Witebsk w XVIII wieku: historia i „historycy” (dawne kopiariusze miasta, Kronika Pancyrnego i Awierki)
DOI:
https://doi.org/10.12775/RL.2018.4.05Ključne riječi
miasto, ratusz, wójt, samorząd miejski, kancelaria miejska, Księga przywilejów Witebska, Kronika Pancyrnego i AwierkiSažetak
W artykule podjęto próbę wyjaśnienia – na podstawie źródeł zachowanych w archiwach Białorusi, Litwy i Polski – okoliczności pojawienia się w Witebsku w XVIII w. zainteresowania przeszłością miasta, które doprowadziło do powstania wielu lokalnych dzieł o charakterze historycznym. Ponieważ głównym czynnikiem pobudzającym owo zainteresowanie źródłami i historią stała się walka o władzę, przedstawiono przesłanki i przebieg konfliktów o wójtostwo witebskie z lat 1729–1730 i 1748–1750. Szczególną uwagę w artykule zwrócono na okoliczności założenia, redagowania i kopiowania Księgi przywilejów Witebska oraz ściśle związanej z nią Kroniki Pancyrnego i Awierki.
On the basis of sources preserved in archives of Belarus, Lithuania and Poland, the author seeks to explain in what way the eighteenth-century city of Vitsyebsk got interested in its history which led to the emergence of a number of local texts of historical nature. Since the main stimulus to awaken interest in historical sources and history was the struggle for power, the article presents the determinant factors and course of conflicts over the office of mayor in 1729–1730 and 1748–1750. Special attention was paid to the circumstances of compilation, edition and copying of The Book of Vitsyebsk Privileges and Pantsyrn’ and Averka’s Chronicle closely related to it.
References
Źródła drukowane
Беларускі архіў, t. 1, wyd. З. Даўгяла, Мінск 1927.
Беларускія летапісы і хронікі, wyd. У. Арлоў, Мінск 1997.
Витебская старина, t. 1, wybór i oprac. А.П. Сапунов, Витебск 1883.
Историко-юридические материалы, извлечённые из актовых книг губерний Витебской и Могилёвской, t. 18, Витебск 1888.
Полное собрание русских летописей, t. 32: Хроники: Литовская и Жмойтская, и Быховца.
Летописи: Баркулабовская, Аверки и Панцырного, Москва 1975.
Привілеї Києва кінця XV – середини XVII ст. Дослідження. Тексти, wyd. Н. Білоус, Київ 2013.
Opracowania
Alexandrowicz S., Geneza i rozwój sieci miasteczek Białorusi i Litwy do połowy XVII wieku, w: idem, Studia z dziejów miasteczek Wielkiego Księstwa Litewskiego, Toruń 2011, s. 19–93.
Hardziejeu J., Przyczynek do dziejów kancelarii miejskich grodzieńskich w XVI–XVIII w., „Białostocczyzna” 2001, nr 1–2, s. 3–12.
Herbst S., Gosiewski Aleksander, w: PSB, t. 8, Wrocław 1959–1960, s. 339–340.
Kuncewicz (Kunczyc) Jan Jozafat, w: PSB, t. 16, Wrocław 1971, s. 181–182.
Laucevičius Е., Popierius Lietuvoje XV–XVIII a. Atlasas, Vilnius 1967.
Link-Lenczowski A., Ogiński Marcjan Michał h. własnego, w: PSB, t. 23, Wrocław 1978, s. 620–624.
Link-Lenczowski A., Ogiński Stanisław Jerzy h. własnego, w: PSB, t. 23, Wrocław 1978, s. 637–638.
Makarau M., Miasta powiatu witebskiego w XVI – 1. połowie XVII w. Sytuacja prawna mieszczan,
organizacja władz miejskich, w: Organizacja władz miejskich na obszarze Pierwszej Rzeczypospolitej i na Śląsku w XIII–XVIII w., red. M. Goliński, K. Mikulski, Toruń 2013 (Między Zachodem a Wschodem, t. 6), s. 309–348.
Makarau M., Witebskie prawo miejskie w XVI wieku, „Zapiski Historyczne” 68, 2003, nr 1, s. 7–17.
Rachuba A., Sapieha Paweł Jan h. Lis, w: PSB, t. 35, Warszawa–Kraków 1994, s. 138–148.
Romaniuk P., Sołłohub (Ursyn Dowojna Sołłohub) Józef Antoni h. Prawdzic, w: PSB, t. 40, Warszawa–Kraków 2000–2001, s. 319–323.
Sowa A., Pociej Kazimierz Aleksander h. Waga, w: PSB, t. 27, Wrocław 1983, s. 34–35.
Wasilewski T., Kiszka Krzysztof h. Dąbrowa, w: PSB, t. 12, Wrocław 1966–1967, s. 510–511.
Werdt von Ch., Stadt und Gemeindebildung in Ruthenien. Okzidentalisierung der Ukraine und Weißrusslands im Spätmittelalter und in der frühen Neuzeit, Wiesbaden 2006.
Zielińska Z., Sosnowski Józef Sylwester h. Nałęcz, w: PSB, t. 40, Warszawa–Kraków 2000–2001, s. 559–565.
Макараў М.Дз., Ад пасада да магдэбургіі. Прававое становішча насельніцтва местаў Беларускага Падзвіння ў XIV – першай палове XVII ст., Мінск 2008.
Макараў М.Дз., Бітва пад гадзіннікам: штурм віцебскай ратушы 11 верасня 1749 года, w: Віцебскі край. Матэрыялы III Міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі, прысвечанай 500-годдзю беларускага кнігадрукавання, 23 лістапада 2017 г., Віцебск, Мінск 2018, s. 94–99.
Насевіч В., Завішы, w: Вялікае Княства Літоўскае. Энцыклапедыя, t. 1, Мінск 2005, s. 638–639.
Хмяльніцкая Л., Род фундатараў і мецэнатаў, „Віцебскі сшытак” 1995, nr 1, s. 42–51.
Downloads
Objavljeno
How to Cite
Broj časopisa
Rubrika
Stats
Number of views and downloads: 479
Number of citations: 0