Mechanika sensoryczna – model powstawania wrażeń w Zasadach filozofii Kartezjusza
DOI:
https://doi.org/10.12775/RF.2025.037Abstrakt
Artykuł poświęcony jest krytycznej analizie teorii powstawania wrażeń, przedstawionej w Zasadach filozofii Kartezjusza. W toku przeprowadzonych rozważań zidentyfikowane zostały kluczowe ontologiczne i epistemologiczne aspekty tej koncepcji, rozpatrywane w kontekście Kartezjańskiego ujęcia problematyki jakości: problem interakcji psychofizycznej oraz trójczłonowy model wytwarzania wrażeń, implikowane przez dualistyczną ontologię Kartezjusza; konieczność wyjaśnienia różnorodności wrażeń poprzez odwołanie się do wąskiej klasy własności matematyczno-kinematycznych, a w istocie do potencjału motorycznego nerwów; wreszcie, koncepcja czysto przedmiotowego zdeterminowania treści wrażeń i powiązane z nią idee monokauzalizmu, receptywności percepcji zmysłowej oraz przedmiotowych uwarunkowań dystynkcji między jakościami pierwotnymi a wtórnymi. Dociekania te mają charakter przygotowawczy – ich celem jest położenie fundamentów pod bardziej kompleksową analizę rozróżnienia między oboma wspomnianymi typami jakości w filozofii Kartezjusza.
Bibliografia
Burthogge Richard. 1694. An Essay upon Reason, and the Nature of Spirits. London: John Dunton.
Burtt Edwin Arthur. 1932. The Metaphysical Foundations of Modern Science. London: Kegan, Trench, Trubner, 2nd rev. ed.
Clarke Edwin, Charles Donald O’Malley. 1996. The Human Brain and Spinal Cord: Historical Study Illustrated by Writings from Antiquity to the Twentieth Century. San Francisco: Norman Publishing, 1996, 2nd rev. & enl. ed.
Cronin Timothy John. 1966. Objective Being in Descartes and in Suárez. Roma: Gregorian University Press.
Descartes René. 1905. „Principia philosophiae”. W: Oeuvres de Descartes. Red. Ch. Adam, P. Tannery. T. VII. Paris 1905.
Descartes René. 2001. Zasady filozofii, przeł. Izydora Dąmbska. Kęty: Antyk.
Descartes René. 2010. Medytacje o pierwszej filozofii, przeł. Maria i Kazimierz Ajdukiewiczowie. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Dijksterhuis Eduard Jan. 1961. The Mechanization of the World Picture, przeł. C. Dikshoorn. Oxford: Clarendon Press.
Finger Stanley. 1994. Origins of Neuroscience. A History of Explorations into Brain Function. Oxford: University Press.
Galilei Galileo. 2009. Waga probiercza, przeł. Agnieszka Maciąg, Tadeusz Sierotowicz. Kraków–Tarnów: Biblos.
Heil John. 2020. Philosophy of Mind. New York–London: Routledge, 4th ed.
Gaukroger Stephen. 2002. Descartes’ System of Natural Philosophy. Cambridge: University Press.
Locke John. 1955. Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, przeł. Bolesław Józef Gawecki. T. 1. Kraków: PWN.
Wilson Margaret Dauler. 1993. „Descartes on the Perception of Primary Qualities”. W: Essays on the Philosophy and Science of René Descartes, red. Stephen Voss, 162–176. New York–Oxford: Oxford University Press.
Wilson Margaret Dauler. 2005. Descartes. London–Boston: Routledge.
Żukowski Bartosz. 2020. „Subiektywizacja percepcji zmysłowej i dwa modele idealizmu w filozofii wczesnonowożytnej”. Przegląd Filozoficzny 29(3): 145–161.
Żukowski Bartosz. 2022. „Galileusz i rozróżnienie między jakościami pierwotnymi a wtórnymi (I). Argument superesencjalistyczny”. Ruch Filozoficzny 78(1): 25–49.
Żukowski Bartosz. 2022. „Galileusz i rozróżnienie między jakościami pierwotnymi a wtórnymi (II). Problem statusu ontologicznego wrażeń”. Ruch Filozoficzny 78(2): 33–54.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Bartosz Żukowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 8
Liczba cytowań: 0
