Wojsko Wielkiego Księstwa Litewskiego w epoce bitwy pod Kleckiem
DOI:
https://doi.org/10.12775/RL.2020.6.03Schlagworte
wojsko, pospolite ruszenie, dworzanie hospodarscy, uzbrojenie, Wielkie Księstwo LitewskieAbstract
Artykuł koncentruje się na zagadnieniach organizacji i uzbrojenia oddziałów litewskich, które pokonały Tatarów w bitwie pod Kleckiem w 1506 r., na tle systemu militarnego Wielkiego Księstwa Litewskiego na przełomie XV i XVI stulecia.Literaturhinweise
Źródła archiwalne
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie (AGAD), Archiwum Warszawskie Radziwiłłów (AR), dz. XXV, sygn. 2483.
Lietuvos mokslų akademijos Vrublevskių biblioteka (LMAVB), Rankraščiai, f. 16, b. 4. Российский государственный архив древних актов в Москве / Rosyjskie Państwowe Archiwum Akt Dawnych (RGADA), f. 389, op. 1, d. 223.
Źródła drukowane
Kroniki Bernarda Wapowskiego (1480–1535), Cracoviae 1874 (Scriptores Rerum Polonicarum, 2).
Lietuvos didžiojo kunigaikščio Aleksandro Jogailaičio dvaro sąskaitų knygos (1494–1504), oprac. D. Antanavičius, R. Petrauskas, Vilnius 2007.
Lietuvos Metrika. Knyga 5 (5) (1427–1506), wyd. A. Baliulis, A. Dubonis, D. Antanavičius, Vilnius 2012.
Lietuvos Metrika. Knyga 6 (6) (1496–1506), wyd. A. Baliulis, Vilnius 2007.
Lietuvos Metrika. Knyga 7 (7) (1506–1539), wyd. I. Ilarienė, L. Karalius, D. Antanavičius, Vilnius 2011.
Lietuvos Metrika. Knyga 8 (8) (1499–1514), wyd. A. Baliulis, R. Firkovičius, D. Antanavičius, Vilnius 1995.
Lietuvos Metrika. Knyga 10 (10) (1440–1523), wyd. E. Banionis, A. Baliulis, Vilnius 1997.
Lietuvos Metrika. Knyga 12 (12) (1522–1529), wyd. A. Baliulis, D. Antanavičius, Vilnius 2001.
Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524–1566), wstęp i oprac. G. Lesmaitis, tłum. B. Piasecka, red. K. Łopatecki, Białystok 2016.
Stryjkowski M., Kronika Polska, Litewska, Żmódzka i wszystkiej Rusi, t. 2, Warszawa 1846.
Акты, издаваемые Виленской комиссией для разбора древних актов, t. 31: Акты о литовских татарах, Вильна 1906 / Akty izdavaemye Vilenskoǐ kommissieǐ dli͡a razbora drevnikh aktov, t. 31: Akty o litovskikh tatarakh, Vil’na 1906.
Литовская Метрика, t. 1, w: Русская историческая библиотека, t. 20, Петербург 1903 / Litovskai͡a Metrika, t. 1, w: Russkai͡a istoricheskai͡a biblioteka, t. 20, Peterburg 1903.
Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 г. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. Кн. публічных спраў 1, wyd. А.I. Груша, М.Ф. Спірыдонаў, М.А. Вайтовіч, Мінск 2003 / Perapis voǐska Vi͡alikaha kni͡astva Litoǔskaha 1528 h. Metryka Vi͡alikaha kni͡astva Litoǔskaha. Kn. 523. Kn. publichnykh spraǔ 1, wyd. A.I. Hrusha, M.F. Spirydonaǔ, M.A. Vaǐtovich, Minsk 2003.
Первый Литовский Статут (1529), wyd. С. Лазутка, И. Валиконите, Э. Гудавичюс, Вильнюс 2004 / Pervyǐ Litovskiǐ Statut (1529), wyd. S. Lazutka, I. Valikonite, Ė. Gudavichi͡us, Vilni͡us 2004.
Ревизия пущ и переходов звериных в бывшем Великом княжестве Литовском, Вильна 1867 / Rėvizi͡a pusht͡ s i pėrėkhodov zvėrinykh v byvshėm Vėlikom Kni͡azhėstve Litovskom, Vil’na 1867.
Хроника Быховца, w: Полное собрание русских летописей, t. 32, Москва 1975, s. 128–173 / Khronika Bykhovt͡ sa, w: Polnoe sobranie russkikh letopiseǐ, t. 32, Moskva 1975, s. 128–173.
Opracowania
Bołdyrew A., Armatury orszańskie 1514 r., w: Biblioteka epoki nowożytnej, t. 3, red. M. Nagielski, Warszawa 2015, s. 153–172.
Grabarczyk T., Jazda zaciężna Królestwa Polskiego w XV wieku, Łódź 2015.
Herbst S., Kleck 1506, w: idem, Potrzeba historii, czyli o polskim stylu życia, t. 3, Warszawa 1978, s. 214–230.
Janicki M., Obraz Bitwa pod Orszą – geneza, datowanie, wzory graficzne a obraz bitwy „na Kropiwnej” i inne przedstawienia batalistyczne w wileńskim pałacu Radziwiłłów, w: Biblioteka epoki nowożytnej, t. 3, red. M. Nagielski, Warszawa 2015, s. 173–226.
