Modalny dowód ontologiczny w świetle krytyki Kanta
DOI:
https://doi.org/10.12775/RF.2025.038Słowa kluczowe
modalny dowód ontologiczny, Plantinga, predykat, możliwość istnienia, idea regulatywna, KantAbstrakt
Celem artykułu jest rekonstrukcja krytyki dowodu ontologicznego przeprowadzonej przez Immanuela Kanta w Krytyce czystego rozumu oraz przeanalizowanie jej w odniesieniu do modalnego dowodu ontologicznego w wersji Alvina Plantingi. Praca dzieli się na trzy zasadnicze części. W pierwszej charakteryzuję cztery zarzuty wobec dowodu ontologicznego wysunięte przez Kanta, interpretując je w odwołaniu do dyskusji współczesnych. W części drugiej przedstawiam modalny dowód ontologiczny w interpretacji Alvina Plantingi. Rozważam następnie, na ile Kantowskie zarzuty pozostają aktualne w odniesieniu do argumentacji Plantingi. W części trzeciej wskazuję na niespójność w Kanta rozumieniu idei Boga, którą można owocnie wykorzystać do obrony kluczowej przesłanki modalnego dowodu ontologicznego.
Bibliografia
Copleston Frederick. 1985. A History of Philosophy. Book Two. Volumes IV – VI. Garden City, NY: Image Books
Guyer Paul. 2023. „Proof and Belief: The Critique of Pure Reason on the Existence of God”. W: Kant on Proofs for God’s Existence, red. Ina Goy, 69-96. Berlin, Boston: De Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110688962-006
Kant Immanuel. 2001. Krytyka czystego rozumu, przeł. Roman Ingarden. Kęty: Wydawnictwo ANTYK
Kant Immanuel. 2010. „Powszechna historia naturalna i teoria nieba”. W: Immanuel Kant. Dzieła zebrane. Red. M. Jankowski, T. Kupś. T. 1, 215 – 386. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
Kupś Tomasz. 2011. „Od ontoteologii do krytyki dowodu ontologicznego – ewolucja myśli Immanuela Kanta”. W: Dowody ontologiczne. W 900. rocznicę śmierci św. Anzelma, red. Stanisław Wszołek, 139-150. Kraków: Copernicus Center Press
Oppy Graham. 2007. Ontological Arguments and Belief in God. New York: Cambridge University Press
Pasternack Lawrence. 2018. „Kant”. W: Ontological Arguments. Classic Philosophical Arguments, red. Graham Oppy, 99-120. New York: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781316402443
Pasternack Lawrence and Courtney Fugate. 2022. „Kant’s Philosophy of Religion”. W: The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2022 Edition), red. Edward N. Zalta. https://plato.stanford.edu/archives/sum2022/entries/kant-religion
Plantinga Alvin. 1966. „Kant's Objection to the Ontological Argument”. The Journal of Philosophy 63: 537-546. https://doi.org/10.2307/2024217
Plantinga Alvin. 1974. The Nature of Necessity. New York: Oxford University Press
Plantinga Alvin. 1995. Bóg, wolność, i zło, przeł. Krzysztof Gurba, wprowadzenie Bp Józef Życiński. Kraków: Wydawnictwo Znak
Proops Ian. 2015. „Kant on the Ontological Argument”. Noûs 49: 1–27. https://doi.org/10.1111/nous.12041
Rowe William L. 1976. „The Ontological Argument and Question-Begging”. International Journal for Philosophy of Religion 7: 425–32. https://doi.org/10.1007/BF00136307
Rowe William L. 2009. „Alvin Plantinga on the Ontological Argument”. International Journal for Philosophy of Religion 65: 87–92. https://doi.org/10.1007/s11153-008-9182-9
Slater Michael R. 2014. „Kant’s Neglected Objection to the Ontological Argument”. European Journal for Philosophy of Religion 6: 179-84. https://doi.org/10.24204/ejpr.v6i2.185
Stacey G. R. P. 2023. „Modal Ontological Arguments”. Philosophy Compass 18. e12938. https://doi.org/10.1111/phc3.12938
Stang Nicholas. (online). „Kant’s Theory of Real Possibility”. Philosophy Compass. https://www.academia.edu/5286916/Kants_Theory_of_Real_Possibility
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Jędrzej Gosiewski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 11
Liczba cytowań: 0
