Melancholia i katastrofa w barokowym dramacie żałobnym
DOI:
https://doi.org/10.12775/RF.2018.013Słowa kluczowe
Walter Benjamin, historia, dramat żałobny, melancholia, władza suwerenna, męczeństwo, alegoriaAbstrakt
Przedmiotem dociekań zawartych w artykule jest koncepcja melancholii Waltera Benjamina przedstawiona w jego rozprawie Źródło dramatu żałobnego w Niemczech. Rekonstrukcja głównych tez tej koncepcji zostanie dokonana na tle psychoanalizy. Według Benjamina melancholia przenika całe uniwersum barokowego dramatu, sygnalizując rozpad panującego porządku. Jako symptom głębokiego zwątpienia w sens świata może ona prowadzić do katastrofy, ale również otwierać przestrzeń prawdy i nadziei. Ta ambiwalencja, a właściwie dialektyka upadku i ocalenia będzie głównym przedmiotem analiz artykułu. W pierwszej części przedstawię bardziej szczegółowo Benjaminowskie ujęcie żałości w kontekście psychoanalizy (1), następnie omówię główne formy reakcji na melancholijne doświadczenie utraty ukazane paradygmatycznie w postaciach: tyrana (2), męczennika (3) i ducha-zjawy (4).
Bibliografia
Benjamin W., Źródło dramatu żałobnego w Niemczech, przeł. A. Kopacki, Warszawa 2013.
Benjamin W., O języku w ogóle i o języku człowieka, [w:] idem, Konstelacje. Wybór tekstów, przeł. A. Lipszyc, A. Wołkowicz, Kraków 2012.
Benjamin W., Trauerspiel und Tragödie, [w:] idem, Gesammelte Schriften II.1, Frankfurt am Main 1991.
Blumenberg H., Legitimität der Neuzeit, Frankfurt am Main 1988.
Buci-Glucksamann Ch., Baroque Reason. The Aesthetics of Modernity, London 1994.
Freud S., Żałoba i melancholia, [w:] idem, Psychologia nieświadomości, przeł. R. Reszke, Warszawa 2009.
Freud S., Ja i to, [w:] idem, Psychologia nieświadomości, przeł. R. Reszke, Warszawa 2009, s. 149.
Klibansky R., Panofsky E., Saxl F., Saturn i melancholia, Studia z historii, filozofii, przyrody i medycyny, religii oraz sztuki, przeł. A. Kryczyńska, Kraków, 2009.
Michalski R., Antropologia mimesis. Studium myśli Waltera Benjamina i Theodora W. Adorna, Wyd. Rolewski 2008.
Radden J., The nature of melancholy. From Aristotle to Kristeva, Oxford 2000.
Schmitt C., Teologia polityczna, [w:] idem, Teologia polityczna i inne pisma, przeł. M. A. Cichocki, Warszawa 2012.
Scholem G., The Messianic Idea in Judaism and Other Essays in Jewish Spirituality, New York 1971.
Stewart E., Catastrophe and Survival. Walter Benjamin and Psychoanalysis, New York 2010.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 594
Liczba cytowań: 0
