Fenomenologia procesem autokonstytucji, tj. zradzania się podmiotu do właściwego mu bycia? Refleksja wokół antropologiczno-mistycznych wątków twórczości Edmunda Husserla

Abstrakt

W świetle licznych, chociaż całkowicie rozproszonych wypowiedzi Husserla, fenomenologię – co być może dziwi i zaskakuje – można odczytywać jako proces autokonstytucji podmiotu we właściwym mu byciu. Tym sposobem fenomenologia byłaby już nie tylko – jak przyzwyczaiła nas do tego jej wykładnia w duchu teorii poznania – metodą mającą umożliwić jej adeptowi widzenie jasne i niczym niezmącone, lecz procesem wydobywania właściwego nam statusu ontologicznego. Szczególne narzędzie owej pracy na rzecz wydobycia z nas naszego „ukrytego ja” – „ja prawdziwego i autentycznego” stanowiłaby z kolei redukcja fenomenologiczna, która w przekonaniu Husserla umożliwia nie tylko dekonstrukcję tego, co można byłoby nazwać świadomością potoczną człowieka, lecz dekonstrukcję jego nieautentycznego sposobu bycia. Jako taka redukcja fenomenologiczna byłby bowiem narzędziem zwrotu i stopniowego „wchodzenia” podmiotu do jego własnego wnętrza – narzędziem złożonego procesu osadzania całej jego duchowej aktywności wewnątrz jego bytu, w wyniku czego dochodziłoby koniec końców do „koncentracji” jego ducha w nim samym i przezwyciężenia jego „ja powierzchniowego”, podług którego ten egzystuje w codzienności swego bycia. W tym świetle można byłoby być może postrzegać fenomenologię jako rodzaj „wewnętrznej praxis” czy wręcz techniki życia wewnętrznego. Przy czym owo „ukryte ja”, którego wydobycie jest celem fenomenologicznej pracy jej adepta nad nim samym, jest niczym innym zdaniem filozofa jak naszym „wiecznym Dasein”, pozostającym w szczególnego rodzaju związku z Bogiem, gdyż związku współ-chcenia dobra i współdziałania na rzecz jego nieustannego pomnażania w świecie.