POLE ODPOWIEDZIALNOŚCI I DRAMAT WINY W MYŚLI KSIĘDZA JÓZEFA TISCHNERA I KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO. O DUSZPASTERSKIM ROZWINIĘCIU FILOZOFII ODPOWIEDZIALNOŚCI
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPLP.2021.006Słowa kluczowe
Józef Tischner, Stefan Wyszyński, odpowiedzialność, agatologia, filozofia dramatuAbstrakt
Artykuł ukazuje zbieżność poglądów na temat odpowiedzialności, jakie znaleźć można w filozoficznych tekstach księdza Józefa Tischnera i mających charakter duszpasterskich tekstach kardynała Stefana Wyszyńskiego. Myśl Wyszyńskiego można widzieć jako duszpasterskie dookreślenie i rozwinięcie filozoficznych poglądów Tischnera na temat odpowiedzialności. W artykule przedstawiam Tischnerowskie myślenie o „polu odpowiedzialności” i pokazuję, w jaki sposób to samo zagadnienie pojawia się w wybranych wypowiedziach kardynała Wyszyńskiego. Następnie omawiam „dramatyczny” wątek Tischnerowskiej filozofii odpowiedzialności, którego elementem centralnym jest zagadnienie winy, i na wybranych tekstach kardynała Wyszyńskiego pokazuję, w jaki sposób wątek ten jest obecny także w jego myśli. Na koniec ukazuję wartość duszpasterskiego rozwinięcia filozoficznej analizy zagadnień związanych z odpowiedzialnością.
Bibliografia
Jagiełło J., Ingarden – Tischner. Od ontologii do agatologii odpowiedzialności, w: P. Duchliński (red.), Dziedzictwo etyki współczesnej. Aksjologia i etyka Romana Ingardena i jego uczniów. Studia i rozprawy, Wydawnictwo WAM, Kraków 2015, s. 241–268.
Przybyło S., Odpowiedzialność a wolność w myśli ks. Józefa Tischnera, w: Społeczeństwo odpowiedzialne? O aspektach odpowiedzialności w życiu społecznym jednostek, red. K. Cikała, W. B. Zieliński, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie Wydawnictwo Naukowe, Kraków 2015, s. 7–17.
Tischner J., Etyka wartości i nadziei, w: J. Tischner, J. A. Kłoczowski, Wobec wartości, W drodze, Poznań 2001, s. 7–132.
Tischner J., Filozofia dramatu, Znak, Kraków 1999.
Tischner J., Gra wokół odpowiedzialności, „Znak” 485, 1995, s. 47–55.
Wajsprych D., Pedagogia agatologiczna. Studium hermeneutyczno-krytyczne projektu etycznego Józefa Tischnera, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń-Olsztyn 2011.
Wojtyła K., Człowiek w polu odpowiedzialności, Instytut Jana Pawła II KUL, Rzym-Lublin 1991.
Wyszyński S., Bogami jesteście. Do młodzieży akademickiej na zakończenie rekolekcji 17 marca 1973, w: S. Wyszyński, Nie chciejcie łatwego życia, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2007, s. 133–140.
Wyszyński S., Do rodziców katolickich w sprawie religijnego wychowania dzieci i młodzieży, w: Listy Pasterskie Prymasa Polski 1946-1974, Editions du Dialogue, Paris 1975, s. 207–211.
Wyszyński S., Do szkolnej młodzieży katolickiej z okazji nowego roku szkolnego, w: Listy Pasterskie Prymasa Polski 1946-1974, Editions du Dialogue, Paris 1975, s. 73–78.
Wyszyński S., Harmonia Bożo-ludzka w Polsce. II Kazanie wygłoszone w Bazylice Archikatedralnej Św. Jana Chrzciciela w Warszawie – 6 I 1980 r., w: Nauczanie społeczne Kardynała Stefana Wyszyńskiego (wybór tekstów), Wydział Inicjatyw Społeczno-Katolickich Stowarzyszenia PAX, Warszawa 1983, s. 96–117.
Wyszyński S., Jakiej chcecie Polski? Do młodzieży akademickiej na zakończenie rekolekcji 22 marca 1972, w: S. Wyszyński, Nie chciejcie łatwego życia, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2007, s. 122–132.
Wyszyński S., List pasterski na Czwarty Tydzień Miłosierdzia, w: Listy Pasterskie Prymasa Polski 1946–1974, Editions du Dialogue, Paris 1975, s. 81–85.
Wyszyński S., List pasterski o społecznej krucjacie miłości, w: Listy Pasterskie Prymasa Polski 1946–1974, Editions du Dialogue, Paris 1975, s. 537–552.
Wyszyński S., List wielkopostny do duchowieństwa i wiernych Archidiecezji gnieźnieńskiej i warszawskiej, w: Listy Pasterskie Prymasa Polski 1946–1974, Editions du Dialogue, Paris 1975, s. 613–619.
Wyszyński S., Na siódmy rok Wielkiej Nowenny, w: Listy Pasterskie Prymasa Polski 1946–1974, Editions du Dialogue, Paris 1975, s. 424–427.
Wyszyński S., Odpowiedzialność– Obowiązki – Prawa w życiu Narodu. Kazanie wygłoszone podczas sumy w uroczystość Matki Bożej Częstochowskiej. Jasna Góra – 26 VIII 1980 r., w: Nauczanie społeczne Kardynała Stefana Wyszyńskiego (wybór tekstów), Wydział Inicjatyw Społeczno-Katolickich Stowarzyszenia PAX, Warszawa 1983, s. 141–157.
Wyszyński S., O katolickiej woli życia, w: Listy Pasterskie Prymasa Polski 1946–1974, Editions du Dialogue, Paris: 1975, s. 50–63.
Wyszyński S., Wasza godność i czas cenniejsze niż złoto. Inauguracja roku akademickiego 4 października 1970, w: S. Wyszyński, Nie chciejcie łatwego życia, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2007, s. 113–121.
Wyszyński S., Wiara i odpowiedzialność, Wydawnictwo Sumus, Soli Deo, Zielonka 2021.
Wyszyński S., Wspólnota ludzka. Konferencja na temat Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym. 4 marca 1968, w: Nie chciejcie łatwego życia, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2007, s. 384–401.
Wyszyński S., Wyzwolenie z niewoli nienawiści przez niewolę miłości. Do młodzieży maturalnej i akademickiej 5 maja 1968, w: S. Wyszyński, Nie chciejcie łatwego życia, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2007, s. 81–92.
Wyszyński S., Zachęta do duchowieństwa i wiernych na Wielki Post, w: Listy Pasterskie Prymasa Polski 1946-1974, Editions du Dialogue, Paris 1975, s. 223–226.
Wyszyński S., Zapiski więzienne, Editions du Dialogue, Paris 1982.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 492
Liczba cytowań: 0