Kazakou A., Bitwa pod Orszą 1514 r.: kwestia lokalizacji, w: Biblioteka epoki nowożytnej, t. 3, red. M. Nagielski, Warszawa 2015, s. 127–142.
Kazakou A., Muscovites among the Courtiers of the Lithuanian Grand Duke Sigismund the Old. Evidence from the Census of 1509, w: The Fifth International Congress of Belarusian Studies. Working Papers, t. 5, Kaunas 2016, s. 63–66.
Lesmaitis G., LDK samdomoji kariuomenė XV a. pabaigoje – XVI a. antrojoje pusėje, Vilnius 2010.
Lesmaitis G., Wojsko zaciężne w Wielkim Księstwie Litewskim w końcu XV – drugiej połowie XVI wieku, tłum. B. Piasecka, Warszawa 2013.
Lulewicz H., Jerzy Mikołajewicz Radziwiłł, starosta grodzieński, hetman dworzański (1514–1522/23?), w: Radziwiłłowie w służbie Marsa, red. M. Nagielski, K. Żojdź, Warszawa 2017, s. 13–31.
Lulewicz H., Litewskie chorągwie dworzańskie (dworskie) w wyprawie mołdawskiej 1509 r., w: Społeczeństwo polskie i wojsko. Studia i materiały, red. K. Maksymiuk, D. Wereda, A. Zawadzki, Siedlce 2016, s. 21–37.
Łopatecki K., Organizacja, prawo i dyscyplina w polskim i litewskim pospolitym ruszeniu (do połowy XVII wieku), Białystok 2013.
Malczewska M., Latyfundium Radziwiłłów w XV do połowy XVI w., Warszawa–Poznań 1985.
Nowakowski A., Uzbrojenie indywidualne, w: Polska technika wojskowa do 1500 roku, red. A. Nadolski, Warszawa 1994, s. 198–248.
Nowakowski A., Uzbrojenie ochronne, w: Uzbrojenie w Polsce średniowiecznej, red. A. Nowakowski, Warszawa 1990, s. 73–105.
Pietkiewicz K., Dwór litewski wielkiego księcia Aleksandra Jagiellończyka (1492–1506), w: Lietuvos valstybė XII–XVIII a., Vilnius 1997, s. 75–131.
Plewczyński M., Wkład Serbów w rozwój staropolskiej wojskowości (1450–1570), „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 36, 1994, s. 3–21.
Plewczyński M., Wojny i wojskowość polska XVI wieku, t. 1: Lata 1500–1548, Zabrze 2011.
Straszewicz M., Testament Anny z Korsaków Rahoziny z 1563 roku. Przyczynek do dziejów jeńców połockich, „Przegląd Historyczny” 96, 2005, nr 3, s. 449–458.
Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV–XVIII wieku. Spisy, oprac. H. Lulewicz, A. Rachuba, Kórnik 1994.
Żygulski Z. jun., Broń w dawnej Polsce na tle uzbrojenia Europy i Bliskiego Wschodu, Warszawa 1975.
Бектинеев Ш., Денежное обращение на территории Беларуси в IX–XVI в., Минск 2014 / Bektineev Sh., Denezhnoe obrashchenie na territorii Belarusi v IX–XVI v., Minsk 2014.
Бохан Ю., Вайсковая справа ў Вялікім княстве Літоўскім у другой палове XIV – канцы XVI ст., Мінск 2008 / Bokhan I͡U., Vaĭskavai͡a sprava ǔ Vi͡alikim kni͡astve Litoǔskim u druhoĭ palove XIV–kancy XVI st., Minsk 2008.
Кром М., Меж Русью и Литвой. Пограничные земли в системе русско-литовских отношений конца XV – первой трети XVI в., Москва 2010 / Krom M., Mezh Rus’i͡u i Litvoĭ. Pogranichnye zemli v sisteme russko-litovskikh otnosheniĭ kont͡ sa XV–pervoĭ treti XVI v., Moskva 2010.
Лобин А., Битва под Оршей 8 сентября 1514 г., Санкт-Петербург 2012 / Lobin A., Bitva pod Orsheĭ 8 senti͡abri͡a 1514 g., Sankt-Peterburg 2012.
Любавский М., Очерк истории Литовско-Русского государства до Люблинской унии включительно, Москва 1915 / Li͡ubavskiĭ M., Ocherk istorii litovsko-russkogo gosudarstva do Li͡ublinskoĭ unii vkli͡uchitėl’no, Moskva 1915.
Памятники истории Восточной Европы, t. 6: Радзивилловские акты из собрания Российской национальной библиотеки, red. М. Кром, Москва–Варшава 2002 / Pami͡atniki istorii Vostochnoĭ Evropy, t. 6: Radzivillovskie akty iz sobranii͡a Rossiĭskoĭ nat͡ sional’noĭ biblioteki, red. M. Krom, Moskva–Varshava 2002.
Пенской В., Военное дело Московского государства. От Василия Темного до Михаила Романова. Вторая половина XV – начало XVI в., Москва 2018 / Penskoĭ V., Voennoe delo Moskovskogo gosudarstva. Ot Vasilii͡a Temnogo do Mikhaila Romanova. Vtorai͡a polovina XV–nachalo XVI v., Moskva 2018.
Downloads
Veröffentlicht
Zitationsvorschlag
Ausgabe
Rubrik
Stats
Number of views and downloads: 1000
Number of citations: 0