowania psychologiczne i kulturowe, pod red. M. Kofty, A. Jasińskiej-Kania, Warszawa 2001.
Miluska J., Obrazy społeczne grup narażonych na dyskryminację. Uwarunkowania społeczno-demograficzne i psychologiczne, Poznań 2008.
Mudimann D. [et al.], Open to all? The public library and social exclusion. Vol. 2, [London] 2000.
Norlin D., Helping adults with mental retardation satisfy their information needs, [w:] Information services for people with developmental disabilities: the library manager’s handbook, ed. by L. L. Walling, M. M. Irvin, Westport, London 1995, s. 181–195.
Ostrowska A., Niepełnosprawni w społeczeństwie, Warszawa 1994.
Projekt „Ustawa o wyrównywaniu szans osób z niepełnosprawnością” [on-line]. niepełnosprawni.pl [dostęp 30 listopada 2009]. Dostępny w World Wide Web: http://www.niepelnosprawni.pl/files/www.niepelnosprawni.pl/public/formularze/ustawa_ostateczna.pdf.
Psychologia, pod red. J. Strelau, t. 3, Gdańsk 2000.
Smółka P., Jak skutecznie szkolić umiejętności interpersonalne? [on-line]. Psychologia.net.pl [dostęp 30 listopada 2009]. Dostępny w World Wide Web: http://www.psychologia.net.pl/artykul.php?level=160.
Społeczna percepcja niepełnosprawności i niepełnosprawnych w Polsce. Komunikat z badania zrealizowanego na zlecenie IMPEL S.A. [on-line]. Warszawa: TNS OBOP, 2002, 33 s. [dostęp 30 listopada 2009]. Dostępny w World Wide Web: http://www.tns-global.pl/abin/r/1293/143-02.pdf.
Stanisławski P., Od ofiary do herosa – jak nas pokazują media. Magazyn Integracja [on-line] 2003, nr 5 [dostęp 30 listopada 2009]. Dostępny w World Wide Web: http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/3822.
Stephan W. G., Stephan C.W., Wywieranie wpływu przez grupy, Gdańsk 2003.
Stereotyp, [w:] Wielka encyklopedia powszechna, t. 11, Warszawa 1968, s. 83.
Szczepankowski B., Problemy czytelnictwa w środowisku niesłyszących, [w:] Prawo do czytania. Człowiek niepełnosprawny w bibliotece. Alternatywne materiały czytelnicze. Materiały z międzynarodowego seminarium, Toruń 1994, s. 55−66.
The Libraries Serving Persons with Print Disabilities Section [on-line]. IFLA Website [dostęp 30 listopada 2009]. Dostępny w World Wide Web:. http://www.ifla.org/en/lpd.
Tokarzewskiego S., Umiejętności interpersonalne nauczyciela, pedagoga, wychowawcy [on-line]. edux.pl [dostęp 30 listopada 2009]. Dostępny w World Wide Web: http://www.edukacja.edux.pl/p-1205-umiejtnoci-interpersonalne-nauczyciela.php.
Twardowski A., Postawy otoczenia społecznego wobec osób niepełnosprawnych i ich rodzin, [w:] Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, pod red. I. Obuchowskiej, Warszawa 1991, s. 35−39.
Weber D. J., Historical overview, [w:] Library services for the handicapped adult, ed. by. J. L. Thomas, C. H. Thomas, Phoenix 1982, s. 3–11.
Weigel B., Stereotypy i uprzedzenia etniczne u dzieci i młodzieży, Warszawa 1999.
What is a print disability? [on-line]. Recording for the Blind & Dyslexic, Inc. [dostęp 30 listopada 2009]. Dostępny w World Wide Web: http://www.learningthroughlistening.org/About-RFB-D/Understanding-RFB-D/The-Population-RFB-D-Serves/What-is-a-Print-Disability/63/.
Wojciechowski J., Bibliotekarstwo: kontynuacje i zmiany, Kraków 1999.
Wojciechowski J., Podstawy pracy z czytelnikiem, Warszawa 1991.
Woźniczka-Paruzel B., Osoby z niesprawnościami czytelniczymi w bibliotece – sygnalizacja problemu, „Acta Universitatis Nicolai Copernici [dalej cyt.: Acta UNC], Bibliologia IV, Nauki Humanistyczno-Społeczne”, z. 340, Toruń 2000.
Zbieg A., Szwedowicz A., Głusi – milczący cudzoziemcy [on-line]. Slaboslyszacy.pl [dostęp 30 listopada 2009]. Dostępny w World Wide Web: http://www.slaboslyszacy.pl/info,249.html.
Żuraw A., Uczestnictwo kulturalne młodzieży niepełnosprawnej, Warszawa 1996.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 192
Liczba cytowań: 0
