Novalis o sztuce rozumienia historii (Sinn für Geschichte)
DOI:
https://doi.org/10.12775/RF.2017.005Słowa kluczowe
Novalis, transcendentalizm, rewolucja moralna, zmysł historyczny, historia naturalna, historia kulturyAbstrakt
Artykuł stanowi próbę rekonstrukcji specyfiki rozumienia historii w pismach Friedricha von Hardenberga (Novalisa), reprezentanta wczesnego romantyzmu niemieckiego. Wykazuje ważność inspiracji transcendentalizmu J. G. Fichtego, który zainicjował rewolucję moralną w Niemczech, mającą przyczynić się do przekształcenia historii naturalnej (Naturgeschichte) w metodycznie realizowaną historię kultury (Bildungsgeschichte). W polemice ze świadomością filisterską, skażoną dogmatycznym empiryzmem, co uwidoczniło się w rewolucji francuskiej, Novalis obwieszcza początek nowego świata, który będzie realizował jedność rozumu teoretycznego i praktycznego w dojrzałej wspólnocie niepowtarzalnych indywidualności.
Bibliografia
Behler E., Frühromantik, Walter de Gruyter, Berlin 1992.
Beiser F. C., Enlightenment, Revolution and Romanticism, Harvard University Press, Cambridge 1992.
Beiser F. C., The Romantic Imperative: The Concept of Early German Romanticism, Harvard University Press, Cambridge 2003.
Brinkmann R., Deutsche Frühromantik und Französische Revolution, w: Deutsche Literatur und Französische Revolution, Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 1974.
Fichte J. G., Grundlage der gesammten Wissenschaftslehre, w: Sämmtliche Werke, wyd. J. H. Fichte, t. I, Veit, Berlin 1845.
Frank M., Unendliche Annäherung. Die Anfänge der philosophischen Frühromantik, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main 1997.
Friedemann K., Antike und Mittelalter im Lichte der Romantik, „Philosophisches Jahrbuch”, 1931 (44).
Jakuszko H., Novalis. Kształtowanie się romantycznej filozofii historii, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1993.
Jakuszko H., Sinngehalte der Aufklärungsidee in der Philosophie von Novalis, „Kultura i Wartości”, 2015, nr 13, s. 171–187.
Kasperowski I., Mittelalterrezeption im Werk des Novalis, Walter de Gruyter, Tübingen 1994.
Kluckhohn P., Das Ideengut der deutschen Romantik, Niemeyer, Halle 1941.
Link H., Fichte-Rezeption in der Romantik, [w:] Romantik in Deutschland, wyd. R. Brinkmann, Metzler, Stuttgart 1978.
Mähl H. J., Die Idee des goldenen Zeitalters im Werk des Novalis, Winter, Heidelberg 1965.
Mähl H. J., Novalis und Plotin, w: Novalis. Beiträge zu Werk und Persönlichkeit Friedrich von Hardenbergs, wyd. G. Schulz, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1970.
Novalis, Schriften. Die Werke Friedrich von Hardenbergs, wyd. P. Kluckhohn, R. Samuel, H. J. Mähl, H. Ritter i G. Schulz, Bd. I–IV, W. Kohlhammer Verlag, Stuttgart 1968–1981, wyd. 3.
Novalis. Beiträge zu Werk und Persönlichkeit Friedrich von Hardenbergs, wyd. G. Schulz, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1970.
Novalis, Uczniowie z Sais. Proza filozoficzna – studia – fragmenty, przeł. J. Prokopiuk, Czytelnik, Warszawa 1984.
Nassar D., The Relevance of Romanticism: Essays on German Romantic Philosophy 1795–1804, University of Chicago Press, Chicago 2014.
Romantik in Deutschland, wyd. R. Brinkmann, Metzler, Stuttgart 1978.
Schanze H., Romantik und Aufklärung. Untersuchungen zu Friedrich Schlegel und Novalis, Verlag Hans Carl, Nürnberg 1966.
Schiller F., O poezji naiwnej i sentymentalnej, w: Listy o estetycznym wychowaniu człowieka i inne rozprawy, przeł. I. Krońska, J. Prokopiuk, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1972.
Schlegel F., Athenaeum-Fragmente, w: Kritische Friedrich Schlegel-Ausgabe, wyd. E. Behler, Bd. II, Schöningh, München 1967.
Senckel B., Individualität und Totalität. Aspekte zu einer Anthropologie des Novalis, Max Niemeyer Verlag, Tübingen 1983.
Weiland W., Der junge Friedrich Schlegel oder die Revolution in der Frühromantik, W. Kohlhammer, Stuttgart 1968.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 669
Liczba cytowań: 0
