Kontakty handlowe Gdańska i Wilna w świetle piętnastowiecznej księgi kupieckiej
DOI:
https://doi.org/10.12775/RL.2021.7.03Słowa kluczowe
handel, Prusy, wosk, sukno, rejestr rachunkowy, monetyzacja, kredytAbstrakt
W artykule przybliżającym wstępnie zagadnienie kontaktów wilnian i gdańszczan przedstawiono aktywność handlową kupców wileńskich w Gdańsku w latach 1426–1451, ich sieci powiązań, możliwości uzyskania kredytu w mieście nad Motławą, główny model wymiany handlowej, stopień monetyzacji i możliwości finansowe w świetle rejestru handlowego kupca gdańskiego Johana Pyrego.
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archiwum Państwowe w Gdańsku: Missiva, sygn. 300,27/1-5; Księgi ławnicze, sygn. 300,43/1, 300,43/1b, 300,43/2; Księgi kamlarskie, sygn. 300,12/397.
Źródła drukowane
Bartoszewicz A., Starzyński M., Der Krakauer Bürger Heinrich Smedt und die Rechnungen seiner Flandernreise 1401–1402, „Hansische Geschichtsblätter” 138, 2020, s. 75–110.
Das Handlungsbuch Vickos von Geldersen, wyd. H. Nirrnheim, Hamburg 1895.
Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji wileńskiej, t. 1: 1387–1507, wyd. J. Fijałek, W. Semkowicz, Kraków 1932 (KDKW).
Orłowska A.P., Johan Pyre. Ein Kaufmann und sein Handelsbuch im spätmittelalterlichen Danzig. Edition, Köln 2021 (Quellen und Darstellungen zur hansischen Geschichte, t. 77).
Собрание древних грамот и актов городов: Вильны, Ковна, Трок, православных монастырей, церквей, и по разным предметам, Вильно 1843 / Sobranie drevnikh gramot i aktov: Vil’ny, Kovna, Trok, pravoslavnykh monastyreĭ, tserkveĭ, i po raznym predmetam, Vil’no 1843.
Opracowania
Baliński M., Historya miasta Wilna, t. 1–2, Wilno 1836–1837.
Bartoszewicz A., Urban Literacy in Late Medieval Poland, Turnhout 2017 (Utrecht Studies in Medieval Literacy, t. 39).
Beerbühl M.S., Networks of the Hanseatic League, Mainz 2012.
Biskup M., Przeobrażenia w handlu i rzemiośle, w: Historia Gdańska, t. 1, red. E. Cieślak, Gdańsk 1978, s. 507–547.
Biskup M., Stosunek Gdańska do Kazimierza Jagiellończyka w okresie wojny trzynastoletniej 1454–1466, Toruń 1952.
Boehmer F., Die Familie Bemmer (Bemer) aus Billmerich bei Unna. Teil 1, „Hansische Geschichtsblätter” 62, 1937, s. 116–149.
Boehmer F., Die Familie Bemmer (Bemer) aus Billmerich bei Unna. Teil 2, „Hansische Geschichtsblätter” 63, 1938, s. 86–124.
Bogucka M., Gdańsk jako ośrodek produkcyjny, Warszawa 1962.
Chodyński A.R., Życie codzienne w gdańskim Dworze Artusa w XV–XVI wieku, „Porta Aurea. Rocznik Zakładu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego” 1, 1995, s. 51–65.
Cieślak E., Niektóre zagadnienia hanzeatyckiego handlu i transportu morskiego, „Przegląd Zachodni” 2, 1952, s. 432–459.
Czaja R., Kardasz C., Kontakte der Danziger Stadtbürger mit niederländischen Kaufleuten und Schiffern in der 1. Hälfte des 15. Jahrhunderts, w: Von Hamburg nach Java. Studien zur mittelalterlichen, neuen und digitalen Geschichte, wyd. J. Burgtorf, Ch. Hoffarth, S. Kubon, Göttingen 2020, s. 159–196.
Daszkiewicz J.R., Z historii południowo-wschodniego szlaku bursztynowego (XIV–XVII w.), „Slavia Antiqua” 27, 1980, 253–275.
Dygo M., Die Münzpolitik des Deutschen Ordens in Preußen in der ersten Hälfte des 15. Jahrhunderts, Warszawa 1987.
Forstreuter K., Die Memel als Handelsstrasse Preußens nach Osten, Königsberg 1931.
Franzke C., Die persönlichen Handelsrechnungen des preußischen Kaufmanns Johannes Plige (1391–1399), „Hansische Geschichtsblätter” 130, 2012, s. 1–15.
