A Scotist Nonetheless? George Berkeley, Cajetan, and the Problem of Divine Attributes

Abstrakt

A jednak skotysta? George Berkeley, Kajetan i kwestia Bożych atrybutów

Problem Bożych atrybutów należy do najczęściej dyskutowanych kwestii w filozofii irlandzkiej siedemnastego i osiemnastego stulecia. Krótko mówiąc, dotyczy on zagadnienia (i) ontologicznego: czy atrybuty człowieka i Boga różnią się co do stopnia czy rodzaju, a także (ii) semiotycznego: w jaki sposób posługując się naszym ludzkim językiem, powinniśmy opisywać owe atrybuty.  O ile zgadzano się, że analogie odgrywają kluczową rolę w rozwiązaniu problemu semantycznego, spierano się o to, jako sposób wyrażania się dopuszczają; chodziło przede wszystkim o to, czy posługiwanie się analogiami podczas orzekania o Bogu stanowi odrębny rodzaj posługiwania się językiem i czy znaczenia przekazywanego za pomocą analogii należałoby odróżnić od znaczenia literalnego i metaforycznego.

            Celem mojego artykułu jest kontekstualizacja stanowiska George’a Berkeleya odnośnie do Bożych atrybutów, wyrażonego w 21 paragrafie czwartego dialogu  Alkifrona. Dokładniej rzecz ujmując, w przeciwieństwie do tego, co utrzymuje większość badaczy, twierdzę, że Berkeley nie zdołał zbyt dokładnie odtworzyć stanowiska kardynała Kajetana. Chociaż w przytoczonym paragrafie Berkeley parafrazuje jego De Nominum Analogia, zaproponowane przezeń rozstrzygnięcie bliższe jest stanowisku Jana Dunsa Szkota, a więc, o ironio, stanowisko, które Kajetan starał się odrzucić.