MOTYWY CHARAKTERYSTYCZNE DLA MISTYKI MERKĀBĀH W TARGUMIE JONATANA DO KSIĘGI EZECHIELA
DOI :
https://doi.org/10.12775/SPLP.2025.015Mots-clés
tron-rydwan Boży, Targum Jonatana do Księgi Ezechiela, merkābāh, mistycyzm, literatura na temat pałaców niebiańskich (hêkālôt), QumranRésumé
Przedmiotem najwcześniejszych spekulacji mistycznych był tron Boży w niebiosach o kształcie rydwanu (merkābāh) z wizji Ezechiela (Ez 1 i 10), stąd nie dziwi fakt, że w Targumie Jonatana do Księgi Ezechiela pojawiają się liczne aluzje i odniesienia do mistyki merkābāh. W niniejszym artykule zostanie przeprowadzona analiza tekstów targumicznych zawierających elementy mistyki merkābāh, mianowicie obraz Boga zasiadającego na tronie-rydwanie, wygląd i funkcje czterech istot żyjących, wysławianie Boga przez istoty niebiańskie, motyw wznoszenia się/wstępowania do niebios przez mistyka, opis chwały Bożej wypełniającej nową Świątynię oraz motyw nowej Jerozolimy jako odwzorowanie miasta niebiańskiego.
Références
Alexander, P.S., Targum, Targumim, w: The Anchor Bible Dictionary, red. D.N. Freedman, i in., New York 1992, t. VI, s. 320-331.
Arbel, V.D., Beholders of Divine Secrets: Mysticism and Myth in the Hekhalot and Merkavah Literature, Albany 2003.
Collins, J.J., A Throne in the Heavens: Apotheosis in Pre-Christian Judaism, w: Death, Ecstasy and Otherworldly Journeys, red. J.J. Collins, M. Fishbane, Albany 1995, s. 43-58.
Cook, S.L., Ezekiel 38-48. A New Translation with Introduction and Commentary (Anchor Bible 22B), New Haven – London 2018.
Damsma, A., The Targumic Toseftot to Ezekiel (Studies in the Aramaic Interpretation of Scripture 13), Leiden 2012.
Davila, J.R., Descenders to the Chariot: The People behind the Hekhalot Literature (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 70), Leiden 2001.
Davila, J.R., Liturgical Works (Eerdmans Commentaries on the Dead Sea Scrolls 6), Grands Rapids 2000.
Davila, J.R., The Ancient Jewish Apocalypses and the Hekhalot Literature, w: Paradise Now: Essays on Early Jewish and Christian Mysticism, red. A.D. DeConick (Society of Biblical Literature. Symposium Series 11), Atlanta 2006, s. 105-125.
Dimant, D., 4QPseudo-Ezechiel a, w: Qumran Cave 4. XXI: Parabiblical Texts, Part 4: Pseudo-Prophetical Texts, red. D. Dimant (Discoveries in the Judaean Desert 30), Oxford 2001, s. 42-51 + pl. I.
Dimant, D., J. Strugnell, The Merkabah Vision in Second Ezekiel (4Q384 4), “Revue de Qumran” 14 (1990), s. 331-348.
Eichrodt, W., Ezekiel: A Commentary, tłum. C. Quin (Old Testament Library), Philadelphia 1970.
Flesher, P.V.M., B. Chilton, The Targums: A Critical Introduction (Studies in the Aramaic Interpretation of Scripture 12), Leiden 2011.
Ginzberg, L., Legends of the Jews, I-II, tłum. H. Szold, P. Radin, Philadelphia 2003.
Gruenwald, I., Apocalyptic and Merkavah Mysticism (Ancient Judaism and Early Christianity 90), Leiden 2014 (wyd. 2).
Gruenwald, I., From Apocalypticism to Gnosticism: Studies in Apocalypticism, Merkavah Mysticism and Gnosticism, Frankfurt 1988.
Halperin, D.J., The Faces of the Chariot: Early Jewish Responses to Ezekiel’s Vision (Texte und Studien zum antiken Judentum 16), Tübingen 1988.
Himmelfarb, M., Heavenly Ascent and the Relationship of the Apocalypses and the Hekhalot Literature, “Hebrew Union College Annual” 59 (1988), s. 73-100.
Kuśmirek, A., Targum do Księgi Ezechiela, „Collectanea Theologica” 77 (2007), s. 139-155.