Grulkowski M., Korespondencja Krakowa i Wrocławia z Głównym Miastem Gdańskiem w późnym średniowieczu, „Klio. Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym” 4(23), 2012, s. 35–71.
Hirsch T., Danzigs Handelsund Gewerbegeschichte unter der Herrschaft des Deutschen Ordens, Leipzig 1858.
Jahnke C., Some Aspects of Medieval Cloth Trade in the Baltic Sea Area, w: The Medieval Broadcloth. Changing Trends in Fashions, Manufacturing, and Consumption, wyd. K.V. Pedersen, Oxford 2009, s. 74–89.
Jeske H., Der Fachwortschatz des Hansekaufmanns Hildebrand Veckinchhusen, Bielefeld 2005.
Kellenbenz H., Merchant’s Archives in Europe, w: Fourth International Conference of Economic History / Quatrième conférence d’histoire économique, Bloomington, 1968, wyd. F.C. Lane, Paris 1973, s. 19–51.
Kraszewski J.I., Wilno: od początków jego do roku 1750, t. 1, 3, Wilno 1838, 1841.
Lavanderos L., Kenneth M., From Manufacture to Mindfacture. A Relational Viable Systems Theory, Hershey 2014.
Matysiak S., Gdańska ordynacja prawa morskiego z początków XVI wieku, „Przegląd Zachodni” 5–6, 1952, s. 204–215.
Niedźwiedź J., Kultura literacka Wilna (1323–1655), Kraków 2012.
Niemiecko-polski i polsko-niemiecki słownik historyczny (na podstawie źródeł średniowiecznych i wczesnośredniowiecznych z terenu Polski), oprac. K. Kopiński, J. Tandecki, L. Lewandowska, Toruń 2020.
Orłowska A.P., Debt in the Life of Danzig Merchant, w: A History of Credit Markets in Central Europe. The Middle Ages and Early Modern Period, red. P. Slavičkova, Routledge 2020, s. 145–156.
Orłowska A.P., Handel in einem Kaufmannsnetz. Der Danziger Johann Pyre, w: Vertraute Ferne. Kommunikation und Mobilität im Hanseraum, red. J. Mähnert, S. Selzer, Husum 2012, s. 32–39.
Orłowska A.P., Probleme bei der editorischen Bearbeitung kaufmännischer Ego-Dokumente am Beispiel des Kaufmannsbuches von Johan Pyre aus dem 15. Jahrhundert, w: Editionswissenschaftliches Kolloquium 2013. Neuere Editionen der sogenannten “Ego-Dokumente” und andere Projekte in den Editionswissenschaften, red. H. Flachenecker, J. Tandecki, Toruń 2015, s. 201–218.
Orłowska A.P., The Use of Gold and Silver in the Praxis of a Merchant in Late Medieval Gdańsk, w: Monetisation and Commercialisation in the Baltic Sea, 1050–1450, red. D. Adamczyk, B. Możejko, Routledge 2021, s. 142–158.
Orłowska A.P., Johan Pyre. Ein Kaufmann und sein Handelsbuch im spätmittelalterlichen Danzig. Darstellung, Köln 2021 (Quellen und Darstellungen zur hansischen Geschichte, t. 77).
Penndorf B., Geschichte der Buchhaltung in Deutschland, Leipzig 1913.
Pilecka E., Średniowieczne Dwory Artusa w Prusach. Świadectwo kształtowania się nowej świadomości mieszczańskiej, Toruń 2005.
Remeika J., Der Handel auf der Memel von Anfang des 14. Jahrhunderts bis 1430, Kaunas 1927.
Rimkūnas L., Lietuvos ir Hanzos prekybinė partnerystė XV a., Vilnius 2020, mps pracy licencjackiej, Uniwersytet Wileński.
Rowell S.C., Vilniaus pirklių partnerių tinklas XV a. viduryje. Šaltiniotyrinis aspektas, „Annales historiae vilnensis – Vilniaus istorijos metraštis” 1, 2007, s. 19–28.
Samsonowicz H., Badania nad kapitałem mieszczańskim Gdańska w II połowie XV wieku, Warszawa 1960.
Samsonowicz H., Formy pracy kupca hanzeatyckiego w XIV–XV w. Z dziejów techniki wymiany towarowo-pieniężnej, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 12, 1964, nr 2, s. 235–277.
Samsonowicz H., Późne średniowiecze miast nadbałtyckich. Studia nad dziejami Hanzy nad Bałtykiem w XIV–XV w., Warszawa 1968.
