CASSUBIAN PILGRIMAGES IN THE 20TH CENTURY
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPLP.2021.013Keywords
pilgrimage, Cassubians, Church, Our Lady, PomeraniaAbstract
The Cassubian pilgrimage movement corresponds with the human characteristic of being „on the way”. Its focal points are the Marian shrines with miraculous images. Due to the recent social and technological changes the way people participate in pilgrimages has evolved. More remote locations have become much more accessible. On the other hand, the laicisation phenomena have also taken their toll and there are fewer participants than before. A new opportunity arose from popular piety of local communities such as Sianowo, Swarzewo and Piaseczno. There shrines are still popular among pilgrims during their patronal feasts. Undoubtedly, the pilgrimage movement is a key to understand the Polish religiousness as such.
References
Adamczyk J., Szczególna przyczyna pobożności jako istotny warunek istnienia sanktuarium (kan. 1230). Aspekt kanoniczny, „Salvatoris Mater” 13(2011) nr 1–2, s. 230–246.
Bania Z., Kobielus S., Jasna Góra, Warszawa 1983.
Bartnik Cz. S., Chrześcijańska nauka o narodzie według prymasa Stefana Wyszyńskiego, Lublin 1982.
Beyga P., Pobożność ludowa jako miejsce urzeczywistniania się sensus fidei na przykładzie dogmatu o wniebowzięciu Maryi Dziewicy, „Teologia w Polsce” 10,2 (2016), s. 165–175.
Borzyszkowski J., Pelplin jako ośrodek życia kulturalnego na Pomorzu w XIX i XX wieku, w: tenże, Z dziejów kościoła katolickiego na Kaszubach i Pomorzu w XIX i XX wieku, Gdańsk–Pelplin 2000, s. 130–161.
Borzyszkowski J., Sanktuaria maryjne Pomorza w diecezji chełmińskiej – legenda, tradycja i historia, w: tenże, Z dziejów kościoła katolickiego na Kaszubach i Pomorzu w XIX i XX wieku, Gdańsk–Pelplin 2000, s. 236–269.
Borzyszkowski J., Wielewskie Góry. Dzieje Wiela i jego kalwarii, Gdańsk 1986.
Chelini A., Branthomme H., Drogi Boże. Historia pielgrzymek chrześcijańskich, Warszawa 1996.
Czachowski H., Cuda, wizjonerzy i pielgrzymi. Studium religijności mirakularnej końca XX wieku w Polsce, Warszawa 2003.
Danielewicz Z., Traktat o rzeczywistości ostatecznej, w: M. Kowalczyk, Z. Danielewicz, Dogmatyka tom 6. Traktat o stworzeniu. Traktat o rzeczywistości ostatecznej, Warszawa 2007 s. 287–550.
Delsol Ch., Nienawiść do świata. Totalitaryzmy i ponowoczesność, Warszawa 2017.
Fankidejski J., Obrazy cudowne i miejsca w dzisiejszej diecezji chełmińskiej podług urzędowych akt kościelnych i miejscowych podań, Gdynia 2011.
Filipski E., Sanktuarium kalwaryjskie w Wielu, Pelplin 2000.
Górecki J., Pielgrzymki na Górnym Śląsku w latach 1869–1914, Katowice 1994.
Górecki J., Pielgrzymowanie Górnoślązaków na Górę sw. Anny w latach 1859–1914. Studium teologicznopastoralne, Katowice 2002.
Grygier T., Uroczystości gietrzwałdzkie, ich aspekt katolicki oraz polski w latach 1877–1944 w świetle akt wschodnio-pruskich, „Studia Warmińskie” 14(1977) s. 226–323.
Grzegorz z Sambora, Częstochowa poemat wydany w roku 1568 u Siebeneychera z łacińskiego na język polski, tłum. W. Stroka, Kraków 1896.
Gucewicz D., Władze PRL wobec sanktuarium w Piasecznie, w: Kultura materialna i duchowa sanktuarium w Piasecznie, red. W. Pikor, Pelplin 2018, s. 117–147.
Iwan R., Prawa, obowiązki i zagrożenia narodu według prymasa Stefana Wyszyńskiego, Lublin 1989.
Jabłoński S. Z., Jasna Góra ośrodek kultu maryjnego (1864–1914), Lublin 1984.
Jania-Szczechowiak M., Mudzo F., Inwestor i wykonawca. Owocne, ale trudne współdziałanie księdza z architektem. Proboszcz Parafii Wiele Józef Szydzik i monachijski architekt Theodor Mayr, w: Kalwaria Wielewska. Stulecie trwania (1915–2015), red. B. Górczyńska-Przybyłowicz, F. Mudzo, M. Jania-Szczechowiak, Poznań 2017, s. 127–144.
Jażdżewski L., Pielgrzymki kościerskie na Kalwarię Wejherowską, Wejherowo 2008.
Kamiński A., Piesza Pomorska Pielgrzymka na Jasną Górę w latach 1979– 1991, Pelplin 2013.
Koch K., Świecie, Encyklopedia Katolicka, t. 19, Lublin 2013, kol. 363–364.
Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii. Zasady i wskazania, Poznań 2003.
Korecki A., Sanktuarium Maryjne w Łąkach Bratjańskich, Pelplin 2002.
Kujot S., Miejsca cudowne Najświętszej Maryi Panny w Prusach Królewskich (Dyecezya Chełmińska), w: Księga Pamiątkowa Maryańska ku czci pięćdziesięciolecia ogłoszenia dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Mary Panny, Lwów 1905.
Kumala J., Fenomen zjawień maryjnych w przestrzeni pobożności ludowej, w: Wokół objawień maryjnych. Polskie pokłosie XXII Międzynarodowego Kongresu Mariologiczno-Maryjnego w Lourdes (4–8 IX 2008), red. T. Siudy, G. M. Bartosik, Częstochowa 2009, s. 106–120.
Kumor B., Historia Kościoła. Czasy nowożytne. Kościół w okresie absolutyzmu i oświecenia, cz. 6, Lublin 1985.
Kumor B., Ustrój i organizacja Kościoła polskiego w okresie niewoli narodowej (1772–1918), Kraków 1980.
Kustusz G. A., O. Ambroży Lewalski – duszpasterz i patriota, w: Wejherowo. Dzieje, kultura, środowisko. Materiały z konferencji naukowej Wejherowo 28–29.05.1993 r., Wejherowo 1993, s. 179–188.
Kustusz G. A., Święte Góry Wejherowskie, Gdynia 1991.
Lewandowski J., Naród w nauczaniu kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 1982.
Łysiak W., Święta przestrzeń. O pielgrzymkach, pielgrzymowaniu, miejscach pielgrzymkowych i pobożności ludowej w dawnym Księstwie Pomorskim, Poznań 2010.
Mańkowski A., Pod rządami pruskimi (1815–1846, 1846–1871, 1871–1918), „Roczniki Historyczne” 3:1927, s. 255–323.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Sensus fidei w życiu Kościoła, tłum. M. Moskal, Kraków 2015.
Mross H., Bukolt Augustyn, w: tenże, Słownik biograficzny kapłanów diecezji chełmińskiej wyświęconych w latach 1821–1920, Pelplin 1995, s. 27.
Mróz F., Geneza i typologia sanktuariów Pańskich w Polsce, Kraków 2005.
Perszon J., Kalwaria Wielewska jako nowe centrum kultu pasyjnego na Kaszubach, w: Kalwaria Wielewska. Stulecie trwania (1915–2015), red. B. Górczyńska-Przybyłowicz, F. Mudzo, M. Jania-Szczechowiak, Poznań 2017, s. 24–42.
Perszon J., Pobożność pielgrzymkowa Kaszubów. Tradycja i współczesność, w: Pelpliński Areopag. Religijność Pomorza, red. Ł. Grzędzicki, J. Szulist, Gdańsk 2016, s. 37–68.
Perszon J., Skarb w naczyniu glinianym. Ksiądz Zygmunt Trella – proboszcz i pielgrzym z Mechowa, Gdańsk 2013.
Perszon J., Trudności eklezjalnej recepcji objawień prywatnych, „Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie”, 26(2019), s. 133–164.
Perszon J., Vir Fidelis. Ksiądz Mieczysław Sumiński. Proboszcz w Luzinie i dziekan wejherowski, Pelplin 2017.
Piszcz E., Łąki Bratjańskie – najstarsze miejsce kultu maryjnego w diecezji chełmińskiej, „Nasza Przeszłość”, t. XXXIV,1971, s 177–203.
Polak W., Materiały Służby Bezpieczeństwa związane z inwigilacją uroczystości odpustowych w Sanktuarium Maryjnym w Piasecznie, w: Diecezja chełmińska w czasach komunizmu (1945–1990), red. W. Polak, W. Rozynkowski, J. Sziling, Pelplin 2009, s. 305–356.
Potykanowicz-Suda L., Państwo a Kościół katolicki w województwie gdańskim w latach 1945–1970, Warszawa 2011.
Pryczkowski E., Królowa Morza. Dzieje kaszubskiego sanktuarium Matki Boskiej Swarzewskiej, Swarzewo–Banino 2019.
Pryczkowski E., Swiónowsko nasza Matinko. Dzieje parafii i sanktuarium oraz cuda Królowej Kaszub, Banino 2016.
Puzdrowski E., Najświętsza Maryja Panna z Pomorza w poezji i pieśni, „Studia Pelplińskie” t. XVII (1986), s. 57–69.
Pyc M., Pobożność ludowa a sensus fidei, „Studia Gnesnensia” t. XXVII (2013), s. całość 47–57.
Rafalska D., Medjugorie: prawda czy fałsz ? Identyfikacja domniemanych „objawień” z Medjugorie w świetle kryteriów teologiczno-psychologicznych, Lublin 2003.
Rogalski A., Kościół katolicki na Śląsku, Warszawa 1955.
Rogalski A., Kościół katolicki na Warmii i Mazurach, Warszawa 1956.
