Pomiara włóczna Bielska sporządzona przez Stanisława Dziewałtowskiego Skoczka w 1560 r.
DOI:
https://doi.org/10.15290/sp.2021.29.02Słowa kluczowe
Bielsk Podlaski, pomiara włóczna, Podlasie, małe miasta, epoka wczesnonowożytnaAbstrakt
Artykuł omawia kwestię pomiary włócznej przeprowadzonej w Bielsku na Podlasiu w 1560 r. przez Stanisława Dziewiałtowskiego Skoczka. Jego uzupełnieniem jest edycja źródłowa notatki sporządzonej na podstawie rejestru niniejszej pomiary, który nie zachował się w oryginale. Całość stanowi uzupełnienie planu Bielska w 1563 r. wraz z komentarzem, które ukażą się w ramach Atlasu historycznego Polski.
Bibliografia
Źródła rękopiśmienne:
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie
- Archiwum Roskie, sygn. 1115
- Archiwum Skarbu Koronnego, dz. I, sygn. 47, 70; dz. LIV, sygn. 29
- Bielskie miejskie, nr 1–3
- Metryka Koronna, Księgi Wpisów, sygn. 108; dz. XVIII, sygn. 64
- Zbiór Ignacego Kapicy Milewskiego „Kapicjana”, sygn. 10
Archiwum Państwowe w Białymstoku
- Kamera Wojny i Domen, sygn. 2816
- Księgi grodzkie i ziemskie podlaskie, Księga grodzka brańska 1640-1641
Biblioteka Książąt Czartoryskich w Krakowie
- rkps. 1099
Lietuvos Mokslų Akademijos Vrublevskių Biblioteka
- f. 41-394
Muzeum Podlaskie w Białymstoku
- sygn. H/D/506
Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі Гродна
- f. 126-1-105; f. 877-2-1-2.
Rosyjskie Państwowe Archiwum Historyczne w Petersburgu
- f. 1293-166-10
Vilniaus universiteto biblioteka
- sygn. F4-A1660, F4-A1661; F5-A41-7932
Źródła drukowane
Bukowski W., Michaluk D., Najdawniejsze przywileje królewskiego miasta Bielska w XV i XVI w., Ciechanowiec–Warszawa 2018.
Fragment lustracji starostwa bielskiego z 1560 r., „Bielski Almanach Historyczny”, 2016.
Górnicki Ł., Dzieje w Koronie Polskiej, oprac. H. Barycz, Wrocław 2003.
Gwagnin, Z kroniki Sarmacji europejskiej. Opisanie Polski, W. Ks. Litewskiego, Ziemie ruskiej, Ziemie pruskiej, Ziemie inflandzkiej, Ziemie żmudzkiej, wyd. K.J. Turowski, Kraków 1860.
Kazimierski J., Rejestr pomiarowy miasta Suraża z roku 1562, „Teki Archiwalne”, 1954.
Kronika halicko-wołyńska (Kronika Romanowiczów), wyd., wstęp i przyp. D. Dąbrowski, A. Jusupowić, współpr. I. Juriewa, A. Majorow, T. Wiłkuł, Kraków–Warszawa 2017, Pomniki Dziejowe Polski, ser. 2, t. 16.
Lietuvos Metrika. Knyga nr 3 (1440–1498), wyd. L. Anužytė, A. Baliulis, Vilnius 1998.
Lustracja województwa podlaskiego 1602 roku, wyd. M. Sierba, Warszawa 2017.
Lustracje województwa podlaskiego 1570 i 1576, wyd. J. Topolski, J. Wiśniewski, Wrocław–Warszawa 1959.
Rejestr pomiary włócznej Kleszczel z roku 1560, oprac. J. Zieleniewski, „Studia Podlaskie”, 3, 1991.
Zbiór dziejopisów polskich w czterech tomach zawartych, t. 1: Kronika Marcina Bielskiego niegdyś w Krakowie drukowana, teraz znowu doprowadzeniem aż do Augusta III przedrukowana, wyd. F. Bohomolec, Warszawa 1764.
Акты издаваемые Виленскою Археографическою Коммиссıею, t. 14: Инвентари имѣнıй XVI-го столѣтıя, Вильна 1888.
Описаніе Рукопснаго Отдьленія Виленской Публичной Библіотеки, t. 4, Wilno 1903.
Literatura przedmiotu:
Atlas historyczny Polski. Województwo podlaskie w drugiej połowie XVI w., red. M. Gochna, B. Szady, Warszawa 2021 [w druku].
Beszta-Borowski E., Dzieje parafii katolickiej Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja w Bielsku Podlaskim, Drohiczyn–Warszawa 2012.
