Hussars Playing with a Quill. The Picture of the Knight’s Brotherhood in Poems from the Manuscript of the Jagiellonian Library
DOI:
https://doi.org/10.12775/RL.2019.5.06Keywords
hussars, occasional poems, military registerAbstract
The article discusses the poems written by hussars preserved in a manuscript kept in the Jagiellonian Library (ref. no. Przyb. 217/61). In the rhymed register of a military unit, Aleksander Cedrowski facetiously characterised his comrades known to him personally, while the anonymous author described in a poem the Shrove Tuesday party held by Mikołaj Kisiel, who hosted in his house the hussars mentioned by name. In the poetic letters by Daniel Koźmicki and Andrzej Zborowski, on the other hand, there is a polemic about the condition of the knight and spouse. The occasional poems also show the problems with provisions of the hussars who stayed for winter in the Nowogródek Voivodeship (now Navahrudak, Belarus) in 1659.
References
Źródła archiwalne
Biblioteka Jagiellońska w Krakowie (BJ), rkps Przyb. 217/61.
Źródła drukowane
Druszkiewicz S.Z., Pamiętniki 1648–1697, oprac. M. Wagner, Siedlce 2001.
Jemiołowski M., Pamiętnik dzieje Polski zawierający (1548–1679), oprac. J. Dzięgielewski, Warszawa 2000.
Liberiusz J., Gospodarz nieba i ziemie Jezus Chrystus, Syn Boży, Bog wcielony, Zbawiciel i naprawca świata w przednie tajemnic i dzieł swoich pobożnemu audytorowi na kazaniach wystawiony, Drukarnia Balcera Śmieszkowicza, Kraków 1665.
Łoś J., Pamiętnik towarzysza chorągwi pancernej, oprac. R. Śreniawa-Szypiowski, Warszawa 2000.
Maskiewicz B.K., Diariusz drogi mojej na koronacyją Jana III, króla polskiego w R[ok]u Pańskim 1676, oprac. M. Jarczykowa, w: Memuarystyka w dawnej Polsce, red. P. Borek, D. Chemperek, A. Nowicka-Struska, Kraków 2016, s. 116–131.
Maskiewicz B.K., Electionis Series króla polskiego po abdykacji Jana Kazimierza Jagiełły w okopie między Warszawą a Wolą odprawowana w roku 1669, oprac. M. Makowski, Warszawa 1987.
Morsztyn Z., Wybór wierszy, oprac. J. Pelc, Wrocław 1975.
Pamiętniki Samuela i Bogusława Kazimierza Maskiewiczów (wiek XVII), oprac. A. Sajkowski, Wrocław 1961.
Pasek J.Ch., Pamiętniki, oprac. W. Czapliński, Wrocław 2003.
Potocki P., Saeculum Bellatorum et Togatorum seu Centuria Elogiorum Clarissimorum Virorum Polonorum & Lithuanorum, Kraków 1702.
Skorobohaty A.D., Diariusz, oprac. T. Wasilewski, Warszawa 2004.
Staropolska poezja ziemiańska, oprac. J.S. Gruchała, S. Grzeszczuk, Warszawa 1988.
Starowolski S., Zguba ojczyzny – stacyja, w: idem, Wybór z pism, tłum., wybór i oprac. I. Lewandowski, Wrocław 2005, s. 194–208.
Opracowania
Augustyniak U., W służbie hetmana i Rzeczypospolitej. Klientela wojskowa Krzysztofa Radziwiłła (1585–1640), Warszawa 2004.
Banach J., Hercules Polonus. Studium z ikonografii sztuki nowożytnej, Warszawa 1984.
Bauer M., Z dziejów batalistyki polskiej. Studia nad pamiętnikami wojennymi, Kraków 2007.
Bobiatyński K., W cieniu Beresteczka. Działania militarne armii litewskiej przeciwko Kozakom w 1651 roku, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 14(65), 2013, nr 3(245), s. 7–30.
Borek P., Obraz wojen kozackich za czasów Chmielnickiego w staropolskim pamiętnikarstwie, „Napis” 7, 2001, s. 201–218.
Fesser D., Ostatnie rycerstwo Europy. Husaria w utworach Wespazjana Kochowskiego, w: Ethos rycerski w kulturze. Tradycje i kontynuacje, red. T. Banaś-Korniak, B. Stuchlik-Surowiak, współudz. M. Komenda, Katowice 2017, s. 114–129.
Gałaj R., Szlak bojowy i wizerunek wojsk Jana Piotra Sapiehy w świetle pamiętników z czasów wojny moskiewskiej a rzeczywistość historyczna, „Napis” 7, 2001, s. 111–134.
Karpiński A., Staropolska poezja ideałów ziemiańskich. Próba przekroju, Wrocław 1983.
Konarski S., Szlachta kalwińska w Polsce, Warszawa 1936.
Łopatecki K., „Disciplina militaris” w wojskach Rzeczypospolitej do połowy XVII wieku, Białystok 2012.
Majewski A.A., Aleksander Hilary Połubiński (1626–1679), marszałek wielki litewski. Działalność polityczno-wojskowa, Warszawa 2017.
Memuarystyka w dawnej Polsce, oprac. P. Borek, D. Chemperek, A. Nowicka-Struska, Kraków 2016.
Mrowcewicz K., Dyskretny urok szkła, czyli martwa natura z kieliszkiem, „Teksty Drugie” 2014, nr 2, s. 203–217.
Nagielski M., Stosunki wojska ze społeczeństwem Wielkiego Księstwa Litewskiego w połowie XVII wieku w świetle poezji okolicznościowej, „Napis” 7, 2001, s. 219–233.
Niesiecki K., Herbarz polski, wyd. J.N. Bobrowicz, t. 4–5, Lipsk 1839–1840.
Nowak T.M., O „mówiących działach” artylerii polskiej XVI–XVIII wieku, „Napis” 12, 2006, s. 379–393.
Sikora R., Z dziejów husarii, Warszawa 2010.
Srogosz T., Życie codzienne żołnierzy armii koronnej i litewskiej w XVII wieku, Oświęcim 2018.
Sztyber R., Wojciech Dębołęcki o Lisowczykach wierszem i prozą (1620–1621), Warszawa 2012.
Świderska-Włodarczyk U., Homo nobilis. Wzorzec szlachcica w Rzeczypospolitej XVI i XVII wieku, Warszawa 2017.
Wagner M., Pamiętnikarstwo wojskowe czasów Jana III Sobieskiego (1674–1696). Próba bilansu, „Napis” 7, 2001, s. 297–311.
Wasilewski T., Zdrada Janusza Radziwiłła w 1655 r. i jej wyznaniowe motywy, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 18, 1973, s. 126–147.
Z dziejów staropolskiego pamiętnikarstwa. Przekroje i zbliżenia, red. P. Borek, Kraków 2012.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 449
Number of citations: 0
