Naturalna historia religii Davida Hume’a a powstanie nowoczesnej nauki o religii
DOI:
https://doi.org/10.12775/RF.2023.013Abstrakt
Wśród prekursorów nowoczesnej nauki o religii David Hume zajmuje szczególne miejsce. Znany jest bowiem nie tylko jako dociekliwy badacz racjonalności religii, należącej do kluczowych problemów filozofii religii, ale także badacz naturalnych podstaw religii, zaprezentowanych zwłaszcza w „Naturalnej historii religii”. Jednym z najważniejszych dokonań Hume’a jest wyraźne oddzielenie, a zarazem komplementarność, dwóch sposobów badania religii, z których jeden koncentruje się na racjach wierzeń religijnych, zaś drugi na przyczynach występowania określonych wierzeń i praktyk. W wystąpieniu swoim argumentuję, że Hume’owski sposób myślenia o religii nie tylko stanowił ważny etap na drodze do nowoczesnej nauki o religii, ale również wykazuję, że ta ostatnia w znacznym stopniu inspirowała się i nadal inspiruje Hume’owską krytyką religii.
Bibliografia
Barrett Justin L. 1999. „Theological Correctness: Cognitive Constraints and the Study of Religion”. Method and Theory in the Study of Religion 11(4): 325–339.
Boyer Pascal. 1994. The Naturalness of Religious Ideas: A Cognitive Theory of Religion. Berkeley University of California Press.
Bronk Andrzej. 1996. Nauka wobec religii (teoretyczne podstawy nauk o religii). Lublin: TN KUL.
Bulbulia Joseph, Richard Sosis, Erica Harris, Russell Genet, Cheryl Genet, Karen Wyman (red.). 2008. The Evolution of Religion: Studies, Theories, and Critiques. Santa Margarita: Collins Foundation Press.
De Cruz Helen. 2015. „The Relevance of Hume’s Natural History of Religion for Cognitive Science of Religion”. Res Philosophica 92(3): 653–674.
Guthrie Stewart. 1993. Faces in the Clouds: A Cognitive Theory of Religion. Oxford: Oxford University Press.
Harrison Peter. 2002. ‘Religion’ and the Religions in the English Enlightenment. Cambridge: Cambridge University Press.
Hume Dawid. 1962. Dialogi o religii naturalnej. Naturalna historia religii, przeł. Anna Hochfeldowa. Warszawa: PWN.
Hume Dawid. 1977. Badania dotyczące rozumu ludzkiego, przeł. Jan Łukasiewicz, Kazimierz Twardowski. Warszawa: PWN.
Kelemen Deborah. 2004. „Are Children ‘Intuitive Theists’? Reasoning about Purpose and Design in Nature”. Psychological Science 15(5): 295–301.
Kelemen Deborah. 2012. „Teleological Minds: How Natural Intuitions about Agency and Purpose Influence Learning about Evolution”. W: Evolution Challenges: Integrating Research and Practice in Teaching and Learning about Evolution, red. K. Rosengren, E.M. Evans, 66–92. Oxford: Oxford University Press.
Malhebre Michel. 1995. „Hume’s Natural History of Religion”. Hume Studies 21(2): 255–274.
Morgan David. 2021. The Thing about Religion: An Introduction to the Material Study of Religions. Chapel Hill: The University of North Carolina Press.
Nisbet Robert A. 1969. Social Change and History: Aspects of the Western Theory of Development. Oxford: Oxford University Press.
Noonan Harold W. 2007. Hume. Oxford: Oneworld.
Penelhum Terence. 1975. Hume. London: Macmillan.
Preus J. Samuel. 1987. Explaining Religion: Criticism and Theory from Bodin to Freud. New Haven: Yale University Press.
Schjoedt Uffe. 2009. „The Religious Brain: A General Introduction to the Experimental Neuroscience of Religion”. Method and Theory in the Study of Religion 21: 310–339.
Segal Robert A. 1994. „Hume’s Natural History of Religion and the Beginning of the Social Scientific Study of Religion”. Religion 24: 225–234.
Sharpe Eric J. 2006. Comparative Religion: A History. London: Duckworth.
Skinner Andrew. 1967. „Natural History in the Age of Adam Smith”. Political Studies 15(1): 32–48.
Thomsen Anthon. 1909. „David Hume’s Natural History of Religion”. The Monist 19(2): 269–288.
Vial Theodore. 2006. „How Does the Cognitive Science of Religion Stack Up as a Big Theory, À la Hume”. Method and Theory in the Study of Religion 18: 357–371.
Waardenburg Jacques. 2017. Classical Approaches to the Study of Religion: Aims, Methods, and Theories of Research. Introduction and Anthology. Berlin: De Gruyter.
Webb Mark. 1991. „The Argument of the Natural History”. Hume Studies 17(2): 141–159.
White Claire. 2021. An Introduction to the Cognitive Science of Religion: Connecting Evolution, Brain, Cognition and Culture. London: Routledge.
Whitehouse Harvey. 2004. Modes of Religiosity: A Cognitive Theory of Religious Transmission. Walnut Creek: Altamira Press.
Yandell Keith E. 1990. Hume’s „Inexplicable Mystery”: His Views on Religion. Philadelphia: Temple University Press.
Yandell Keith E. 2016. „Hume’s Natural History of Religion”. W: The Oxford Handbook of Hume, red. Paul Russell, 646–659. Oxford: Oxford University Press.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Sławomir Sztajer
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 231
Liczba cytowań: 0