Ferenc M., Dwór Zygmunta Augusta. Organizacja i ludzie, wyd. II, Oświęcim 2014.
Fionik D., Sosna G., Dzieje cerkwi w Bielsku Podlaskim, Białystok 1995.
Gąsiorowski A., Itineraria dwu ostatnich Jagiellonów, „Studia Historyczne”, 16, 1973.
„Informator Archeologiczny. Badania. Rok 1976”, 10, 1977.
Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI w. do połowy XIX w., red. K. Lepszy, Warszawa 1953.
Jaroszewicz J., Miasto Bielsk, wstęp B. Białokozowicz, tłum. J. Ostapkowicz, Bielsk Podlaski 2007.
Jaroszewicz J., Obraz Litwy pod względem jej cywilizacji od czasów najdawniejszych do końca wieku XVIII, cz. 2: Litwa w pierwszych trzech wiekach po przyjęciu wiary chrześcijańskiej, Wilno 1844.
Katalog zabytków sztuki. Województwo podlaskie (białostockie). Powiat bielski, oprac. Z. Michalczyk, D. Piramidowicz, K. Uchowicz, M. Zgliński, [w:] Katalog zabytków sztuki w Polsce. Seria Nowa, red. M. Zgliński, t. 12, z. 4, Warszawa 2019.
Konończuk W., Nieznany plan Bielska z 1834 r. Z dziejów kształtowania się układu przestrzennego miasta, „Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego” 26, 2020.
Maciejczuk J., Sprawozdanie z badań i nadzorów archeologicznych w Bielsku Podlaskim na ulicy Zamkowej 26 VI–15 IX 1997, mps, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Białymstoku.
Maroszek J., Katolicy – unici w Bielsku Podlaskim w latach 1596–1839, [w:] Bielsk Podlaski. Studia i materiały do dziejów miasta, red. Z. Romaniuk, Bielsk Podlaski 1999.
Mazuruk K., Stanowiska archeologiczne Bielska Podlaskiego na tle historiografii, „Białoruskie Zeszyty Historyczne”, 2004, 21.
Mironowicz A., Podlaskie ośrodki i organizacje prawosławne w XVI i XVII wieku, Białystok 1991.
Misiuk Z., Badania archeologiczne w Bielsku Podlaskim na ul. Poniatowskiego 14 przeprowadzone we wrześniu 2003 r., „Białoruskie Zeszyty Historyczne”, 2005, 23.
Ochmański J., Dawna Litwa. Studia historyczne, Olsztyn 1986.
Pawlata L., Badania archeologiczne na starym mieście w Bielsku Podlaskim na tle wyników dotychczasowych badań, „Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego”, 21, 2015.
Pietkiewicz K., Itinerarium króla Aleksandra Jagiellończyka 1492–1506, Warszawa 2016.
Polechow S., Itinerarium wielkiego księcia litewskiego Witolda: 4/5 sierpnia 1392–27 października 1430, „Rocznik Lituanistyczny”, 5, 2019, s. 9–120.
Sierba M., Bielsk Podlaski, [w:] Atlas historyczny Polski. Województwo podlaskie w drugiej połowie XVI w., red. M. Gochna, B. Szady, Warszawa 2021 [w druku].
Szymański W., Komunikat o wynikach sondażowych badań grodzisk w Bielsku Podlaskim i we Wnorach-Wypychach, „Rocznik Białostocki”, 13, 1976.
Wrede M., Itinerarium króla Stefana Batorego 1576–1586, Warszawa 2010.
Wrede M., Itinerarium króla Zygmunta III 1587–1632, Warszawa 2019.
Zieleniewski J., Powstanie i rozwój układu przestrzennego Bielska Podlaskiego w XIV–XVIII wieku, „Studia Podlaskie”, 1, 1990.
Zieleniewski J., Średniowieczny zespół osadniczo-obronny w Bielsku Podlaskim. Siedziba namiestników bielskich w panoramie miasta z pierwszej połowy XVI w., [w:] Europa Orientalis. Polska i jej wschodni sąsiedzi od średniowiecza po współczesność. Studia i materiały ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Alexandrowiczowi w 65 rocznicę urodzin, red. Z. Karpus, T. Kempa, D. Michaluk, Toruń 1996.
Zieleniewski J.,, Bielsk Podlaski – topografia historyczna w XII–XVIII w., Białystok 1980–1981, praca magisterska pod kier. prof. S. Alexandrowicza.
Покровский Ф.В., Археологическая карта Гробненской губернии, Вильна 1896.
Pobrania
Sklep wydawnictwa:
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 503
Liczba cytowań: 0