Levey, S.H., The Targum to Ezechiel, “Hebrew Union College Annual” 46 (1975), s. 139-158.
Manning, G.T., Echoes of a Prophet. The Use of Ezekiel in the Gospel of John and in Literature of the Second Temple Period (Journal for the Study of the New Testament. Supplement Series 270), London – New York 2004.
Morray-Jones, C.R.A., A Transparent Illusion: The Dangerous Vision of Water in Hekhalot Mysticism; A Source-Critical and Tradition-Historical Inquiry (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 59), Leiden 2002.
Morray-Jones, C.R.A., Divine Names, Celestial Sanctuaries, and Visionary Ascents: Approaching the New Testament from the Perspective of Merkava Traditions, w: The Mystery of God. Early Jewish Mysticism and the New Testament, red. C. Rowland, C.R.A. Morray-Jones (Compendia Rerum Iudaicarum ad Novum Testamentum 12), Leiden 2009, s. 217-498.
Morray-Jones, C.R.A., Paradise Revisited (2 Cor 12:l-12): The Jewish Mystical Background of Paul’s Apostolate. Part 1: The Jewish Sources, “Harvard Theological Review” 86 (1993), s. 177-217.
Morray-Jones, C.R.A., The Body of the Glory: Approaching the New Testament from the Perspective of Shiur Koma Traditions, w: The Mystery of God. Early Jewish Mysticism and the New Testament, red. C. Rowland, C.R.A. Morray-Jones (Compendia Rerum Iudaicarum ad Novum Testamentum 12), Leiden 2009, s. 499-610.
Munoa, III, P.B., Four Powers in Heaven: The Interpretation of Daniel 7 in the Testament of Abraham (Journal for the Study of the Pseudepigrapha, Supplement Series 28), Sheffield 1998.
Newsom, C., Songs of the Sabbath Sacrifice: A Critical Edition (Harvard Semitic Studies 27), Atlanta 1985.
O’Hare, D., Have You Seen, Son of Man?: A Study of the Translation and Vorlage of LXX Ezekiel 40-48 (Society of Biblical Literature. Septuagint and Cognate Studies Series 57), Atlanta 2010.
Parchem, M., Księga Ezechiela w Qumran, „Collectanea Theologica” 77 (2007), s. 103-138.
Parchem, M., Motyw tronu-rydwanu Bożego w pismach z Qumran i początki mistyki merkābāh, „Studia Pelplińskie” 52 (2018), s. 283-302.
Rowland, R., Things into which Angels Long to Look: Approaching Mysticism from the Perspective of the New Testament and the Jewish Apocalypses, w: The Mystery of God. Early Jewish Mysticism and the New Testament, red. C. Rowland, C.R.A. Morray-Jones (Compendia Rerum Iudaicarum ad Novum Testamentum 12), Leiden 2009, s. 1-215.
Rowland, C. The Open Heaven: A Study of Apocalyptic in Judaism and Early Christianity, London 1982.
Schäfer, P., The Origins of Jewish Mysticism (Texte und Studien zum antiken Judentum 112), Tübingen 2009.
Schiffman, L.H., Merkavah Speculation at Qumran: The 4Q Serekh Shirot ʻOlat ha-Shabbat, w: Mystics, Philosophers, and Politicians: Essays in Jewish Intellectual History, Fs. A. Altmann, red. J. Reinharz, i in., Durham 1982, s. 15-47.
Scholem, G., Jewish Gnosticism, Merkabah Mysticism, and Talmudic Tradition, New York 1965.
Scholem, G., Mistycyzm żydowski i jego główne kierunki, tłum. I. Kania, Warszawa 1997.
Wróbel, M.S., Wprowadzenie do Biblii Aramejskiej (Biblia Aramejska), Lublin 2017.
Zdun, P., Kilka uwag na temat bytów anielskich w rękopisach znad Morza Martwego, w: Słowo Twoje jest prawdą (J 17,17). Fs. S. Mędala, red. W. Chrostowski, Warszawa 2000, s. 419-429.
Zdun, P., Pieśni ofiary szabatowej z Qumran i Masady (Teksty z Pustyni Judzkiej 1), Kraków 1996.
Téléchargements
Publiée
Comment citer
Numéro
Rubrique
Licence
Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas de Modification 4.0 International.
Stats
Number of views and downloads: 6
Number of citations: 0
