Filozoficzne i teologiczne podstawy atomistycznej koncepcji materii w ujęciu Henry’ego More’a

Abstrakt

Przedmiotem niniejszego artykułu jest przedstawienie filozoficznych i teologicznych źródeł poglądu More’a na naturę materii, a więc jednego z najszerzej dyskutowanych zagadnień nowożytnej filozofii naturalnej. Lektura jego dzieł przekonuje, że obie te płaszczyzny są w myśli More’a jednakowo istotne i bardzo ściśle powiązane. More przyjmuje stanowisko atomistyczne przede wszystkim dlatego, że odpowiada ono jego poglądom, z jednej strony na naturę rozciągłości i podzielność materii, a z drugiej na przyjmowaną koncepcję wszechmocy Bożej. Szerszym kontekstem całej dyskusji jest uzasadnienie istnienia substancji duchowych, a pojęcie ciała stanowi wg More’a dogodny punkt odniesienia. Religijny kontekst uprawiania filozofii naturalnej w XVII w. jest dobrze znany, ale w poglądach More’a ujawnia się szczególnie wyraźnie.