Metafizyka w kinie Andrzeja Żuławskiego – interpretacja twórczości w świetle filozofii Arthura Schopenhauera i współczesnych nauk biologicznych

Abstrakt

Filmy Andrzeja Żuławskiego są metafizyczne. Ich metafizyczność opiera się na próbie zrozumienia życia biologicznego i pochodzi z filozoficznej kontemplacji ciała i seksualności. Ukazują one spójną i komplementarną wizję świata, dlatego też, w związku z wybranymi przeze mnie tematami, będę interpretował wszystkie jego filmy. W niniejszym artykule zajmę się sytuacją ludzi w filmach Andrzeja Żuławskiego, którzy odkrywają, jak w filozofii Schopenhauera, „śmierć i nieśmiertelność własnej istoty”. Fundamentalne dla tejże metafizyki staje się ciało, podobnie jak ma to miejsce w filozofii Schopenhauera i współczesnej biologii ewolucyjnej oraz genetyce (Żuławski odnosi się także do nich). Pragnę także odczytać w nowym świetle filozofię Arthura Schopenhauera w kontekście współczesnych nauk biologicznych. Metafizyczna perspektywa Żuławskiego dotycząca nieśmiertelności jest wciąż obecna wśród współczesnych ewolucjonistów i genetyków („nieśmiertelny gen”, „molekuły DNA są nieśmiertelne”), mimo że nie zawsze są oni tego świadomi. Bohaterowie filmów Żuławskiego buntują się przeciwko złu oraz niezrozumiałej tajemnicy odradzającego się i odnawiającego życia (oddziaływania biologii), które czyni ludzki los jednakowym przez wszystkie pokolenia (Na srebrnym globie). Drzewo Życia, schody, Drabina Jakubowa (a nawet pociąg w filmie Limpet Love) stają się metaforą transformacji i zmiany. Ostatecznie, bohaterowie odnajdują seksualność jako źródło i rdzeń egzystencji, klucz do zmartwychwstania (nie osób, lecz egzystencji) oraz nieśmiertelność (Na srebrnym globie, Opętanie).