Roszak P., Tykarski S., Popular Piety and Devotion to Parish Patrons in Poland and Spain, 1948–1998, „Religions” 2020,11,658.
Ryszka Cz., Idzie wierna Warszawa. 300 lat Warszawskiej Pielgrzymki Pieszej, Częstochowa–Warszawa 2010.
Seweryn D., Nasze korzenie. Wspomnienia i świadectwo, Kraków 2019.
Sikora A. R., Droga do koronacji Obrazu Matki Bożej Wejherowskiej w zapisach Kroniki Wejherowskiego Klasztoru z lat 1946–1999, w: Kult Pani Ziemi Wejherowskiej w Duchowej Stolicy Kaszub. Materiały z sesji naukowej z okazji X-lecia koronacji obrazu Matki Bożej Wejherowskiej, Wejherowo, 4 czerwca 2009, red. A.R. Sikora, Wejherowo 2010, s. 41–55.
Siwecki L., ‘Sensus fidei’ jako dar Ducha Świętego dla Kościoła, „Studia Theologica Varsoviensia” 43/1, 2005, s. 79–98.
Sołjan I., Kalwaria Zebrzydowska na tle innych ośrodków w Karpatach Polskich, „Peregrinus Cracoviensis” z. 2, 1995, s. 77–90.
Sumption J., Pilgrimage. An Image of Mediaeval Religion, Totowa, NJ 1976.
Szczerba D., Sekret Medjugorie. Objawienia, historia, świadectwa, Kraków 2017.
Szczesiak E., Drogą do nieba. Śladami Remusa. Mała odyseja kaszubska, Gdynia–Wejherowo 2017.
Sziling J., Polityka okupanta hitlerowskiego wobec Kościoła katolickiego 1939–1945, Poznań 1970.
Szopiński A., Piesza Pielgrzymka na Jasną Górę, w: Kościół Pelpliński na swoje XV-lecie 1992–2007, red. W. Klawikowski, Pelplin 2008, s. 279–288.
Terlikowski T. P., Franciszek Blachnicki. Ksiądz, który zmienił Polskę, Kraków 2021.
Trzeciakowski L., Kulturkampf w zaborze pruskim, Poznań 1970.
Walkusz J., Kalwaria Wejherowska pod zarządem duchowieństwa diecezjalnego, w: Kult Matki Bożej na Kaszubach i Pomorzu. Studia nad kulturą religijną Kaszubów i Pomorzan. Materiały z sympozjum mariologicznego w Wejherowie 17–18 maja 1999 r., red. G.A. Kustusz, B.J. Soiński, Wejherowo 1999, s. 136–146.
Walkusz J., Kalwaria Wejherowska pod zarządem duchowieństwa diecezjalnego, w: tenże, Kościół na drogach pomorskiej przeszłości. Studia i szkice z XIX i XX wieku, Lublin 2014, s. s. 47–80.
Walkusz J., W cieniu połamanego krzyża. Studia i szkice z dziejów Kościoła katolickiego na Pomorzu Nadwiślańskim w latach 1939–1945, Tczew–Pelplin 1999.
Więckowiak J., Kalwarie barokowe w Polsce, Gdańsk–Wejherowo 2006.
Wildstein B., Bunt i afirmacja. Esej o naszych czasach, Warszawa 2020.
Wildstein B., Odpowiedzialność Marksa, w: tenże, O kulturze i rewolucji, Warszawa 2018.
Witkowska A., The Cult of the Virgin Mary in Polish Religiousness from the 15th Century, w: The Common Christian Roots of the European Nations. An International Colloqium in the Vatican, t. 2, Florence 1982, s. 467–478.
Wyczawski H. E., Kalwaria Zebrzydowska. Historia klasztoru bernardynów i kalwaryjskich dróżek, Kalwaria Zebrzydowska 1987.
Wyszyński S., Kościół w służbie Narodu, Rzym 1981.
Wyszyński S., Wielka Nowenna Tysiąclecia, Paris 1962.
Wyszyński S., Zapiski więzienne, Warszawa 1995.
Zaremska H., Pielgrzymka jako kara za zabójstwo: Europa Środkowa XIII–XV w., w: Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, red. H. Manikowska, H. Zaremska, Warszawa 1995.
Zieliński Z., Kościół i naród w niewoli, Lublin 1995.
Zieliński Z., Kościół katolicki w Wielkim Księstwie Poznańskim w latach 1848–1965, Lublin 1973.
Zieliński Z., Kulturkampf, EK 10, Lublin 2004, kol. 205–207.
Zieliński Z., Religia w narodowosocjalistycznej koncepcji społeczeństwa, w: Życie religijne w Polsce pod okupacją hitlerowską 1939–1945, red. Z. Zieliński, Warszawa 1982, s. 11–37.
Zieliński Z., Wielkopolskie pielgrzymki na Jasną Górę w czasie niewoli narodowej, „Studia Claramontana” 1(1981), s. 98–116.
Żaryn J., Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1944–1989), Warszawa 2003.
Żaryn J., Kościół a władza w Polsce (1945–1950), Warszawa 1997.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 536
Number of citations: 0
