Pytanie o metodę i etykę we wczesnej filozofii Martina Heideggera

Abstrakt

Celem tego artykułu jest analiza powiązań jakie zachodzą pomiędzy fenomenami metodyczności i etyczności we wczesnej filozofii Martina Heideggera. Nie pojmuje się tu ani metody jako procedury badawczej prowadzącej do określonych rezultatów, ani etyki jako odrębnej dyscypliny filozoficznej posiadająca własne pole przedmiotowe. Chodzi o dwa wymiary bycia, które wzajemnie się implikują. Na początku badana jest fenomenologia jako sposób pytania o bycie, a następnie zostaje wydobyty metodyczny sens postępowania, które Heidegger określa mianem formalnego wskazywania. W rezultacie metodyczność zostaje odsłonięta jako droga prowadząca do bycia jako źródła sensu, droga, którą zapewnia samo to bycie. W dalszej kolejności analizowany jest fenomen filozofowania, który Heidegger interpretuje jako wyraźne transcendowanie. Transcendowanie to ostatecznie okazuje się wolnością, której fundamentalny charakter stanowi pozwolić-być, kładące jednocześnie fundament pod odpowiedzialność. Odpowiedzialność zaś jest odpowiedzią udzielaną na wezwanie bycia i przyjmuje postać (zobo)wiązania Dasein wobec bytu, któremu pozwoliło ono być. Etyczność odsłania się tym samym jako domaganie się takiej odpowiedzi na wezwanie bycia, która sprosta ciężarowi jego przesłania. W tym miejscu na jaw wychodzi spotkanie etyczności z metodycznością – ta ostatnia jest drogą do otwartości bycia zapewnioną przez samą tę otwartość, by postulat etyczności mógł zostać spełniony. Oznacza to, że etyczność domaga się metodyczności, a metodyczność (a wraz z nią filozofowanie) niesie ze sobą konsekwencje etyczne dla rozumienia bycia i bytu.

Słowa kluczowe: Heidegger, fenomenologia, metoda, etyka, wolność, odpowiedzialność