Schmidt-Rimpler W., Geschichte des Kommissionsgeschäftes in Deutschland, t. 1: Die Zeit bis zum Ende des 15. Jahrhunderts, Halle an der Saale 1915.
Selzer S., Artushöfe im Ostseeraum. Ritterlich-höfische Kultur in den Städten des Preußenlandes im 14. und 15. Jahrhundert, Frankfurt am Main 1996.
Selzer S., Ewert U.C., Netzwerke im europäischen Handel des Mittelalters: Konzepte – Anwendungen – Fragestellungen, w: Netzwerke im europäischen Handel des Mittelalters. Tagung vom 11. Bis 14. März 2008 des Konstanzer Arbeitskreises für Mittelalterliche Geschichte, red. G. Fouquet, H.-J. Gilomen, Ostfildern 2010, s. 21–47.
Selzer S., Ewert U.C., Verhandeln und verkaufen, vernetzen und vertrauen: über die Netzwerkstrukturen des hansischen Handels, „Hansische Geschichtsblätter” 119, 2001, s. 135–161.
Simson P., Der Artushof in Danzig und seine Brüderschaften, die Banken, Danzig 1900.
Slaski W. von, Danziger Handel im XV. Jahrhundert auf Grund eines im Danziger Stadtarchiv befindlichen Handlungsbuches geschildert, Heidelberg 1905.
Stark W., Der Lübecker Preußenhandel, seine Struktur und Stellung im System des Lübecker Ostseehandels am Ende des 15. Jahrhunderts, w: Neue Hansische Studien, red. K. Fritze, Berlin 1970, s. 243–262.
Stark W., Salz im Ostseehandel des 14. bis 15. Jahrhunderts, w: Salz – Arbeit und Technik. Produktion und Distribution in Mittelalter und Früher Neuzeit, red. C. Lamschus, Lüneburg 1989, s. 252–259.
Stark W., Der Salzhandel von Lübeck nach Preussen am Ende des 15. Jahrhunderts, „Universität Greifswald. Wissenschaftliche Zeitschrift der Ernst-Moritz-Arndt-Universität Greifswald” 18, 1969, nr 3, s. 177–186.
Stark W., Über Platzund Kommissionshändlergewinne im Hansehandel des 15. Jahrhunderts, w: Autonomie, Wirtschaft und Kultur der Hansestädte. Johannes Schildhauer zum 65. Geburtstag, red. K. Fritze, E. Müller-Mertens, Weimar 1984, s. 130–146.
Stark W., Untersuchungen zum Profit beim hansischen Handelskapital in der ersten Hälfte des 15. Jahrhunderts, Weimar 1985.
Stark W., Zum Handel Danzigs in der ersten Hälfte des 15. Jahrhunderts, „Universität Greifswald. Wissenschaftliche Zeitschrift der Ernst-Moritz-Arndt-Universität Greifswald” 30, 1981, nr 1, s. 41–44.
Stein W., Vom deutschen Kontor in Kowno, „Hansische Geschichtsblätter” 22, 1916, s. 225–266.
Stromer W. von, Die Zeringer. Steirisch-Nürnberger innovatorische Montanunternehmer und Fernhändler im 15. Jahrhundert, w: Festschrift Othmar Pickl zum 60. Geburtstag, Graz 1987, s. 603–632.
Śledź E., Rola Dworu Artusa w dziejach Gdańska, „Porta Aurea. Rocznik Zakładu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego” 1, 1995, s. 29–38.
Tophinke D., Handelstexte. Zu Textualität und Typik kaufmännischer Rechnungsbücher im Hanseraum des 14. und 15. Jahrhundert, Tübingen 1999.
Tauber J., Tuchtenhagen R., Vilnius: kleine Geschichte der Stadt, Köln 2008.
Turnau I., Słownik ubiorów: tkaniny, wyroby pozatkackie, skóry, broń i klejnoty oraz barwy znane w Polsce od średniowiecza do początku XIX w., Warszawa 1999.
Volckart O., Die Münzpolitik im Ordensland und Herzogtum Preußen von 1370 bis 1550, Wiesbaden 1996 (Quellen und Studien, Deutsches Historisches Institut Warschau, t. 4).
Wojciechowski E., Materiały archiwalne, rękopisy i stare druki gdańskie z zakresu księgowości, „Rocznik Gdański” 15–16, 1956–1957, s. 3–17.
Zdrenka J., Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342–1792 i 1807–1814: biogramy, Gdańsk 2008.
Žalnierius A., Zespół woskobojni z Kowna z 1. połowy XVI wieku, „Archaeologia Historica Polona” 18, 2009, s. 169–184.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 549
Liczba cytowań: 0
